Embryo’s kweken, alléén om er onderzoek mee te doen. Nu mag dat nog niet in Nederland, maar daar komt misschien verandering in. Redacteur Karlijn Saris legt uit waarom dat voor onderzoekers goed nieuws is, maar waarom het voorstel ook op verzet stuit.
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Alle 67 inzittenden van het vliegtuig en de militaire helikopter die woensdagavond lokale tijd zijn gecrasht bij de Amerikaanse hoofdstad Washington DC zijn waarschijnlijk overleden. Dat heeft brandweerchef John Donnelly donderdag bekendgemaakt tijdens een persconferentie. „Wij denken niet dat er overlevenden zijn van dit ongeluk. De reddingsoperatie is nu een bergingsoperatie geworden.”
In het vliegtuig van American Airlines zaten zestig passagiers en vier bemanningsleden. Het toestel kwam in botsing met een militaire helikopter waar drie militairen in zaten. Na de crash zijn het vliegtuig en de helikopter in de rivier Potomac gestort. Inmiddels zijn 27 lichamen geborgen van personen die in het vliegtuig zaten. Ook is het lichaam van één inzittende van de helikopter geborgen
Het vliegtuig was aan het dalen om te landen op vliegveld Ronald Reagan Washington National Airport. Dat vliegveld heropent donderdagochtend om 11.00 uur lokale tijd (17.00 uur Nederlandse tijd). Hoe de crash kon gebeuren is nog onduidelijk.
Er is een kans van 1,2 procent dat de planetoïde 2024 YR4 in 2032 inslaat op de aarde. Die inslag zou regionaal grote schade kunnen opleveren. Dat meldt de Planetary Defence Office van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, die gevaarlijke ruimtestenen in kaart brengt en volgt.
De planetoïde, tussen 40 en 100 meter in doorsnee, werd op 27 december ontdekt door de NASA’s Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (Atlas) telescoop in Chili. Op grond van de waargenomen positie en richting kan de toekomstige baan berekend worden. Waarschijnlijk mist de steen de aarde, maar door onzekerheden in de metingen is de berekende kans dat dat gebeurt nu 98,8 procent, niet 100 procent.
Risicolijst
Daarmee stijgt 2024 YR4 naar de top van de risicolijst voor inslagen van ruimtestenen, ingeschaald op niveau 3 van de Torino Impact Hazard Scale: een ‘dichte nadering die aandacht van astronomen en het publiek rechtvaardigt’. Naar verwachting zal de geschatte inslagkans in de komende tijd afnemen als de baan steeds preciezer in kaart gebracht wordt.
Inslagen van ruimterotsen van deze afmetingen komen om de paar duizend jaar voor. De meteoor die in 2013 bij de Russische stad Tsjeljabinsk insloeg en duizenden gesprongen ruiten veroorzaakte, mat zo’n 18 meter. De ruimtesteen die 66 miljoen jaar geleden de dinosauriërs aan hun eind hielp door de aarde jaren te verduisteren, moet tussen de 10 en 15 kilometer groot geweest zijn. 2024 YR4 is in grootte vergelijkbaar met de ruimtesteen die in 1908 boven het Siberische Toengoeska explodeerde en miljoenen bomen velde. Een inslag zou een stad kunnen wegvagen, maar zou in een woestijn of zee relatief weinig schade aanrichten.
2024 YR4 is de tweede planetoïde die boven niveau 2 komt op de Torino-schaal, die in 1999 is ingesteld en is gebaseerd op de kans en de gevolgen van een inslag. In 2004 haalde de planetoïde Apophis (370 meter diameter) niveau 4, om na verdere waarnemingen afgeschaald te worden naar niveau 0: geen risico. Niveau 10 is een verzekerde botsing met wereldwijd catastrofale gevolgen.
FlyEye-telescopen
De Atlas-telescoop in Rio Hurtado in Chili is onderdeel van een netwerk van vier NASA-telescopen in Hawaii, Zuid-Afrika en Chili, met het doel om gevaarlijke ruimtestenen te detecteren. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA bouwt aan een netwerk van vier automatische FlyEye-telescopen, met hetzelfde doel. De eerste daarvan is in aanbouw op Sicilië. Met verschillende telescopen zijn nu ruim 37.000 ruimtestenen gevonden die in de buurt van de aarde komen, maar er zijn er nog veel meer onontdekt. Het is te verwachten dat dit soort meldingen vaker gedaan zullen worden als de capaciteit om ze te vinden toeneemt.
Voor het geval dat er ooit met grote zekerheid een catastrofale inslag wordt voorspeld, voerde NASA in 2022 de DART-missie uit: een botsing van een ruimteschip met een planetoïde om te onderzoeken of het mogelijk is om de baan te veranderen, zodat de steen de aarde alsnog mist. Die test lukte.
Met liefst vier Golden Globes, de juryprijs in Cannes, vijf European Film Awards en elf BAFTA- nominaties op zak lijkt Netflix’ Emilia Pérez dé film van het jaar te worden. Vorige week sleepte het werk van Jacques Audiard ook nog eens dertien Oscarnominaties binnen, onder meer voor beste film, regie en actrice. Slechts één nominatie minder dan de veertien van Oscargiganten als Titanic, La La Land en All about Eve. Maar in Mexico, het land waar Emilia Pérez zich afspeelt, stuit de film vooral op scherpe kritiek.
De ‘gangstermusical’ van de Franse regisseur Audiard vertelt het verhaal van een fictieve Mexicaanse kartelbaas die het misdaadleven achter zich laat door vrouw te worden om dan als activiste op zoek te gaan naar de duizenden verdwenen mensen in Mexico. De hoofdrol is voor actrice Karla Sofía Gascón, de eerste openlijke trans acteur genomineerd voor de Oscar voor beste actrice. En dit een week nadat president Donald Trump bekendmaakte dat de Amerikaanse overheid voortaan nog maar twee genders erkent: man en vrouw. Het grote aantal Oscarnominaties voor deze niet-Engelstalige film lijkt ook een reactie op dat soort beleidsvoornemens.
Lees ook
Jacques Audiard over Emilia Pérez: ‘Mijn film is in de kern buitenissig’
Lege bioscopen
Toch bleven de bioscopen in buurland Mexico leeg: de film trok vorige week op zijn premièredag slechts 20.000 bezoekers. Sociale media-gebruikers postten beelden van lege zalen. Een van de grote bioscoopketens in Mexico, Cinépolis, werd in de eerste dagen dat de film werd vertoond, overspoeld door vragen van bezoekers over de ‘Cinépolis Garantie’, waarbij klanten in de eerste dertig minuten van een filmvertoning hun geld terugkrijgen als ze niet tevreden zijn over de film.
Waar komt die onvrede vandaan? Mexicaanse critici zijn vooral boos over de representatie van hun land. Op het Golden Globes-succes van Emilia Pérez volgde al een stortvloed aan Mexicaanse kritiek op sociale media. In een bericht dat 2,7 miljoen keer is bekeken, noemt de Mexicaanse scenarioschrijver Héctor Guillén de film een racistische en eurocentrische bespotting. „Bijna 500.000 [drugs-] doden en Frankrijk besluit een musical te maken. Mexico haat Emilia Pérez”, schreef hij. Tegen de BBC zegt Guillén dat hij Audiard een „geweldige filmmaker” vindt, maar dat zijn film veel Mexicanen pijnigt. „We zijn nog steeds ondergedompeld in geweld in sommige gebieden.” Audiard zou met die tragedie „spelen”.
Geen Mexicanen
Daarnaast zijn er nauwelijks Mexicanen bij de film betrokken en werd de film in studio’s nabij Parijs opgenomen. Slechts één Mexicaanse actrice, Adriana Paz, heeft een (kleine) rol. Hoofdrolspeelster Karla Sofía Gascón is Spaans, Zoe Saldaña heeft Dominicaanse ouders en Selena Gomez is Amerikaans.
Met name Gomez’ optreden leidde tot gefronste wenkbrauwen onder kijkers. Spaans is niet haar moedertaal. Hoewel ze van Mexicaanse afkomst is, moest ze de taal voor de film leren. „Elke keer als ze haar mond opent zeiden we: wat is dit?” Haar gemankeerde Spaans is niet goed te praten, aldus acteur Eugenio Derbez. Ook de Mexicaanse accenten en het algehele taalgebruik zouden uitermate zwak zijn. „Emilia Pérez schrijft geschiedenis als de eerste winnaar van de beste niet-Engelstalige film geschreven met Google Translate”, schreef een gebruiker op X.
Het roept bij veel Mexicanen de vraag op waarom zo weinig Mexicanen werden geraadpleegd en gecast. Guillén noemt Carla Hool, de in Mexico geboren castingdirecteur, die zegt dat ze in Latijns-Amerika en Mexico zocht naar acteurs, maar uiteindelijk de besten had uitgekozen. „Erg pijnlijk.”
Audiard kan wel op bijval rekenen van Mexico’s bekende regisseur, Guillermo Del Toro. Hij prees het gebruik van licht in de film en raadde iedereen aan Emilia Pérez in de bioscoop te zien. „Niemand zegt ‘cinema’ zoals de Fransen, het is heel mooi.” Del Toro’s bijval kwam hem op kritiek te staan. „Vandaag ben ik mijn held verloren”, aldus een fan over Del Toro. „Ik denk dat hij het vanwege een contract moest zeggen”, klaagde een andere bewonderaar.
Ironische responsmusical
Een groep Mexicanen reageerde deze week op Emilia Pérez door een korte film te maken met de titel Johanne Sacrebleu, een Franse film zonder Franse cast of crew. Het idee om een ironische responsmusical vol Franse stereotypen te maken, begon als een online grap, maar werd uiteindelijk door de Mexicaanse trans vrouw Camila Aurora via crowdfunding gemaakt. De parodie vol baretten, stokbroden, slechte Franse accenten, mimespelers en dunne snorretjes, is al meer dan 750.000 keer bekeken.
En hoe reageerde de Franse regisseur Jacques Audiard op alle ophef in Mexico over Emilia Pérez? Volgens hem waren de straten van Mexico „te alledaags, te echt”, voor wat hij van plan was met zijn film. Daarom werd de productie naar Parijs gebracht. „En ook, misschien een beetje pretentieus van me, maar moest Shakespeare helemaal naar Verona gaan om een verhaal over die plek te schrijven?”
Lees ook
Wil Hollywood een politiek statement tegen Trump maken met deze Oscarnominaties?
