Voor zijn vertrek had Mark Rutte zijn fiets al klaar gezet

Posted on July 2, 2024 by admin

Een BMW zet Mark Rutte af bij zijn vaste koffietentje in Den Haag, vlakbij het Torentje. Het is half negen, dinsdagochtend, en het regent. Hij bestelt een cappuccino en haalt NRC en de Volkskrant uit zijn tas. Die leest hij helemaal, zoals elke dag. Maar deze dag is anders. Over anderhalf uur heeft Nederland een ándere premier: Dick Schoof. En hoe Mark Rutte daarna vertrekt, dat heeft hij van tevoren bedacht: op de fiets, die al bij het Torentje staat. Rutte had gezien dat het zou gaan regenen en hij wilde niet nat aankomen. Hij is zijn fiets al op maandagavond gaan brengen.

Bij Paleis Huis ten Bosch, een uur later, stapt Dick Schoof uit een Mercedes. Hij loopt de trappen op van het bordes en draait zich pas om voor de camera’s als hij helemaal bovenaan staat. „Kunt u even zwaaien, meneer Schoof”, roept een verslaggever. Schoof knikt, maar hij zwaait niet. De nieuwe ministers en staatssecretarissen komen bij het paleis aan in zwarte busjes. Fleur Agema van de PVV, bijna vicepremier en minister van Volksgezondheid, stapt als eerste uit. Zij is na Schoof de eerste die wordt beëdigd. En ze vergist zich: ze spreekt de belofte uit, maar steekt twee vingers in de lucht alsof het de eed is. Wie daarna opvalt is Dirk Beljaarts, ook van de PVV en vanaf deze dag minister van Economische Zaken: hij spreekt de eed uit en houdt twee vingers gespreid in de lucht alsof hij het vredesteken maakt.

Fotografen en cameramensen voorafgaand aan de traditionele bordesfoto bij Paleis Huis ten Bosch.

Tevreden en trots

Willem-Alexander staat in de Oranjezaal, met eerst de ministers in een halve cirkel tegenover zich, daarna de staatssecretarissen. „Goed u weer te zien”, zegt hij tegen sommigen. De meesten zeggen „goedemorgen majesteit”, al zijn er ook die de koning zwijgend een hand geven. Met een gespannen gezicht. Er zijn er ook die er uitgesproken tevreden en trots uitzien: Fleur Agema, Eppo Bruins van Onderwijs, David van Weel van Justitie. Ze worden allemaal toegeknikt door de koning, die er zelf opvallend ontspannen uitziet.

Handen los, handen vast

Op de trappen van Huis ten Bosch, drie kilometer verderop, zijn stickers geplakt met functies en ministeries erop. ‘Zkh’, zijne koninklijke hoogheid, en ernaast ‘mp’, de minister-president. Achter een zwart lint staan cameraploegen en fotografen. Alleen het klikken van de camera’s klinkt, verder is het stil. Dick Schoof lijkt niet te weten wat hij met zijn handen aan moet. Hij pakt ze vast, laat ze weer los, pakt ze vast. De bordesscène begint tien minuten eerder dan gepland. In de buurt is een demonstratie tegen het nieuwe kabinet, waar een paar honderd mensen aan meedoen. Als ze bij het paleis aankomen, is het bordes alweer leeg.

Bij de hoofdingang van het Torentje, die bijna nooit gebruikt wordt, ligt om kwart voor twaalf een nieuwe, felrode loper. Rutte staat Schoof op te wachten bij de deur, aan de ene kant van de loper. Schoof staat aan de ándere kant. „Ik mag niet naar je toe lopen”, roept Rutte. „Want dan krijgen we geen mooie foto’s.” Schoof lacht. „Jij wou gewoon de deur niet opendoen, Mark. Dat was het.”

Rutte geeft hem een hand en zegt: „Minister-president!” „Ja”, zegt Schoof. „Wat klinkt dat, hè.” Om hen staan veel camera’s en het is zichtbaar dat Rutte daaraan gewend is, en Schoof nog niet. Rutte heeft de leiding. „Twee dingen”, zegt hij. „De sleutel van het Torentje. Hou hem goed vast.” Ze gaan samen op de foto. Dan draait Rutte zich naar zijn secretaris-generaal, de hoogste ambtenaar van het ministerie en zegt: „En hier is jouw secretaris-generaal, van harte aanbevolen. Dat geldt voor het héle ministerie. Echt.”

In het Torentje, in een la van Ruttes bureau, ligt al een paar dagen een brief klaar voor Schoof. Niet handgeschreven, maar geprint. Wat erin staat, moet geheim blijven, vindt Rutte. In de zwarte leren stoelen, met uitzicht op de Hofvijver, eten Rutte en Schoof met z’n tweeën broodjes. Rutte vertelt over de geschiedenis van het Torentje, die uit de veertiende eeuw is, en over de Trêveszaal, uit de zeventiende eeuw, waar de ministers elke vrijdag vergaderen. Hij laat de tekening zien die aan de muur hangt, van Johan Rudolph Thorbecke, en het beeld van een van hun voorgangers, de sociaal-democraat Willem Drees. Verder is het Torentje zo goed als leeg.

Mark Rutte overhandigt de voorzittterhamer aan zijn opvolger Dick Schoof.

De chauffeurs

Op het Binnenhof komen de ministers en staatssecretarissen aan in drie busjes. Ze stappen daar voor het eerst in hun dienstauto’s en maken kennis met de chauffeurs. Die zullen er de komende tijd steeds zijn. Na nachtelijke, zware debatten in de Tweede Kamer. Als ze op werkbezoek gaan in uithoeken van het land, als ze moeten vergaderen in Brussel of Luxemburg met Europese collega’s. Weinig mensen zullen zoveel van hen te weten komen als deze mannen, want dat zijn het allemaal.

Aan het begin van de avond maken de bewindslieden kennis met de parlementaire pers, in de tuin van het Catshuis, de ambtswoning van de premier. In een grote tent zijn schermen opgehangen, bij het eerste doelpunt van het Nederlands elftal juicht alleen VVD’er Vincent Karremans, staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport. „Mag het geluid aan”, roept hij. Maar dat gebeurt niet. Tegen de mensen om hem heen zegt hij: „Doe eens mee, joh.” Dat doet daarna alleen Fleur Agema. „Whoeoe!”

De net beëdigde ministers en staatssecretarissen vertellen hoe op deze dag alles nieuw en „overweldigend” voor hen was. En ook hoe glad de parketvloer in het paleis was: ze moesten er niet aan denken om uit te glijden.

Mark Rutte vertrekt bij het Torentje en wordt uitgezwaaid door premier Dick Schoof en secretaris-generaal Gert-Jan Buitendijk.

Rutte is dan al urenlang weg. Om kwart voor één ’s middags heeft hij Dick Schoof achtergelaten in het Torentje. Een beveiliger had Ruttes fiets klaargezet bij de deur, Rutte stapt erop en zwaait naar Schoof. Maar dan bedenkt hij dat hij de secretaris-generaal nog niet gedag heeft gezegd. Hij stapt af, geeft zijn vroegere topambtenaar een hand, stapt weer op. En rijdt dan voor de laatste keer het Binnenhof af. Daar staat een grote groep mensen op hem te wachten, ze klappen en joelen. Rutte zwaait. Fotografen rennen achter hem aan, maar het zijn er steeds minder. Bij het Lange Voorhout is hij iedereen kwijt.

Belangrijkste Nederlandse dansprijzen uitgereikt tijdens Nederlandse Dansdagen

admin
October 5, 2024
0

De Zwanen en de Jonge Zwanen, de jaarlijkse dansprijzen van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD), zijn vrijdagavond uitgereikt. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens het Gala van de Nederlandse Dans, het startschot voor het festival Nederlandse Dansdagen in Maastricht.

De Zwaan voor de meest indrukwekkende dansproductie ging naar Marco Gerris’ Rhythm & Flow voor ISH Dance Collective. De jury ziet hoe Gerris de jeugdige, rebelse identiteit van de groep heeft weten te bewaren met volwassen voorstellingen waarin ‘urban’ skills worden gecombineerd tot een verrassend geheel. De Zwaan voor de dansprestatie die vorig seizoen het meest imponeerde, ging naar Kalin Morrow. In de sci-fisolo The Previous Owner van Dunja Jocic, over reïncarnatie door technologie, levert zij een aangrijpend gevecht om haar identiteit te behouden. „Kalin máákt deze voorstelling”, aldus de jury.

Op een onbewoond van jeugddansgezelschap MAN || CO werd bekroond met een Jonge Zwaan. De voorstelling voor 6-plussers schetst met een mix van tekenfilmhumor en scherp getimede dans de reuring en schuivende verhoudingen die ontstaan door de confrontatie met een nieuwkomer. Winter Wieringa kreeg de Jonge Zwaan voor zijn rol in Hoop! (12+) van Wies Bloemen/Danstheater AYA. Hij is volgens de jury „een intrigerende danser naar wie je wilt blijven kijken”.

De Innovatieprijs van de Nederlandse Dansdagen ging naar Anne Suurendonk. Zij kreeg de stimuleringsprijs voor jong talent om „geheel eigen bewegingstaal, die draait om de innerlijke beleving” verder te ontwikkelen in een nieuwe voorstelling die zij met het prijzengeld van 25.000 euro kan realiseren.

Vorige maand werd al onthuld dat de Dansspeld, een prijs van verdienste voor mensen die een grote bijdrage hebben geleverd aan de danssector, dit jaar twee keer wordt toegekend. De spelden gaan naar Wies Bloemen (Danstheater AYA) en Ed Wubbe (Scapino Ballet Rotterdam), zij stonden ruim dertig jaar aan het roer van hun groep. Bloemen wordt geroemd om haar voortrekkersrol in het genre jeugd- en jongerendans. Zij zwaaide eerder dit jaar af, Wubbe draagt het leiderschap eind dit jaar over. Dankzij zijn inspirerende leiding en neus voor jong choreografisch talent transformeerde Scapino Ballet Rotterdam tot een hedendaags balletgezelschap met een breed publiek.

Bloedbad in Haïtiaans plaatsje toont aan dat einde bendegeweld ver weg is

admin
October 5, 2024
0

Gewapend met automatische geweren trokken leden van de bende Gran Grif donderdag door Pont-Sondé, zo’n 70 kilometer ten noordwesten van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince. Chaos ontstond bij inwoners van het stadje, die rennend of op motoren probeerden te ontkomen aan de rondvliegende kogels. Velen wisten te ontsnappen, maar zeker zeventig Haïtianen, onder wie drie jonge kinderen, werden gedood. 45 huizen en 34 voertuigen gingen in vlammen op.

Het recente bloedbad laat zien dat het de Haïtiaanse regering nog altijd niet lukt om het bendegeweld de kop in te drukken. Dat geweld, al jaren aan de gang, laaide eind februari opnieuw op. Bendes in Port-au-Prince stortten de stad in gewelddadige anarchie nadat de inmiddels oud-premier Ariel Henry naar Kenia afreisde om een akkoord te bereiken over de komst van een internationale vredesmacht naar Haïti.

Een poging tot een criminele coup volgde, en onder dreiging van een samenwerking van verschillende bendes trad Henry af. Ondertussen plunderden de gangs dagenlang huizen en terroriseerden ze bewoners van de hoofdstad. Tienduizenden van hen, vooral in armere delen van de hoofdstad, sloegen op de vlucht. Volgens de Verenigde Naties kwamen in de eerste zes maanden van 2024 bijna 3.700 Haïtianen door het geweld om het leven.

Drie maanden na het begin van de geweldsgolf kreeg Haïti een nieuwe premier: Garry Conille, die eerder de regionale afdeling van VN-kinderorganisatie Unicef leidde. Onder zijn leiding moet Haïti het bendegeweld een halt toe zien te roepen.

Hulp Keniaanse politiemacht

Daarvoor krijgt het land inmiddels de hulp van de Keniaanse politiemacht, die door de VS wordt betaald. De eerste vierhonderd Kenianen zijn sinds juni in Haïti. Het Afrikaanse land, dat juist rond die periode te maken kreeg met grootschalige studentenprotesten, heeft beloofd nog eens zeshonderd agenten te sturen. Hun hulp biedt volgens de Amerikaanse president Joe Biden de „beste kans” op het realiseren van democratisch bestuur in Haïti.

Maar die hulp, die binnenkort ook van nog eens 1.900 troepen uit andere landen moet komen, valt tot dusver tegen. De Keniaanse politiemacht zou kampen met materiële tekorten en de agenten hebben een beloofde maandelijkse bonus nog geen enkele keer ontvangen, schreef persbureau Reuters afgelopen maand. Een van de agenten noemde de situatie „erg demoraliserend”.

Stabiliteit in het land is überhaupt nog ver weg. Zeker 700.000 gevluchte Haïtianen zijn nog niet teruggekeerd naar hun thuis en leven volgens premier Conille, zo zei hij onlangs in een interview met CNN, in door bendes geteisterde gebieden. Zij moeten constant op hun hoede zijn voor aanvallen, zoals die recent van Gran Grif.

Ook staat de lokale infrastructuur ernstig onder druk. Bijna de helft van de circa 11,5 miljoen inwoners heeft te maken met voedselonzekerheid, zo blijkt uit een deze week door de VN-organisatie IPC gepubliceerd rapport. Bijna zesduizend mensen lopen het risico om te overlijden door een tekort aan voedsel, onder meer in de rurale regio waar Pont-Sondé ligt.

Premier Conille noemde het bendegeweld van donderdag in die stad een „afschuwelijke misdaad, gepleegd tegen weerloze vrouwen, mannen en kinderen, […] op de hele natie”.

De moeizame bestrijding van de mpox-uitbraak in Afrika roept bij hulpverleners herinneringen op aan de coronapandemie

admin
October 5, 2024
0

Het collectieve antwoord op de mpox-epidemie in Afrika laat zich moeizaam formuleren. Vooral in Congo, waar de mensen het hardst worden getroffen, wordt het geduld van de bevolking hevig op de proef gesteld. Toch gloort er een sprankje hoop. Deze zaterdag zet Congo, met een eerste beperkte vaccinatiecampagne in het oosten van het land, een aarzelende stap richting de beteugeling van de langdurige mpox-uitbraak die sinds vorig jaar door delen van Afrika rondwaart.

In Goma, de hoofdstad van Noord-Kivu, staan vanaf dit weekeinde de meest kwetsbare groepen – zorgpersoneel en kwetsbare Congolezen – in de rij voor hun prik. De afgelopen week stuurden de Europese Unie en de Verenigde Staten zo’n 265.000 vaccins van de Deense farmaceut Bavarian Nordic.

Van een „massale vaccinatie” is volgens de minister van Volksgezondheid, Samuel-Roger Kamba, vooralsnog geen sprake. Of zoals hij vrijdag onderstreepte: „Je kunt je voorstellen dat we in een land met 100 miljoen inwoners het probleem niet met 265.000 doses gaan oplossen.” Wanneer de vaccinatiecampagne een vervolg krijgt, is vooralsnog niet duidelijk.

Bovendien is voor de meest kwetsbare groep – kinderen onder de vijf die bijna 70 procent van de sterfgevallen voor hun rekening nemen– nog geen oplossing, omdat het Deense vaccin uitsluitend bedoeld is voor volwassenen. Van de bijna 35.000 mpox-gevallen waarmee dit jaar inmiddels zestien Afrikaanse landen zijn getroffen, heeft Congo veruit de meeste. Daar hebben ruwweg zo’n 30.000 geregistreerde gevallen inmiddels geleid tot bijna 990 doden.

Internationale noodtoestand

Hulporganisaties wachten de vaccinatiecampagnes ongeduldig af. Het is inmiddels bijna twee maanden geleden dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de internationale noodtoestand uitriep vanwege een nieuwe gevaarlijke mpox-variant die via Congo ook Burundi, Kenia, Rwanda en Oeganda bereikte.

De Afrikaanse gezondheidsorganisatie CDC ziet er wekelijks minstens 2.500 nieuwe gevallen bijkomen en blijft benadrukken dat de epidemie op het continent nog lang niet onder controle is. Het CDC, dat lokaal een sleutelrol speelt in de virusbestrijding, vreest bovendien de snelle toename van mpox-gevallen in de dichtbevolkte Congolese hoofdstad Kinshasa, zo stelde de organisatie donderdag tijdens een briefing.

Vooral het gebrek aan toegang tot vaccins staan grootschalige vaccinatieprogramma’s in de weg. Hoewel inmiddels zo’n 4,3 miljoen vaccins zijn beloofd, komt dat aantal niet in de buurt van de ruim tien miljoen doses die volgens het CDC noodzakelijk zijn om de uitbraak onder controle te krijgen.

Geen toestemming WHO

Maar ook bij de rol van de WHO worden vraagtekens geplaatst voor de trage respons, omdat die lange tijd geen toestemming gaf voor het gebruik van de relatief nieuwe mpox-vaccins in de getroffen gebieden. Critici wijzen op het gebrek aan daadkracht waarmee de gezondheidsorganisatie handelde bij een eerdere mpox-uitbraak uit 2022 in de VS en Europa. Afgelopen week bleek al dat WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus zich niet wil laten opjagen. „We zullen geen shortcuts nemen”.

Een patiënt met mpox in een verpleegcentrum in Kamituga in Congo.

Daarnaast wordt de bestrijding van de uitbreek vertraagd door de lokale bureaucratie. Zo gaf Kinshasa zelf pas eind juni goedkeuring voor het gebruik van mpox-vaccins. Bovendien stelde het land aanvullende logistieke eisen aan een eerdere lading Amerikaanse vaccindonaties, waardoor de eerste Congolese prik tegen het infectievirus nog langer op zich liet wachten. Ook afgelopen week werd het begin van de vaccinatiecampagne nog eens met drie dagen uitgesteld vanwege ‘logistieke problemen’.

Hoewel de WHO het selecte groepje landen dat vaccins opslaat opriep om een deel te doneren, blijft de omvang van deze schenkingen beperkt. De meeste leveringen van vaccins aan getroffen regio’s kwamen vooralsnog tot stand via aankopen of gesubsidieerde deals, waarbij Afrikaanse landen het grootste deel van de kosten dragen.

Akkoord over de vaccinprijs

Ook de prijs van het vaccin is onderwerp van discussie en vormt voor veel Afrikaanse landen, die met meerdere gezondheidscrises tegelijk kampen, een aanzienlijke drempel. Zo bleef de Deense farmaceut Bavarian Nordic lange tijd vasthouden aan het volgens haar marktconforme bedrag tussen de 100 dollar (91 euro) en 141 dollar (128 euro) per dosis. Onder druk van VN-kinderrechtenorganisatie UNICEF werd eind september alsnog een akkoord bereikt voor de verlaging van de dosisprijs tot 77 dollar (70 euro).

‘Nieuwe epidemie, oude controverses’, kopte het blad Jeune Afrique in een commentaar eerder deze maand, verwijzend naar het talmende internationale antwoord op de mpox-uitbraak. Die doet immers denken aan de coronapandemie, toen ongelijke toegang tot vaccins de pandemie verlengde en de economische gevolgen ervan verergerde.

„Het voelt als een film die we al hebben gezien”, zo verwoordde Ngozi Okonjo-Iweala, algemeen directeur van de Wereldbank, het deze week in een opiniestuk in de Bangkok Post. „Een nieuwe virusstam doodt mensen in de armste landen ter wereld, en hoewel er vaccins tegen de ziekteverwekker bestaan, verhinderen productietekorten en wettelijke belemmeringen dat ze degenen bereiken die ze nodig hebben.”

Intussen is de mpox-problematiek een extra laag op de al precaire humanitaire situatie in Oost-Congo. De regio rond Kivu, waar zo’n drie miljoen mensen zich in vluchtelingenkampen ophouden vanwege de aanhoudende oorlog tussen het Congolese leger en de door Rwanda gesteunde M23-rebellengroep, geldt op dit moment als het virusepicentrum.

Ontwrichtende oorlog

Hulporganisaties als Artsen zonder Grenzen (AZG) zien hoe het virus zich te midden van de ontwrichtende oorlog direct of indirect richt op de meest kwetsbaren. In de overvolle kampen zijn al grote voedseltekorten, gebrek aan hygiëne en nauwelijks privacy, die de kans op blootstelling verhogen. Eerder deze week beschreef persbureau AP hoe de omvangrijke seksindustrie in het gebied en met name vrouwen economisch getroffen worden vanwege stigma en angst rondom het virus.

Maar de chaos maakt het ook moeilijk om besmettingsgevallen op te sporen, laat staan op te volgen. Vrijdag gaf het WHO overigens een ‘noodgoedkeuring’ voor een eenvoudig toe te passen pcr-test om het dna van het virus op te sporen met uitstrijkjes van huidlaesies. Het gebrek aan testmiddelen maakt het moeilijk om tot nauwkeurige besmettingscijfers te komen.