VS: Chinese ‘surveillanceballon’ was eigenlijk op weg naar militaire bases Hawaii en Guam

De Chinese observatieballon die op 4 februari is neergehaald boven zee aan de Amerikaanse oostkust was aanvankelijk vanuit China in oostelijke richting op weg naar militaire bases op de Amerikaanse eilanden Guam en Hawaii in de Stille Oceaan. Maar door windverandering raakte de ballon van zijn geplande route en boog af naar het noorden, waar hij via Alaska en Canada het luchtruim boven de Amerikaanse staat Montana bereikte. Dat meldt The New York Times donderdag op basis van anonieme interviews met hooggeplaatste functionarissen binnen de Amerikaanse overheid.

Toen het Pentagon begin februari openbaar maakte dat een Chinese ballon in het Amerikaanse luchtruim vloog, zei China dat het niet om een spionageballon maar om een weerballon ging. Maar China erkende wel dat de ballon uit de koers was geraakt. De ballon kwam onder meer in de buurt van Amerikaanse lanceerinstallaties voor kernraketten. Dat het om een spionageballon ging was al duidelijk, maar het is voor het eerst dat de VS suggereren dat de ballon vanuit China op weg was naar andere Amerikaanse objecten.

Hoofdrol Hawaii en Guam

Hawaii en Guam zijn cruciale militaire steunpunten, waar de VS onder meer gevechtsvliegtuigen hebben gestationeerd. Bij een eventuele gewapende confrontatie met China zouden de daar gestationeerde eenheden een hoofdrol spelen. Vanuit die bases hebben de VS ook regelmatig spionagemissies opgetuigd met verkenningsvliegtuigen die langs het Chinese luchtruim patrouilleren, onder meer om elektronische signalen vanuit China op te vangen.

Lees ook Wat wil China met die ballon in het Amerikaanse luchtruim?

Rondom de ballonnenkwestie heerst nog steeds veel onduidelijkheid. Zo is niet helder waarom NORAD, de grote radarketen die moet waarschuwen voor indringers in het Amerikaanse en Canadese luchtruim, de eerste ballon niet of pas veel later heeft opmerkt. Volgens The Times hebben andere Amerikaanse diensten de ballon al op 28 januari opgemerkt toen deze opsteeg vanuit de Chinese basis op het eiland Hainan. Het is onduidelijk of die informatie met NORAD is gedeeld, en evenmin welke diensten dit zijn.

‘goedaardige objecten’

Rond het incident is de diplomatieke spanning tussen de VS en China verder opgelopen. De VS hebben onder meer zes Chinese bedrijven op het gebied van (militaire) luchtvaart op een sanctielijst gezet. Zeker nadat de VS later kort na elkaar nog eens drie kleinere, ongeïdentificeerde vliegende objecten (‘ufo’s’) uit de lucht schoten. Tegen The Times zeggen de vooraanstaande ambtenaren nu dat het hierbij waarschijnlijk ging om ‘goedaardige objecten’, mogelijk (resten van) weerballonnen of ballonnen voor wetenschappelijke experimenten die in de atmosfeer rondzweven.

Ze zouden zijn ontdekt nadat NORAD zijn radars fijner had afgesteld. Anders dan de eerste ballon, die op zeer grote hoogte vloog, zouden deze drie objecten op een hoogte hebben gevlogen die een gevaar was voor de burgerluchtvaart. De VS dachten vorige week dat er nog een vijftal andere surveillanceballonnen over Amerikaans grondgebied zijn gevlogen in de afgelopen jaren. Intussen zegt China zelf het slachtoffer te zijn van Amerikaanse surveillanceballonnen boven Tibet en Xinjiang.