VVD-leden reageren afwachtend op ‘coalitie met spruitjeslucht’

VVD’er Eric van der Burg is zaterdagochtend al om negen uur in NBC Congrescentrum in Nieuwegein. De VVD houdt daar een partijcongres en Van der Burg, Tweede Kamerlid en demissionair staatssecretaris van Asiel, wil deze dag zoveel mogelijk VVD’ers spreken die net als hij moeite hebben met het coalitieakkoord van VVD, PVV, NSC en BBB. „Die komen eerder op mij af, denk ik, dan op veel van mijn andere collega’s.”

Van der Burg had gehuild toen hij vorige week woensdagavond het akkoord had gelezen, waarin ook staat dat zijn spreidingswet wordt ingetrokken. Maar hij had diezelfde avond beslist dat hij er toch achter zou gaan staan, en in de hal van het congrescentrum wil hij andere twijfelaars uitleggen waarom. „En ik zeg tegen hen dat zij hetzelfde moeten doen. Ik vind dat Nederland wel wat meer liberalisme kan gebruiken en de enige manier om dat te bereiken is via de VVD.”

Tegen elf uur heeft hij, zegt hij, er al „tientallen mensen” over gesproken. Hij krijgt schouderklopjes, VVD’ers lopen op dezelfde manier langs Christianne van der Wal. Ook Tweede Kamerlid van de VVD en demissionair minister voor Natuur en Stikstof. „Ik kom je een hart onder de riem steken”, krijgt ze van leden te horen. Een oudere man wenst haar „een prachtige doorstart in de politiek”.

Van der Wal zegt dat ze is „bijgekomen van de schrik”. „Het was ook wel zuur, met name de stikstofparagraaf. Is dan al mijn harde werk voor niks geweest?” In het akkoord blijft van haar beleid zo goed als niets over. En ze zegt: „Dit is ook wel een coalitie met wat meer spruitjeslucht.” Dat noemt ze „even wennen”. Maar ook zij blijft bij de VVD. „Dit is mijn club en de ene coalitie is wat liberaler en de andere wat conservatiever. Daar loop je, vind ik, niet voor weg.”

Ook zíj wordt in Nieuwegein aangesproken door VVD’ers „met zorgen” over de samenwerking met de PVV. „Die heb ik natuurlijk ook, daar maak ik geen geheim van. Maar ik vind wel dat we het moeten doen, omdat er geen alternatief is.” De VVD had het toch ook níet kunnen doen? „En dán?” zegt Van der Wal. „En dán? Nieuwe verkiezingen? Dat is een rondje om de kerk.” Wat de VVD volgens haar nu moet doen is „de liberale waarden nadrukkelijker dan ooit gaan benoemen”. „We hebben inhoudelijk ook veel binnengehaald, op asiel en migratie, laten we dat nu dan ook maar eindelijk eens een keer gaan waarmaken.” En verder is ze, zegt ze, afwachtend.

Kat uit de boom

Dat lijkt ook de stemming bij veel andere VVD-leden op het congres. Ze kijken de kat uit de boom, helemaal niemand lijkt net als Wilders te denken dat ‘de zon weer gaat schijnen’ in Nederland door deze coalitie. Jan-Pieter Vos (74) uit Den Bosch hoopt op „minder regels” voor ondernemers. Hij is zelf ondernemer, hij doet, zegt hij, in e-commerce. Een studente uit Brugge van 24 begint over „voors en tegens”. Maar over nieuwe grenscontroles, zegt ze, maakt ze zich „een beetje zorgen”. Ze noemt het „ook wel zorgwekkend” dat Valérie Hayer, voorzitter van de Europese liberale fractie Renew Europe, de VVD „eruit wil kicken” nu die met de PVV in een kabinet stapt. „Dus ja, ik weet het niet.”

VVD-leider Dilan Yesilgöz begint er ook over, in haar speech aan het begin van de middag. Ze noemt de kritische liberalen in Europa „roeptoeters” die volgens haar juist „geïnspireerd” zouden moeten raken door de VVD. „Kijk maar eens wat er gebeurt als echte liberalen aan tafel komen. Dan gaat het niet meer over de grenzen dicht en een Nexit, dan gaat het over plek voor echte vluchtelingen, over steun aan Oekraïne, over doorzetten van ons klimaatbeleid, over het versterken van middeninkomens en het mkb, over onze defensie.”

Sluizen open

Yesilgöz haalt niet alleen uit naar haar geestverwanten in Europa, maar ook naar ándere partijen. Want over minder dan twee weken zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. De EU, zegt ze, kun je niet „aan links overlaten”. „Dat is geen veilige keuze. Dan staan de sluizen open voor kansarme asielzoekers, geef je de drugsmaffia vrij spel en doen we niets voor de defensieindustrie.” Maar ook bij „de populisten op rechts” is Europa volgens Yesilgöz niet veilig. „Dan zien we partijen die in het geheel niets zien in Europese samenwerking en daar het liefst van af willen. Die de boel van binnenuit kapot willen maken.” Dat zijn bijna de woorden van haar aanstaande coalitiegenoot Geert Wilders, die Europa „van binnenuit” wil „uithollen”.

Ze praat bijna twintig minuten en de VVD’ers in de zaal klappen. Maar niet heel enthousiast, Yesilgöz krijgt geen staande ovatie.

Er zijn daarna VVD-leden die „voluit steun” geven aan de beslissing om mee te doen aan deze coalitie. Er zijn er ook met twijfels. Het meest uitgesproken is oud-Tweede Kamervoorzitter Frans Weisglas. Hij zegt bij de microfoon in de zaal dat het akkoord „benepenheid ademt”. „Ik mis de liberale geest.” En: „Ga niet door met het normaliseren van wat niet genormaliseerd mag worden.”

Er wordt geklapt, maar lang niet iedereen doet mee.

Zompig moeras

Buiten de hal staat demissionair premier Mark Rutte. VVD’ers willen nog steeds graag met hem op de foto, maar het draait niet meer om hem. Toen hij aankwam bij het congrescentrum stond er maar één tv-camera op hem te wachten. Volgens Rutte zullen de Europese liberalen de VVD er níet uit zetten. „Volgens mij is het ketelmuziek. In Frankrijk wordt Renew flink aangevallen door links, nu ook omdat de VVD gaat samenwerken met de ‘Le Pen van Nederland’.” Volgens Rutte „slaat dat allemaal nergens op”. „Als je kijkt naar het akkoord en wat erin staat, dat is allemaal keurig. Het is natuurlijk helemaal niet zo dat Wilders in zijn eentje regeert. Wij zijn een land waarin iedere partij uiteindelijk in het zompige moeras wordt gezogen van het compromis.”

Het VVD-congres, dat deze zaterdag ‘Liberale Open Dag’ werd genoemd, eindigt aan het eind van de middag zoals élk VVD-congres: met bier, wijn, bitterballen.

Delen





Mail de redactie