Het lijkt deze warme zondagavond in de Parijse uitgaanswijk Pigalle even alsof het Franse voetbalelftal in een WK-finale staat. Voor café Smiley verzamelen zich jongens met blauw-wit-rode vlaggetjes op hun wangen, en opgewonden gezinnen en voorbijgangers die aangetrokken worden door het gejoel in het café.
Allen staren ze naar het grote scherm binnen met daarop het heldere water van het olympische zwembad, waarin de mannen 4×100 meter wisselslag estafette zwemmen. Je hoort „Bravo”, „Allez” en „Dieu merci„ als Frankrijk even de leiding heeft en vooral: „Allez Léon”. Ook van terrassen elders in de straat komt gejoel en geklap.
De met vreugde gevulde terrassen zijn om twee redenen bijzonder. Ten eerste is Frankrijk geen zwemland: de sport wordt relatief weinig beoefend en bekeken en bij WK’s en eerdere Olympische Spelen lieten sterkere landen als de VS en Australië Frankrijk altijd ver achter zich. Ten tweede staan Parijzenaren niet bekend als uitbundige supporters: alleen als hun nationale voetbalelftal het ver schopt wordt er wel eens wat gejoeld. Maar bij deze Spelen is zwemmen dé sport waar de Franse ogen op gericht zijn, vanwege het onwaarschijnlijke succes van Léon Marchand.
Marchand, een 22-jarige zwemmer uit Toulouse, haalde vóór zondag vier individuele gouden medailles binnen. Woensdag zwom hij twee keer naar goud bij de finales van de 400 meter wisselslag en de 200 meter vlinderslag. Dit lukte een zwemmer niet eerder, bovendien lagen de wedstrijden minder dan twee uur uit elkaar. Donderdag kwam er een derde gouden plak bij toen Marchand de snelste werd bij de 200 meter schoolslag. Een dag later haalde hij zijn vierde gouden medaille bij de 200 meter wisselslag, waarbij hij een olympisch record zwom. Hiermee evenaart hij zwemlegendes Mark Spitz en Michael Phelps. Na zijn vierde plak kwam Marchand boven water met vier vingers fier in de lucht.
Lees ook
Caspar Corbeau zwemt met rustige, grote slagen naar de grootste prestatie van zijn carrière
‘Léonmania’
Zijn successen leidden tot wat in de Franse pers Léonmania is gaan heten. Woensdag moesten olympische scherm- en tenniswedstrijden tijdelijk worden stilgelegd omdat het publiek massaal op de telefoon naar Marchand aan het kijken was. Toen de zwemmer zaterdag weer won, scandeerde het publiek bij een oefenwedstrijd tussen Olympique Lyon en Torino zijn naam. Boven de snelweg A4 stond dit weekend op een waarschuwingsbord „Let op uw veiligheid, snel gaan is voor Léon”. Het olympische zwemcomplex wordt na de Spelen vernoemd naar de zwemmer.
Marchands succes komt niet uit het niets: zijn beide ouders waren professionele zwemmers. Aanvankelijk zwom hij bij de club Les Dauphins in Toulouse, maar sinds drie jaar traint hij in Phoenix in de Verenigde Staten, waar hij ook ict studeert aan de Arizona State University. Zijn trainer is de Amerikaan Bob Bowman, die in het verleden ook Phelps trainde. Ook Phelps heeft Marchand de laatste maanden geadviseerd.
Dat Marchand in de VS traint heeft hem wellicht naar een hoger niveau getild, maar steekt ook sommige Fransen – waarbij het niet helpt dat Bowman onlangs tegen Le Parisien zei dat Marchand inmiddels „50 procent Amerikaans is”. Oud-olympisch kampioen Alain Bernard zei tegenover Le Journal du Dimanche dat „we ervoor moeten kunnen zorgen dat topsporters in Frankrijk (…) kunnen profiteren van een regeling om hun trainingen (…) te combineren met hun studie. Het is niet normaal dat ze daar in de VS in slagen en dat wij dat niet kunnen.”
Misschien dat zijn oproep dankzij de Léonmania gehoor zal krijgen. Tot een vijfde gouden medaille wisten de Fransen hun Léon zondagavond niet te joelen: de Fransen werden derde. Maar ook voor die bronzen medaille werd bij de Smiley gul geklapt. Marchands teamgenoot Florent Manaudou zei achteraf: „Het was waanzinnig, we bedanken natuurlijk Léon die ons de hele tijd energie geeft.”
