Verwoesting in Gaza

De economische transfer van het jaar, een aardbeving, een donderslag. De Franse pers komt superlatieven tekort bij het beschrijven van het vertrek van Renault-topman Luca de Meo (58), dat de Franse autobouwer zondagavond aankondigde. De Italiaan ruilt de autoproducent volgens Le Figaro half juli in voor Kering, het luxegoederenconglomeraat waar merken als Gucci, Saint Laurent en Balenciaga onder vallen. Bij Kering komt ruimte vrij omdat topman François-Henri Pinault (63), de man die het concern de afgelopen twee decennia groot maakte, een stap terug doet.

De overstap van De Meo is een verrassing. De Franstalige Italiaan heeft zijn hele carrière in de auto-industrie gewerkt: hij begon ooit bij Renault in Italië en werkte later bij onder meer Fiat en Seat. Er gingen verhalen rond dat als hij bij Renault zou vertrekken, hij naar concurrent Stellantis zou gaan. En hij werkte nog maar vijf jaar bij Renault. De door De Meo bedachte renaulution, een wat ongelukkige combinatie van de merknaam en het in Frankrijk immer aansprekende révolution, is nog maar net afgerond.

Partnerschappen en ontslagen

Nadat De Meo in 2020 aantrad als bestuursvoorzitter moest hij het bedrijf door allerlei crises loodsen. Van de coronapandemie, die een verlies van 8 miljard euro en het ontslag van 15.000 mensen betekende, tot het verlaten van de Russische markt nadat Rusland Oekraïne binnenviel in 2022 (2,3 miljard euro verlies). Renault (dat voor 15 procent in handen is van de Franse staat) was groot in Rusland, als eigenaar van Lada.

Maar later begonnen zich de contouren van zijn ‘revolutie’ af te tekenen. Hij bracht onder meer de tak van Renault die brandstofmotoren maakt onder in een samenwerking met het Chinese Geely. Zo kon het automerk zich volledig gaan richten op het ontwikkelen van elektrische aandrijflijnen. Anders dan concurrenten als Volkswagen is Renault niet zelf gaan investeren in de maak van batterijen, maar ging het partnerschappen aan met batterijproducenten als het Franse Verkor. Nieuwe modellen van Renault vielen ondertussen in de smaak bij consumenten.

De hervorming wierp zijn vruchten af: na een aantal moeilijke jaren voor De Meo’s komst geldt het merk inmiddels als een van de weinige Europese autofabrikanten die er echt goed voorstaat. De afzet groeide vorig jaar met 7,4 procent tot 56,2 miljard euro en binnen de Europese Unie is Renault de eerste vijf maanden van dit jaar ruim 7 procent meer gaan verkopen in vergelijking met vorig jaar.

Niet alles lukte De Meo: de herstructurering van de samenwerking met het Japanse Nissan in 2023 en investeringen in het merk Alpine, dat auto’s maakt voor de Formule 1, hebben nog niet de gewenste resultaten geleverd. En de verkoop op de Franse markt neemt af (-2,1 procent in de eerste vijf maanden van dit jaar). Ook is het de vraag hoe goed Renault is toegerust op de uitdagingen waar alle Europese autobouwers nu mee te maken hebben: de vraag naar elektrische voertuigen stijgt niet zoals gehoopt en concurrenten uit voornamelijk China hijgen in de nek.

Toch gelden De Meo’s vijf jaar aan de top als een succes. „Wie had dat gedacht?”, zei De Meo in februari. „Een bedrijf dat nog geen vier jaar geleden op de rand van de afgrond balanceerde, wordt nu naar het podium van de Europese producenten gekatapulteerd terwijl degenen die gisteren nog onzinkbaar leken, de noodsignalen ontsteken.” Ook op de beurs is te zien dat De Meo wordt beschouwd als een kundig topman: na de aankondiging van zijn vertrek bij Renault daalde diens beurskoers met 7 procent, terwijl die van Kering met ruim 9 procent omhoog schoot.

Neus voor marketing en horloges

Bij Kering zullen ze blij zijn met De Meo’s komst. De aandeelhouders stuurden al langer aan op een scheiding van de taken van president van de raad van commissarissen en voorzitter van de raad van bestuur. Die worden momenteel beide bekleed door François-Henri Pinault, de zoon van de oprichter die het familiebedrijf twintig jaar leidde.

Pinault verzette zich volgens Le Monde lange tijd tegen dit plan. Maar door een reeks van crises en na een ontmoeting met De Meo zou hij overstag zijn gegaan. Pinault zou gecharmeerd zijn van de Italiaan, zijn neus voor marketing en zijn voorliefde voor dure horloges. Pinault blijft wel aan als voorzitter van de raad van bestuur.

Ook bij Kering zal De Meo aan de bak moeten, want ook dit bedrijf staat er niet goed voor. Wereldwijd hebben luxemerken het zwaar, maar bij Kering spelen aanvullende problemen. Met Gucci, dat in 2023 nog de helft van de verkoopcijfers van Kering verzorgde, gaat het erg slecht sinds artistiek directeur Alessandro Michele in 2022 vertrok. Ook Saint Laurent kampt met financiële problemen, en de aandelenkoers van de multinational daalde met ruim 60 procent in twee jaar tijd. Zal de Italiaanse topman hier een Kervolution weten te bewerkstelligen?

Met medewerking van Milo van Bokkum.

Zoom in

Delen

Mail de redactie

Een aantal schrijvers die onder de Amsterdamse uitgeversgroep VBK vallen, heeft laten weten een nieuwe uitgever te zoeken. Reden daarvoor is dat VBK wordt beheerd door het Amerikaanse private-equityfonds KKR: de inmiddels omstreden investeerder die ook belegt in Israëlische bedrijven. Dat schrijft Follow the Money maandag. Tot nu toe hebben zeker drie schrijvers openlijk laten weten afstand te nemen van verschillende uitgeverijen binnen de uitgeversgroep, en tientallen auteurs roepen op tot een verklaring.

Het Amerikaanse investeringsbedrijf KKR is sinds 2023 aandeelhouder van de Amerikaanse uitgeverij Simon & Schuster. In 2024 kocht deze uitgever het Nederlandse uitgeversconcern Veen Bosch & Keuning (VBK) op. Daaronder vallen in Nederland meerdere uitgeverijen, waaronder Alfabet, Ambo Anthos, Atlas Contact en Luitingh-Sijthoff.

De onrust onder de auteurs volgt op een golf van artiesten die hun optredens annuleerden bij festivals die ook onder het Amerikaanse moederbedrijf vallen. KKR kocht een aantal maanden geleden festivalorganisator Superstruct op. Daardoor vielen ineens tientallen Nederlandse festivals waaronder Zwarte Cross en Milkshake onder het investeringsbedrijf. Artiesten als Youp van ’t Hek, Hang Youth, Goldband en meerdere dj’s zegden hun optredens op deze festivals af. De meest gehoorde verklaring daarvoor is dat KKR „niet strookt” met hun overtuigingen.

Het omstreden investeringsbedrijf investeert namelijk in defensiebedrijven die leveren aan Israël en in een Israëlisch datacentrum. Ook belegt KKR in een Israëlische website die advertenties plaatst voor de verkoop van woningen in illegale Israëlische nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever.

‘Bijdraagt aan genocide’

Malou Holshuijsen, een van de auteurs die zich distantieert van de banden van de uitgeversgroep, maakte haar beslissing om te vertrekken bij uitgever Ambo Anthos maandag bekend in haar podcast. Ze noemde het „een moeilijke beslissing”. Maar, zo zegt ze in een nadere verklaring tegen FTM, ze kan niet accepteren dat haar toekomstige literaire werk „hoe minimaal en indirect ook, bijdraagt aan de genocide die Israël pleegt”.

Daarmee sluit ze zich aan bij de beslissing van Irene van Staveren, hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit, die een aantal dagen daarvoor in een column in Trouw aankondigde om diezelfde reden te vertrekken bij uitgeverij Ten Have.

Inmiddels hebben 35 auteurs van VBK laten weten zich te verenigen in een eis: ze willen dat de uitgeversgroep een verklaring uitbrengt over KKR en zijn omstreden investeringen. In een reactie aan NRC bevestigt VBK klachten te hebben ontvangen van auteurs. „Hierover zijn wij met onze auteurs, maar ook medewerkers, in gesprek. Wij vinden het belangrijk om eerst hierover met onze eigen mensen en stakeholders in gesprek te gaan voordat we hierover publiekelijk uitspraken doen”, aldus de uitgeversgroep.

Het is afwachten hoe de uitgeverijen reageren op de commotie; zij waren voor NRC nog niet bereikbaar voor schriftelijke of telefonische vragen. Wel is door de directeur van Ambo Anthos en Atlas Contact maandagavond een bijeenkomst georganiseerd waarin auteurs in gesprek kunnen over de zorgen omtrent de investeringen van KKR.

„De uitgeverij verschuilt zich achter: ‘we hebben hier weinig invloed op’”, zegt Dirk Wanrooij, publicist bij Alfabet en kartrekker van de schrijversgroep die een verklaring eist, tegen FTM. Hij vindt dat uitgeverijen zich zouden moeten uitspreken zoals het festival Zwarte Cross dat onder andere heeft gedaan – in een verklaring noemde het festival de eigenaar KKR „een boze stiefmoeder”. Auteurs wachten nu op eenzelfde soort statement van VBK, aldus Wanrooij.

Delen

Mail de redactie