Voor Bidens verbod op grote staalovername is in Japan maar weinig begrip

Het besluit van de Amerikaanse president Joe Biden om de overname van US Steel door het Japanse Nippon Steel te blokkeren, heeft de relatie tussen de twee landen onder druk gezet. Volgens Biden zou de overname een gevaar vormen voor „de nationale veiligheid”. Maar Japanse bedrijven zien het als een politieke zet die de economische samenwerking in gevaar brengt. Ook premier Shigeru Ishiba waarschuwt daarvoor: „Dit roept vragen op over toekomstige investeringen tussen Japan en de VS”, zei hij op een persconferentie. Buitenlandminister Takeshi Iwaya kaartte de kwestie dinsdag aan bij zijn Amerikaanse collega Antony Blinken, die een bezoek aan Tokio bracht.

Voor directeur Takashi Imamura van het Marubeni Onderzoeksinstituut – een denktank die is verbonden aan de gelijknamige Japanse handelsonderneming – was Bidens stap „een verrassing”. Imamura volgde de economische samenwerking tussen de twee landen tien jaar lang op de voet vanuit Washington, en doet dat dat nu in Tokio. De voorgenomen overname van US Steel door Nippon Steel, ter waarde van 14,9 miljard dollar, was al meer dan een jaar in de maak toen die abrupt werd afgebroken door het presidentiële besluit. „Tot nu toe waren alle bedrijven die door dergelijke maatregelen werden getroffen Chinees, en dat was voor ons begrijpelijk. Maar wij zijn een bondgenoot van de VS.”

Ook in de Japanse zakenwereld overheerst onbegrip. Ken Kobayashi, voorzitter van de Japanse Kamer van Koophandel, uitte zijn zorgen over de toekomst van de economische samenwerking: „Japanse bedrijven zijn al vijf jaar op rij de grootste investeerders in de VS. Dit brengt dat vertrouwen in gevaar.” Shunichi Kito, de hoogste baas van Japans grootste oliebedrijf Idemitsu Kosan, noemde de beslissing inconsistent: „De VS roepen op tot investeringen, maar dit besluit ontmoedigt bedrijven juist.”

Binnenlandse politiek

Het is de eerste keer dat een Amerikaanse president ingrijpt bij een overname door een Japans bedrijf. „In feite heeft dit weinig met nationale veiligheid te maken”, denkt Imamura. Hij verklaart de stap uit Amerikaanse binnenlandse overwegingen: „De staalindustrie heeft grote politieke invloed, en US Steel is een iconisch bedrijf dat bij de bevolking gevoelig ligt.” De invloedrijke vakbond United Steelworkers (USW) heeft zich fel verzet tegen de overname. Volgens Nippon Steel en US Steel heeft Biden deze vakbond tevreden willen stellen in aanloop naar de verkiezingen om steun voor de Democratische Partij te winnen.

Maar volgens de Japanners schiet Washington zich met de blokkade juist in zijn eigen voet: de noodlijdende Amerikaanse staalmaker kon de overname, samen met de 3 miljard dollar aan beloofde investeringen, goed gebruiken. „Vanuit het Japanse perspectief kan US Steel het niet veel langer volhouden zonder de steun van onze staalindustrie. Dat precies zo’n cruciale overname wordt tegengehouden is daarom moeilijk te bevatten”, zegt Imamura.

Ook uit geopolitiek oogpunt wekt de stap van Biden in Japan verbazing: de Verenigde Staten probeerden onder zijn regering juist om de Amerikaanse economie los te koppelen van China, bijvoorbeeld door friend shoring: het verplaatsen van productie naar bevriende landen zoals Japan. „Daarom is het des te schokkender dat de president een blokkade heeft opgelegd onder het mom van nationale veiligheid. Dat lijkt in tegenspraak met het beleid tot nu”, zegt onderzoeker Imamura.

Toch denkt Imamura dat het de economische betrekkingen niet blijvend hoeft te schaden. „De staalindustrie is een unieke sector. Ik verwacht dat Japanse investeringen in de VS zullen doorgaan, zolang het duidelijk is dat deze beperkingen slechts op een klein aantal industrieën van toepassing zijn.”

Donald Trump

Nippon Steel heeft zich intussen nog niet bij het verbod neergelegd. Het heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Amerikaanse regering, en nog een tegen concurrent Cleveland-Cliffs, dat eerder ook interesse had in US Steel. Het bedrijf beschuldigt Cleveland-Cliffs en vakbond USW van „illegale anticoncurrentie-praktijken” om de overname te saboteren.

Topman Eiji Hashimoto van Nippon Steel heeft zijn hoop gevestigd op de machtswisseling in Washington, later deze maand. Hoewel Donald Trump zich ook kritisch heeft uitgelaten over de overname, is Hashimoto van plan de nieuwe Amerikaanse regering te benaderen in de hoop op een gunstiger klimaat voor de overname. „We zullen nooit opgeven”, zei hij tijdens een persconferentie.

Delen





Mail de redactie