VS en China sluiten akkoord over klimaatbeleid, wantrouwen tussen de landen is deels weg

De VS en China hebben dinsdag een nieuw akkoord gepresenteerd voor „een versterkte samenwerking bij de aanpak van de klimaatcrisis”. Aan de vooravond van de ontmoeting tussen de Chinese president Xi Jinping en zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden, deze woensdag in San Francisco, is het een belangrijk signaal dat beide landen willen voorkomen dat hun onenigheid over allerlei onderwerpen de klimaatonderhandelingen in de weg zit. Na een bezoek van toenmalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi aan Taiwan, in augustus 2022, zette China alle overleg stil, ook over klimaat.

Het akkoord tussen de twee grootste klimaatvervuilers, samen goed voor bijna de helft van alle broeikasgassen, kan een impuls betekenen voor de klimaattop in Dubai die eind deze maand begint. In 2015 maakte een akkoord tussen de VS en China de weg vrij voor het Klimaatakkoord van Parijs, de belangrijkste mondiale afspraken om klimaatverandering tegen te gaan.

Beloftes

In het Amerikaans-Chinese akkoord erkennen beide landen de toenemende schade die klimaatverandering mondiaal aanricht. Ze noemen de opwarming van de aarde „een van de grootste uitdagingen van deze tijd”.

Het akkoord omvat afspraken over een breed palet aan onderwerpen. Die variëren van een herbevestiging van de klimaatdoelen van Parijs en tot samenwerking op het gebied van energie-efficiency in industrie en infrastructuur, tot beloftes meer duurzame energie te produceren, ook andere broeikasgassen aan te pakken, projecten te ontwikkelen waarbij CO₂ wordt afgevangen en opgeslagen, en in te zetten op een circulaire economie.

Opmerkelijk is dat China voor het eerst erkent dat klimaatbeleid niet alleen gaat over reductie van de uitstoot van kooldioxide, maar ook over andere broeikasgassen. Vooral het besluit over methaan – een broeikasgas dat tientallen keren sterker is dan CO₂ – is opmerkelijk. Op de klimaattop in Glasgow in 2021 weigerde China nog toe te treden tot een coalitie van tientallen landen die beloofden voor 2030 hun emissies van methaan – onder meer bij gas- en oliewinning, maar ook bij rundveehouderijen – met 30 procent te reduceren. Juist vanwege de kracht van methaan is vermindering van die uitstoot een snelle manier om klimaatverandering tegen te gaan.

Weinig concrete doelen

Het plan bevat weinig concrete doelen. Over duurzame energie wordt alleen gezegd dat de landen ‘streven naar een verdrievoudiging’ in 2030, om zo sneller het gebruik van kolen, olie en gas te vervangen. Maar over uitfaseren van fossiele brandstoffen, en hoe snel dat zou moeten gebeuren, is niets vastgelegd. China bouwt nog steeds veel kolencentrales. Vorig jaar zei Xi Jinping dat voor zijn land energiezekerheid belangrijker is dan reductie van broeikasgassen.

David Waskow, directeur internationaal klimaat bij het World Resources Institute, een mondiale denktank voor klimaat en milieu, noemt het „teleurstellend dat de twee landen niets hebben gezegd over de noodzaak nog dit decennium versneld af te stappen van fossiele brandstoffen”. Dat moet volgens hem het centrale thema zijn op de klimaattop in Dubai.

Ook mist Waskow eenduidige cijfers. „Het enige specifieke doel in de verklaring is dat elk land tegen het einde van het decennium vijf grootschalige projecten ontwikkelt die koolstofafvang bevorderen”, aldus Waskow. „Hoewel die technologie waarschijnlijk nodig is om sommige industriële processen, zoals cementproductie, koolstofvrij te maken, kan deze alleen beperkt deel uitmaken van de totale emissiereducties die nodig zijn om onze klimaatdoelen binnen bereik te houden.” Hij vindt dat de onderhandelaars in Dubai dat moeten beseffen, en hun aandacht niet te veel moeten richten op dit soort technologische oplossingen.

Wantrouwen deels weg

Het grootste belang van het akkoord is daarom dat het een deel van het wantrouwen tussen beide landen heeft weggenomen. Hun klimaatgezanten, de Amerikaan John Kerry en de Chinees Xie Zhenhua, hebben er maanden aan gewerkt. De Chinese regering heeft Xie zelfs teruggehaald nadat hij na een hartaanval met pensioen was gegaan. De inmiddels 79-jarige John Kerry heeft herhaaldelijk gezegd dat hij wilde stoppen. Beiden kennen elkaar al vele jaren en hebben een goede band.

zei in september nog in The Washington Post: „Ik weet niet hoe groot de kans is op een overeenkomst tussen China en de Verenigde Staten. […] Maar ik weet wel dat het zeer onwaarschijnlijk is dat we onze klimaatdoelstellingen zullen halen als zo’n overeenkomst er niet komt.”