Alle drie de resterende partijen in het demissionaire kabinet-Schoof krijgen een deel van de migratieportefeuille na het vertrek van de PVV. Dat hebben de partijleiders van VVD, NSC en BBB woensdag besloten. Daarmee volgen zij de suggestie van BBB-leider Caroline van der Plas, die dinsdag voorstelde om de demissionaire ministerspost voor Asiel en Migratie in drieën te hakken.
De migratieportefeuille wordt als volgt verdeeld: VVD-minister Van Weel neemt asiel, vreemdelingendetentie en grenstoezicht op zich. BBB-minister Mona Keijzer krijgt het COA, de opvang van Oekraïense ontheemden en de spreidingswet onder zich. NSC-minister Eddy van Hijum wordt verantwoordelijk voor arbeids- en studiemigratie. Opvallend is dat dit laatste deel – arbeids- en studiemigratie – niet onder de oorspronkelijke portefeuille van PVV-minister Marjolein Faber viel.
Na het vertrek van de PVV-bewindslieden, onder wie Faber, werd de verantwoordelijkheid aanvankelijk overgenomen door de demissionair minister van Justitie, Van Weel (VVD). Dat was volgens de gebruikelijke vervangingsregeling die geldt bij ziekte of het wegvallen van bewindspersonen.
Onderhandelingen
Intussen onderhandelden de partijen dagenlang over de post – en de andere vrijgekomen portefeuilles. Vooral tussen de VVD en BBB was er onenigheid: beide partijen wilden de post van demissionair minister van Asiel en Migratie voor zichzelf opeisen. Van der Plas riep woensdag VVD-leider Dilan Yesilgöz en NSC’er Nicolien van Vroonhoven opnieuw bij elkaar voor overleg.
Betrokkenen gaan ervan uit dat vooral de VVD in de verkiezingscampagne heel graag wil bewijzen dat hun partij asiel en migratie wél ‘voortvarend’ kan aanpakken, in tegenstelling tot PVV’er Faber. Ook BBB zou van asiel graag een verkiezingsthema willen maken.
Ook over de verdeling van de andere portefeuilles die de PVV in het kabinet-Schoof had, is een besluit genomen. Ingewijden melden dat het ministerie van Economische Zaken naar de VVD gaat, Infrastructuur en Waterstaat naar BBB en Volksgezondheid, Welzijn en Sport naar NSC.
Lees ook
Ook de ex-coalitie maakt ruzie: VVD en BBB willen allebei het ministerie van Asiel en Migratie
In de Amerikaanse staat Minnesota heeft een man twee Democratische politici en hun partners in hun woningen beschoten. Dat laat de lokale gouverneur Tim Walz tijdens een persconferentie op zaterdag weten. De politie spreekt van een aanval met een politiek motief.
De Amerikaanse politicus Melissa Hortman en haar partner zijn om het leven gekomen bij de aanval. De Democratische senator van Minnesota John Hoffman en zijn vrouw, die ook in hun woning werden aangevallen, hebben de schoten overleefd. Beiden liggen na operaties in het ziekenhuis te herstellen. Volgens Walz gaat het om dezelfde schutter.
Het lokale politiekorps is in samenwerking met de FBI een zoektocht begonnen naar de dader. De bewoners van de staat Minnesota worden gewaarschuwd dat de man zich mogelijk voordoet als een agent.
„Als er iemand aanbelt en zich voordoet als een politieagent, doe dan een paar dingen: Ten eerste, bel het noodnummer en bevestig dat de agent daar hoort te zijn. Als het daadwerkelijk een politieagent is, kan de meldkamer dat bevestigen”, aldus Mark Bruley, politiechef van Brooklyn Park, in een toespraak tot de gemeenschap.
Manifest
Om twee uur in de nacht werd de politie van Minnesota opgeroepen naar het huis van senator Hoffman, wegens meldingen van schoten in de woning. Daar werd het echtpaar aangetroffen en direct naar het ziekenhuis gebracht, vertelde Drew Evans, hoofd van het Bureau of Criminal Apprehension van Minnesota, aan CNN.
Rond half vier ‘s nachts reed er een team van agenten naar het huis van afgevaardigde Melissa Hortman om te controleren of zij veilig was. Bij aankomst stond daar een politieauto op de oprit met zwaailichten aan en wat leek op een politieagent voor de deur. Die persoon opende onmiddellijk het vuur, aldus Evans, waarna er een vuurgevecht plaatsvond, waarbij de verdachte wist te ontsnappen.
In een aangetroffen voertuig buiten de woning van Hortman is een manifest aangetroffen dat „veel wetgevers en andere ambtenaren” identificeert als doelwit, aldus Bruley. „We hebben onmiddellijk waarschuwingen naar de staat gestuurd, die daarop actie heeft ondernomen om hen te waarschuwen en waar nodig beveiliging te bieden,” zei de chef.
De Amerikaanse president Donald Trump heeft inmiddels op de aanval gereageerd: „Dergelijk vreselijk geweld zal niet worden getolereerd in de Verenigde Staten. God zegene de geweldige mensen van Minnesota, een werkelijk geweldige plek!”
Stoffige bende. Het lijkt op het eerste gezicht heel even een veehal, zanderige vloer, fel licht, het vee misschien net weg. Of een concerthal voor aanvang: linten klaar, dranghekken in positie. De plenaire zaal van de Tweede Kamer in het parlementsgebouw op het Binnenhof is gestript. Het vale, mintgroenige tapijt is weg. De blauwe zetels overgebracht naar de Bezuidenhoutseweg even verderop in Den Haag, waar het parlement huist tot de renovatie van het Binnenhof voorbij is.
De zaal is leeg, al sinds 2021. Er zijn wel mensen die de zaal in de tussentijd hebben gezien: de bouwlieden, projectleiders, Splinter Chabot (voor de NPO-serie Ondertussen aan de Hofvijver). Maar voor de meeste mensen is de zaal tot nader orde verdwenen.
Zaterdag ging de Binnenhofbouwplaats even open. Het was de Dag van de Bouw. Die is voor de rest van bouwend Nederland op 21 juni, maar Den Haag loopt voor vanwege de aankomende NAVO-top. Bezoekers liepen onder begeleiding door gebouwen van de Eerste Kamer, de Tweede Kamer en het ministerie van Algemene Zaken.
Bezoekers in zomerse kleding tijdens openstelling van het Binnenhof. Foto Bart Maat
Als je in de Trêveszaal naar boven kijkt, zie je de plafondschildering uit 1698 van Theodoor van der Schuer, een Haagse schilder die vooral werkte met plafonds en schoorstenen.
Foto Bart Maat
Bezoekers in de Trêveszaal tijdens openstelling van het Binnenhof voor de Dag van de Bouw. Foto Bart Maat
De Trêveszaal uit 1697 was de vaste vergaderruimte van de ministerraad. Het is, in tegenstelling tot de vergaderzaal van de Tweede Kamer, een ruimte waar bezoek zeldzaam is. Zo ongeveer waar de mensen zaterdag stonden, stond een lange tafel. Als de tafel er nu nog zou staan, zou ‘ie tot buiten het frame van de foto reiken. Aan het midden van de lange zijde van de tafel zat de premier, met zijn gezicht naar de ramen. Om hem heen: de ministers. En daar weer omheen: geschilderde portretten van stadhouders.
Die portretten zijn de zaal uit. Dat is eerder gebeurd, rond 1880, toen het Binnenhof ook een grote renovatie onderging, zo ontdekte het Rijksvastgoedbedrijf. Nu staan de schilderijen in depots, tot ze terug kunnen
Bezoekers in de oude zaal van de Tweede Kamer, de parlementszaal werd tot 1992 gebruikt. Foto Bart Maat
Op de pilasters in de oude zaal van de Tweede Kamer (of spreken we inmiddels van ‘vorige oude zaal’?) is wat informatie geplakt. De zaal was in gebruik tot 1992, er hadden groene bankjes gestaan die nog tegenover elkaar waren opgesteld, als in het Britse Lagerhuis, in plaats van in een halve cirkel.
De bezoekers zien een foto van hoe het was kort voor de huidige verbouwing. Groot tapijt, met dertig gekleurde blokken. Grote lichtarmaturen die de ruimte de Moderne Tijd in hielpen.
Bezoekers in de wandelgangen rondom de plenaire zaal, in de nieuwbouw aan het Binnenhof uit 1992.
Foto’s Bart Maat
De bedoeling van architect Pi de Bruijn, de man die het parlementsgebouw ontwierp dat in 1992 in gebruik werd genomen aan het Binnenhof, was dat het een beetje transparant moest zijn. Vanaf buiten, had hij bedacht, moesten mensen naar binnen kunnen kijken, zo de wandelgangen in turen, zien wie wat besprak, met wie.
De komende jaren zullen de gesprekken in de wandelgangen nog gaan over bedrading, isolatie, installeringen, ventilatie. Maar ook deze verbouwing zal eindig zijn.
Zo’n gordijn hoeft een ruimte niet aan het zicht te onttrekken.Foto Bart MaatDe Hofvijver is onderdeel van de grote verbouwing.Foto Bart Maat
Op het partijcongres van de VVD zaterdag is vooral duidelijk wat de partij niet wil. Niet samenwerken met de „weglopers” van de PVV, én niet met de „wegkijkers” van GroenLinks-PvdA, zegt partijleider Dilan Yesilgöz. De VVD-voorvrouw kan in de zaal in Nieuwegein rekenen op luid applaus en gejoel bij het wegzetten van haar politieke tegenstanders.
Wat Yesilgöz óók niet wil, zo blijkt uit haar speech, is dat de volgende verkiezingen over asiel gaan. Dat onderwerp ontwijkt ze vrijwel geheel. In haar toespraak gaat het over defensie, over geopolitiek, over de economie. Maar tot concrete plannen komt ze niet echt.
Vorige week sloot Yesilgöz definitief uit dat ze opnieuw met de PVV wil regeren, nadat Geert Wilders begin deze maand het kabinet liet vallen. Die stap kan rekenen op brede steun vanuit haar achterban: in een peiling die RTL Nieuwspanel de afgelopen dagen onder VVD-stemmers hield, was 78 procent ervoor.
Maar in Nieuwegein heerst het gevoel dat de partij van de regen in de drup dreigt te komen. Als de PVV geen optie is, dan lijkt GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans gezien de peilingen de logische partner om een meerderheid te behalen. Maar op een opmerking uit de zaal over Timmermans antwoordt Yesilgöz: „Ik zou het pure armoede vinden als de keuze bestaat uit PVV en Timmermans”.
‘Links-radicale activisten’
Yesilgöz doet zelf geen moeite om een mogelijke samenwerking met GroenLinks-PvdA makkelijker te maken. Enkele dagen na de kabinetsval zei ze nog in het Financieele Dagblad dat GroenLinks-PvdA een „normale partij” is. Daarmee leek ze de deur op een kier te zetten. Nu blijft ze vooral herhalen dat de PvdA is uitgeleverd aan het „extreme links-radicale activistische deel van de achterban van GroenLinks”. Toch wil Yesilgöz geen campagne die „hard en lelijk is”. Ze zegt het alsof ze er zelf geen aandeel in heeft.
Er zit wel een wezenlijk verschil tussen haar afkeer tegen de PVV en haar afkeer tegen GroenLink-PvdA. Met de PVV is het „onmogelijk” om te regeren, met GroenLinks-PvdA slechts „héél ingewikkeld”. Bij de VVD hebben ze last gehad van de samenwerking met de PVV, klinkt het vanuit de fractie. Een Kamerlid dat anoniem wil blijven memoreert: „Ik heb zoveel shit gepikt de afgelopen maanden. Dan zei Faber weer dat Zelensky een dictator is en daar móét je weer wat mee.”
‘Nog maar zeven weken’
De geschiedenis wordt in Nieuwegein ook een beetje herschreven. Toen het kabinet nog zat, was het verhaal van de VVD dat je met de PVV goed afspraken kon maken – anders dan bijvoorbeeld met NSC. Maar nu zeggen VVD’ers dat de PVV op ongeveer elk gebied onbetrouwbaar was.
Lees ook
Column: Is er nou niemand bij de VVD die dit gênant vindt?
Voor de VVD is het nu zaak om zo snel mogelijk zoveel mogelijk van de maatregelen uit het regeerakkoord door te voeren, met name op gebied van asiel. Kamerlid Wendy van Eijk zegt: „Eigenlijk hebben we nog maar zeven weken, want straks is het zomerreces en kort daarop alweer verkiezingsreces.” Het belangrijkste voor de partij is de asielnoodmaatregelenwet, waar voormalig asielminister Marjolein Faber van de PVV volgens de VVD veel te lang over deed.
Dat de VVD’ers nu niet meer hoeven te werken met Faber en de PVV is volgens sommigen een bevrijding, klinkt het. Maar de rechtse meerderheid is verdwenen, en veel VVD-plannen zijn ineens moeilijk door de Kamer te krijgen. Kamerlid Claire Martens zegt: „Het is balen, je werkt aan plannen, in mijn geval voor de economie, en die dreigen vertraging op te lopen. Met de economisch linkse PVV was dat al uitdagend en wie weet hoe de uitslag er straks uitziet?” Wendy van Eijk had net een „modus operandi” gevonden om met de PVV-Kamerleden te werken. Nu zijn ze weer onvoorspelbaar, zegt ze.
Pro-Israël
Wat betreft Israël en de oorlog in Gaza zit Yesilgöz nog altijd in een lastige positie: zijzelf is altijd ferm pro-Israëlisch geweest, terwijl de leden steeds kritischer worden richting de regering van premier Benjamin Netanyahu. Mondjesmaat wordt Yesilgöz kritischer, ook op het congres. Ze zegt dat het „leed van de Palestijnen” haar niet onberoerd laat. „Ik steun het bestaansrecht en recht op zelfverdediging van Israël, terwijl ik kritisch ben over het kabinet van premier Netanyahu. Laten we niet van elkaar eisen dat we een-dimensionaal worden.”
Het sterk pro-Israëlische deel van de partij is zeer aanwezig tijdens het congres. De fractie gebruikt „GroenLinks-retoriek” zegt VVD-lid Florentijn van ’t Verlaat over de Israël-kritiek. Wanneer een VVD’er van Yesilgöz vraagt om te beloven nooit deel te nemen aan een coalitie die sancties oplegt aan Israël, pareert ze de vraag. De VVD is niet voor „sancties tegen Israël als geheel” maar is niet tegen gerichte sancties tegen individuen zoals ministers van extreemrechtse partijen.
Yesilgöz weet ook dat ze na de verkiezingen waarschijnlijk zal moeten praten met partijen die veel kritischer zijn op Israël dan zijzelf. „Geef me alsjeblieft niet allerlei rode lijnen mee voordat de formatie überhaupt is begonnen”, zegt ze tegen Van ’t Verlaat. De VVD-leider kijkt al vooruit naar het leven na de verkiezingen op 29 oktober.
