Elon Musks wilde sloop van het Amerikaanse staatsapparaat is op tegenstand gestuit van natuurliefhebbers en parkwachters. Donderdag ontving de techmiljardair en informele regeringsadviseur in Washington uit handen van de bezoekende Argentijnse president Javier Milei nog een glimmende kettingzaag, als cadeau dat beider saneerdrift moest symboliseren. Maar Musks bezuinigingsoperatie bij de nationale parken krijgt nu forse tegendruk van mensen die daadwerkelijk met zo’n motorzaag weten om te gaan: boswachters.
Eind vorige maand kregen duizenden toekomstige seizoenmedewerkers van National Park Service (NPS) per e-mail te horen dat ze dit jaar niet ingehuurd zouden worden, omdat hun baan ‘opgeheven’ was. Het ging onder meer om mensen die entreebewijzen controleren, wandelpaden openhouden, bezoekerscentra runnen, aan bosbeheer doen en toeristen in nood redden. Vervolgens kregen duizend vaste NPS-ambtenaren die nog in hun proeftijd zaten, eveneens hun congé. In een e-mail verstuurd op 14 februari, daarom het ‘Valentijnsdag-bloedbad’ gedoopt.
Geliefd onderdeel overheid
De kaalslag bij de parkendienst kreeg meteen brede publieke kritiek. Op sociale media en met demonstraties werd door parkmedewerkers en natuurliefhebbers gewaarschuwd dat dit massaontslag het openhouden van wereldberoemde parken als Death Valley en Joshua Tree in gevaar kan brengen. Dit weekend hingen boswachters uit protest een omgekeerde Amerikaanse vlag op aan een bergwand van El Capitán, de beroemdste rots van het Yosemite National Park in Californië.
De NPS geldt als een van de meest geliefde en politiek minst omstreden takken van de federale overheid. De 433 parken en historische trekpleisters die ze in de VS beheert, trokken vorig jaar 325 miljoen bezoekers. In plattelandsstaten, die doorgaans overwegend Republikeins stemmen, draagt de toerismesector voor een belangrijk deel bij aan de economie. En ook Republikeins stemmende Amerikanen trekken graag de natuur in.
Tijdens het hoogseizoen krijgen voltijds parkwachters ondersteuning van tijdelijke krachten. Zij doen dit werk in veel gevallen jaar na jaar, maar hun tijdelijke arbeidsverband maakte hen tot makkelijk saneringsdoelwit van Musk. Van president Trump heeft hij de opdracht gekregen om met zijn pseudoministerie voor Overheidsefficiëntie (DOGE) de overheidsbegroting en het ambtenarenbestand fors terug te dringen.
Lees ook
Met de wilde bezuinigingsoperatie van Musk zijn ook andere belangen gemoeid
Op last van DOGE werden bij verschillende ministeries en federale diensten de afgelopen weken duizenden ambtenaren ontslagen. Dit lot trof vooral mensen die nog in hun proeftijd zitten – al moet nog blijken of hun ontslag juridisch standhoudt als ze nooit een slechte beoordeling kregen.
De voor de NPS verantwoordelijke minister Burgum (Binnenlandse Zaken) lijkt Musks ontslagen nu in ieder geval deels te willen terugdraaien. Vorige week schreef zijn departement in een intern memo aan de parken dat dit jaar 7.700 seizoenwerkers ingehuurd kunnen worden. (Vorig jaar waren dit er circa 6.300). Wat er met de duizend ontslagen ambtenaren in hun proeftijd gebeurt, was nog niet duidelijk.
E-mail: wat deed jij deze week?
Op meer plekken binnen de federale overheid wordt teruggeduwd tegen Musks ontslagpogingen. Dit nadat DOGE zaterdag een mail verstuurde naar circa 2 miljoen federale ambtenaren met de onderwerpregel ‘What did you do last week?’. Voor 23.59 uur maandagavond moesten ze deze vraag beantwoorden door vijf punten op te sommen „waarop je de afgelopen week iets bereikt hebt”. Wie nalaat te antwoorden, dient daarmee zijn ontslag in, dreigde Musk in een bericht op zijn sociale medium X.
Bij verschillende ministeries en diensten werden ambtenaren door leidinggevenden later op de zaterdag meteen opgeroepen om Musks e-mail voorlopig te negeren. Er moest eerst uitgezocht worden of er wel een wettelijke basis ligt voor zijn informatieverzoek. Onder meer de federale Justitie, de nationale koepel van alle inlichtingdiensten, de FBI, het Pentagon en het ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwden ondergeschikten dat zij hun werkzaamheden niet hoeven en zelfs niet mogen delen met mensen buiten het departement.
De informele Witte Huis-adviseur staat daarmee nu recht tegenover meerdere van Trumps net aangetreden bewindspersonen. Maar Musk verstuurde zijn e-mail nadat de president eerder zaterdag via een post op sociale media had gesteld dat DOGE wel „wat agressiever mag worden”. Hij verdedigde de e-mail dit weekend dan ook als een „hele basale polsslagmeting” die nodig zou zijn omdat „er een aanzienlijk aantal mensen die voor de overheid hoort te werken, zo weinig uitvoert dat ze zelfs hun e-mail nooit lezen”.
