:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/08/tabifi.jpg)
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Hoefjesschoen De Tabi, die dit jaar 35 jaar bestaat, was altijd een schoen voor de mode-incrowd. Nu beleeft hij een opmars. Fans van het eerste uur zijn er niet per se blij mee. „You don’t get it, denk ik dan.”
Instagram-account @margielatab1 postte de afgelopen vijfeneenhalf jaar uitsluitend foto’s van de Tabi-schoen van Maison Margiela, te herkennen aan de spleet tussen de grote teen en de rest van de tenen. Een foto van een Tabi met een glas wijn tussen de spleet geklemd bijvoorbeeld. Of de in keurige rijtjes opgestelde, 25 paar tellende verzameling van een Tabi-fan uit Shanghai. Er kwam zelfs een verjaardagstaart in de vorm van een paar Tabi’s voorbij. Maar toen het aantal volgers dit jaar opeens opklom tot 46.000, besloten de anonieme oprichters de stekker uit het Engelstalige account te trekken.
„De echte reden waarom we zijn gestopt”, schreven ze in juli in een story: „We vonden dat we de Tabi te veel ophypeten en bijdroegen aan de Tabi ‘trend’, en daardoor op indirecte manier bijdroegen aan z’n ondergang.”
Volgende maand bestaat de Tabi 35 jaar. Hij zat in de allereerste modeshow van het Franse modehuis Maison Martin Margiela, die in oktober 1988 in Parijs werd gehouden. Decennialang werd hij vooral gedragen door mensen uit de mode-industrie. Op straat zag je hem zelden.
De laatste twee jaar is hij omarmd door een groot, hip publiek. Ga naar een kunst- of modegerelateerd feestje, en je ziet minstens een paar paar. Sterren als Dua Lipa, Kim Kardashian en Cardi B dragen ’m. Aaf Brandt Corstius, die zich in haar Volkskrant-columns meermaals vrolijk heeft gemaakt over uitgesproken modetrends, vertelde eerder dit jaar in een podcast de aanschaf van een paar te overwegen.
Foto’s Getty Images
#tabi
Op Tiktok is de hashtag #tabi meer dan 300 miljoen keer bekeken en delen Tiktokkers die minstens tien jaar jonger zijn dan de schoen video’s waarin ze gillend van geluk hun eerste paar ‘unboxen’ of complete colleges over de geschiedenis van de schoen geven. Of, in het geval van een Antwerpse fan: bijna alle type Tabi’s rangschikken van mooi naar lelijk.
„Laatst zag ik op [doorverkoopsite] Vestiaire Collective zelfs dat iemand de stofzakken waarmee de Tabi’s in de doos zitten voor 30 euro per stuk verkocht”, zegt influencer Stephanie Broek (34), die zes paar Tabi’s heeft en aan haar Instagramfeed te zien vrijwel nooit andere schoenen draagt. „Ze zijn héél comfortabel, zeker de nieuwere modellen. Ik droeg ze ook toen ik hoogzwanger was. Ze maken elke look die ik draag in één klap cooler en eigenzinniger.” Haar eerste Tabi’s kocht ze in 2018 op Vestiaire Collective. „Destijds stonden er heel veel online. Nu is er een run op en is het aanbod beperkt. En ze zijn twee keer zo duur geworden.”
In de webshop van Maison Margiela – ‘Martin’ werd uit de naam van het huis gehaald toen John Galliano in 2015 hoofdontwerper werd; Margiela zelf verliet zijn modehuis in 2009 – worden op dit moment 149 verschillende modellen aangeboden. Naast de oorspronkelijke enkellaarsjes zijn er ook lakleren veterschoenen, loafers, ballerina’s, canvas gympen, rubber laarzen, suède cowboyboots en zelfs pumps met een losstaande grote teen. In 2020 en 2021 kwamen er Tabi-sneakers uit in samenwerking met Reebok. Verkoopcijfers brengt Margiela niet naar buiten, maar de Tabi’s lijken met afstand het grootste commerciële succes van het modehuis.
Foto’s Getty Images
Japanse arbeidersschoen
Een Japanse arbeidersschoen verheffen tot high fashion past precies in het oeuvre van Martin Margiela (Genk, 1957), die tegenwoordig als kunstenaar werkt. Als ontwerper nam hij vaker alledaagse spullen als uitgangspunt. Tot zijn bekendste ontwerpen behoren een trui gemaakt van opengeknipte sportsokken, een donsjas van een dekbedovertrek en jasjes van de linnen bekleding van Stockman-paspoppen.
In Japan worden sokken met een gespleten teen al sinds de vijftiende eeuw in teenslippers gedragen. Rond 1900 werd er een rubberen zool aan toegevoegd en ontstond de ‘jika-tabi’, een schoen die nog steeds door Japanse bouwvakkers, stratenmakers, boeren én vechtsporters gedragen wordt. Ze vielen Margiela direct op toen hij in de jaren tachtig voor het eerst in Tokio was, vertelt hij in de documentaire Martin Margiela: In His Own Words uit 2019. „Ik dacht: oké, waarom zou ik geen leren tabi-schoen maken, maar dan met een hoge hak?” Bij zijn debuutshow dipte hij de zolen backstage in rode verf. De modellen liepen over een wit doek, waarvan hij voor zijn volgende collectie een met rode Tabi-voetafdrukken bezaaide jurk maakte.
Foto’s Getty Images
In die tweede show liepen de modellen weer op dezelfde Tabi’s, alleen had hij ze nu in een andere kleur geverfd. Een keuze uit geldnood. De verflaag met craquelé-effect groeide uit tot een Margiela-handelsmerk. Daarna kwamen Tabi’s nog talloze keren terug in zijn collecties. Altijd voor vrouwen overigens. De eerste mannen-Tabi’s kwamen pas in 2017 op de markt. Tot die tijd propten fanatieke mannelijke fans hun voeten in de grootste vrouwenmaat: 41. Onvergetelijk is de Topless Tabi uit Martin Margiela’s collectie voor voorjaar 1996: een (gespleten) zool met een hak, die je met tape om je voet dient te wikkelen.
Margiela is overigens niet het enige merk dat tabi’s verkoopt. Het Deense merk Tabi Footwear maakt bijvoorbeeld platte, katoenen tabi’s met een rubberen zool in talloze kleuren. Nike heeft al sinds 1996 de Air Rift: een sneaker met een losstaande grote teen, ontworpen met input van Keniase hardlopers die op blote voeten rennen.
„Tabi’s zijn eigenlijk medische schoenen, die spleet zit er niet ter decoratie”, zegt de Franse ontwerpster Camille Serra (56). Van 1999 tot 2001 runde Serra MM6, de commerciëlere lijn van Martin Margiela. In die tijd droeg ze tabi’s tijdens haar karatetraining – sportschoenen, niet de designervariant. „Het punt tussen je grote teen en de rest van je tenen is een belangrijk acupunctuurpunt dat staat voor flexibiliteit en dat je gegrond houdt. Tabi’s openen je voeten, je krijgt er meer grip door. De Tabi’s van Martin hadden hoge hakken en in mijn ogen ging dat niet samen. Dat zei ik heel naïef tegen hem. Daarna is hij ook platte Tabi’s gaan maken.”
Foto’s Getty Images
Twintigers
Dat Margiela’s Tabi nu een opleving beleeft, is vooral te danken aan de twintigers die de schoen net ontdekt hebben en er fanatiek over posten op Tiktok.
Charlotte Zagt (19) heeft dit jaar haar eerste Tabi’s gekocht – zwarte ballerina’s – en draagt ze sindsdien bijna elke dag. Ze doet modellenwerk en werkt bij vintagewinkel Nho Girl. „Mijn baas droeg dat model. Ik was gelijk verliefd. Als je iets van mode weet, weet je meteen: dit is van Margiela. Wat ik zo nice aan hem vind, is dat bijna niemand weet wie hij is. Hij gaf nooit interviews en gaat nooit op de foto. Alles draait echt om zijn werk, en niet om hem.”
Ze draagt, net als veel van haar generatiegenoten, vaker kleding uit de jaren negentig. „Ik heb laatst nog een olijfgroen Prada-pak uit de nineties gekocht. De mode van nu vind ik minder boeiend. De grotere merken laten nu vooral branding zien: overal grote logo’s. Ontwerpen waar niet veel aandacht of creativiteit in lijkt te zijn gestoken. En ook nog heel duur.”
Voor haar Tabi’s betaalde ze 633 euro. „Daar moest ik wel even over nadenken. Maar ik weet dat het schoenen zijn die ik mijn hele leven ga dragen. Tabi’s zijn tijdloos. Mijn stiefmoeder, die 54 is, heeft ze ook besteld toen ze ze bij mij zag.”
Je zegt eigenlijk: ik draag dit want ik weet iets van mode af
Charon Cooijmans eigenaar vintage designerwinkel
Ondanks de populariteit van de Tabi – wie geen echte kan betalen, kan al voor 19 euro neppers vinden op AliExpress – wordt er soms heftig op gereageerd. Charon Cooijmans (35), eigenaar van vintage designerwinkel The Ceiling in Amsterdam, liep als model nog mee in de allerlaatste show van Martin Margiela zelf („Iedereen was aan het huilen backstage”). Drie jaar geleden kocht ze haar eerste paar Tabi’s, dit jaar een tweede. „Mijn moeder schrok zich rot de eerste keer dat ik ze droeg. ‘Wat zíjn dat voor hoefjes?’ Dat soort reacties zijn vermoeiend, maar ergens ook wel lekker. Het is nog steeds een schoen om je mee af te zetten. Je zegt eigenlijk: ik draag dit want ik weet iets van mode af. Het is de onconventionele, meer intellectuele route in de mode.” Of zoals online modeplatform High Snobiety in 2020 schreef: Margiela-fan zijn voelt als lid zijn van een geheime club.
De mensen achter Instagram-account @margielatab1 zijn niet de enigen die met lede ogen aanzien dat die club uit zijn voegen lijkt de barsten. „Laatst zag ik een meisje met getuite lippen selfies maken in een ongeïnspireerde croptop en op Tabi’s, zegt Margreeth Olsthoorn (57), eigenaar van de gelijknamige Rotterdamse modewinkel en Tabi-drager sinds 1990. „You don’t get it, denk ik dan. Iemand als Margiela zou nóóit met een schoen gaan lopen die en masse gedragen wordt.”
Zij geeft populariteit van de Tabi nog een paar jaar. „De mensen die nu Tabi’s kopen, zijn de mensen die volgend jaar zeggen: ‘Tabi’s? Die kunnen écht niet meer.’”
