Vergaande Kamermotie om Associatieverdrag met Israël meteen op te schorten, stuit op ‘nee’ van VVD

Met het Frans-Engelstalige liedje C’est La Vie heeft de Nederlandse zanger Claude zich geplaatst voor de finale van het Eurovisie Songfestival, dat zaterdag plaatsvindt in de Zwitserse stad Bazel. Dinsdagavond vond de eerste halve finale plaats, waarin naast Claude veertien andere deelnemers aantraden. In totaal kwalificeerden zich dinsdag tien landen voor de finale.

In een show die gekenmerkt werd door veel bombastische optredens en weinig rustige nummers, stond de 21-jarige Claude als dertiende op het podium. Hij droeg een rood kostuum en bracht twee dansers en drie violisten mee. Aan het einde van het nummer zong Claude tegenover een elfjarige versie van zichzelf op een scherm, gespeeld door de jongen die ook in de clip van het nummer te zien was. Het optreden was „recht uit het hart”, volgens Songfestivalcommentator Cornald Maas.

Naast Nederland plaatsten ook topfavoriet Zweden, Noorwegen, Albanië, IJsland, Polen, San Marino, Estland, Portugal en Oekraïne zich voor de finale. België, dat hoog stond bij de bookmakers, werd uitgeschakeld. Gastland Zwitserland en de grote vijf landen Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk waren al zeker van een finaleplaats.

Controverse

Het Songfestival is ook dit jaar weer onderwerp van controverse vanwege de deelname van Israël, dat donderdag tijdens de tweede halve finale aan zal treden. Organisator European Broadcaster Union (EBU) houdt vol dat het Songfestival „geen politiek evenement” is.

Ook het vlagprotocol zorgde voor ophef: artiesten mogen bij de traditionele vlaggenparade zaterdag geen Pride- of Palestijnse vlag dragen, enkel de vlag van hun eigen land.

Delen

Mail de redactie

Opnieuw was VVD de doorslaggevende factor in de Nederlandse Israël-politiek, maar dit keer fungeerde buitenlandwoordvoerder Eric Van der Burg als slot op de deur.

Twee maanden geleden waren het de liberalen die een motie van GroenLinks-PvdA en CDA om te onderzoeken of Israël nog wel voldoet aan de voorwaarden van het EU-Associatieverdrag, aan een Kamermeerderheid hielpen.

Dinsdag was het echter de VVD die een volgende, verdergaande Kamermotie – het Associatieverdrag meteen opschorten – openlijk blokkeerde. Geen wonder dus dat het vooral druk werd aan de interruptiemicrofoon toen Van der Burg aan het woord was. De doorgaans zo behendige VVD-woordvoerder had het soms zichtbaar moeilijk om alle aanvallen van de oppositie te pareren. Daarbij zocht de VVD-woordvoerder zijn toevlucht tot een opgewonden, verontwaardigde toon. Toen Denk-fractievoorzitter Stephan van Baarle hem kritisch ondervroeg weigerde Van der Burg domweg antwoord te geven – omdat Van Baarle hem in een eerder debat onterechte aantijgingen aan zijn adres had gedaan.

„De heer Van den Burg staat hier om zich heen te slaan op een manier die je maar weinig ziet”, constateerde D66-woordvoerder Jan Paternotte.

„Elk antwoord dat Van de Burg geeft is een jij-bak”, constateerde Laurens Dassen (Volt).

Schuiven

Sinds de hervatting van de Gaza-oorlog is de Tweede Kamer – dat sinds de aanslagen van Hamas op 7 oktober 2023 in meerderheid achter Israël stond – langzaam gaan schuiven. En ook de VVD stemde voor een motie Kati Piri (GroenLinks-PvdA) en Derk Boswijk (CDA) waarin werd opgeroepen te onderzoeken of Israël nog voldoet aan artikel 2 van het Associatieverdrag met de EU, waarin staat de dat de betrekkingen tussen Israël en de Europese Unie moeten zijn gebaseerd op ‘mensenrechten en democratie’.

Vorige week gaf minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) uitvoering aan de motie door in een brief aan de Europese Commissie te vragen om zo’n onderzoek. Veldkamp nam meteen al een voorschot op de conclusies: de nu al 72 dagen durende volledige blokkade, waardoor honderdduizenden Palestijnen worden bedreigd met de hongerdood, druist in tegen het humanitair recht, zo schreef de minister. Tijdens een informele top van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken in Warschau diende Veldkamp het Nederlandse voorstel in. Komende dinsdag zullen de Europese ministers erover stemmen.

De koerswijziging van Veldkamp zorgde meteen voor wrijving met coalitiepartner PVV. Tijdens het debat in de Tweede Kamer wilde buitenlandwoordvoerder Raymond de Roon van de minister weten waarom het besluit niet in het kabinet was besproken. De Roon trok een vergelijking met de steun die premier Schoof uitsprak – zonder overleg – voor het voorstel van de Europese Commissie om de begrotingsregels op te rekken om grotere defensie-uitgaven mogelijk te maken. „Ook dat werd zonder overleg als feit gepresenteerd”, zo zei de PVV’er. „Daar houden wij niet van.”

Gezien de woede van PVV-zijde was het misschien niet zo verwonderlijk dat Van der Burg, net als zijn NSC-collega Isa Kahraman, zijn hakken in het zand zette bij de pogingen vanuit de Kamer om nu al verdere stappen tegen Israël te nemen. Een onderzoek naar de voorwaarden van het Associatieverdrag zou maanden gaan duren, zo constateerde Sarah Dobbe. „Dan zijn de kinderen in Gaza al dood.” Maar hoewel Kahraman zijn eigen minister Veldkamp prees voor zijn besluit (waar de NSC oorspronkelijk tegen was) was ook de NSC niet bereid om verder te gaan. Volgens Kahraman was het niet verstandig om meteen „de nucleaire optie” in te zetten – zoals opschorting van het voor Israël economisch belangrijke verdrag.

Hardere sancties

Laurens Dassen vond dat „slap gelul”: „Er zijn nu hardere sancties nodig.” Intussen was de oppositie in de Kamer druk bezig met het formuleren van de motie waarin werd opgeroepen tot het „directe opschorting” van de handelsafspraken in het Associatieakkoord. De motie werd ondertekend door Israël-kritische partijen als GroenLinks-PvdA, Volt, de SP en de Partij voor de Dieren, maar ook door het CDA – niet door Eric van der Burg. De VVD, zo zei Van der Burg meerdere malen tijdens het debat, wil „effectieve maatregelen” steunen om de druk op Israël te verhogen. Welke dat zouden moeten zijn? Van der Burg nam nog een glas water. „Ik moet u eerlijk zeggen dat ik het niet weet.”

Delen

Mail de redactie

Een filmpje van een kogelwerend persvest en een lijkzak. Dat was het laatste bericht dat journalist Hassan Eslaih op 6 april op zijn Instagram plaatste. Eslaih had op sociale media een half miljoen volgers en werkte eerder ook voor internationale media. Dinsdag heeft Israël hem gedood bij een bombardement op de Gazaanse stad Khan Younis.

Volgens het Het Comité ter Bescherming van Journalisten, een internationale non-profitorganisatie, heeft Israël tijdens de voortdurende aanvallen inmiddels 178 journalisten om het leven gebracht. Daarmee geldt de oorlog als dodelijkste conflict voor journalisten in decennia. Journalisten worden beschermd onder internationaal recht. 

Vrijwel dagelijks deelde Eslaih beelden van de concrete gevolgen van de bloederige oorlog. Een groot deel van de foto’s zijn door Instagram vaag gemaakt en aangemerkt als „gevoelige inhoud”. Wie doorklikt ziet verwoeste gebouwen, dode baby’s en ontheemde Palestijnen. Hij was ook directeur van een lokaal nieuwsagentschap.

Eslaih werd gedood bij een in de woorden van het Israëlische leger „gerichte aanval” op het Nasser-ziekenhuis waar „Hamas-terroristen” zich schuil zouden houden. Eslaih lag daar, volgens verscheidende internationale media waaronder Al Jazeera en Associated Press, vanwege verwondingen door een eerdere aanval op hem van het Israëlische leger.

Aanval op tent

Die aanval was amper een maand geleden, een dag voor zijn laatste Instagram-bericht, toen het leger een tent die gebruikt werd door Palestijnse journalisten in Khan Younis bombardeerde. Een andere journalist werd gedood, Eslaih kwam weg met hevige brandwonden. Israël bracht een verklaring naar buiten waarin het zei de aanval specifiek op Eslaih gericht te hebben; hij zou aangesloten zijn bij Hamas en zijn journalistieke titel enkel als „sluier” gebruiken.

Tot nog toe heeft het leger daar geen concreet bewijs voor geleverd. Eslaih deed onder andere van dichtbij verslag van 7 oktober, de aanval van Hamas op Zuid-Israël waarbij meer dan duizend Israëliërs werden gedood. Volgens een pro-Israëlische mediawaakhond was zijn aanwezigheid tijdens deze aanval genoeg reden om aan de bel te trekken bij werkgevers van de fotograaf, onder andere CNN en AP. De nieuwsorganisaties ontkenden dat Eslaih voortijdig op de hoogte was van de aanval. Wel schortten ze de samenwerking met de journalist op. Eslaih weersprak de insinuatie een terrorist te zijn.

Bij de aanval van dinsdag werd naast Eslaih nog iemand gedood en raakte ziekenhuispersoneel gewond. Later op de dag zou Israël ook een ander ziekenhuis in Khan Younis hebben aangevallen.

Delen

Mail de redactie