Van diplomaat tot Boer zoekt Vrouw-kandidaat: dit zijn de beoogde ministers van het kabinet-Schoof

Gidi MarkuszowerVertrouweling van Wilders, bekend om harde uithalen

Gigi Markuszower.

Naam: Gidi Markuszower (46)
Functie: minister van Asiel en Migratie (vicepremier)
Partij: PVV

Al jarenlang is Kamerlid Gidi Markuszower vertrouweling van partijleider Geert Wilders. Al in 2010 stond hij op de Tweede Kamerlijst van de PVV, maar de AIVD waarschuwde voor mogelijke banden met buitenlandse mogendheden: Markuszower trok zich terug van de lijst. In 2015 werd hij alsnog senator en in 2017 lid van de Tweede Kamer. Sindsdien is hij woordvoerder op de asielportefeuille, een van de belangrijkste thema’s voor de PVV.

Sinds 2021 vervult Markuszower ook andere rollen binnen het relatief sobere partijbestel. Zo helpt hij PVV-kandidaten selecteren en geeft hij trainingen aan nieuwe Kamerleden.

Het Kamerlid Markuszower wordt gekenmerkt door de felle toon. Regelmatig beschuldigt hij bewindspersonen en linkse oppositiepartijen van het doelbewust aanjagen van migratiestromen richting Europa. Met name de VVD, die afgelopen jaren de staatssecretarissen op asiel leverde, was een favoriet doelwit van Markuszower.

Sophie Hermans Niet heel rechtse VVD’er in een radicaal-rechts kabinet

Sophie Hermans.

Naam: Sophie Hermans (43)
Functie: minister van Klimaat en Groene Groei (vicepremier)
Partij: VVD

Net als haar vader, VVD-prominent Loek Hermans, wordt Sophie Hermans minister. Ze neemt het klimaatministerie – met de nieuwe naam Klimaat en Groene Groei – van Rob Jetten (D66) over. Lange tijd was Hermans politiek adviseur van VVD-minister Stef Blok en later van premier Mark Rutte. Tijdens de informatie maakte ze onderdeel uit van het onderhandelingsteam van VVD-leider Dilan Yesilgöz.

Ondanks haar staat van dienst bestaat in Den Haag het hardnekkige idee dat ze via het netwerk van haar vader in Den Haag kwam en dat ze vervolgens dankzij haar loyaliteit aan Rutte in de partijtop raakte. PVV-leider Geert Wilders noemde haar in een debat in 2021 „de tassendrager en masseuse” van Rutte. Hermans trilde met haar lip, maar sommige nieuwssites en talkshows dachten tranen te zien. „Expressiviteit wordt niet altijd beloond”, zei ze twee jaar terug tegen NRC.

Ook VVD’ers laten zich soms negatief uit over partijgenoot Hermans. Nadat ze in 2022 fractievoorzitter was geworden, citeerde De Telegraaf anonieme „VVD-ingewijden” die vonden dat ze nooit de politiek in had moeten gaan. Nu gaat ze deel uitmaken van een kabinet met de radicaal-rechtse PVV, terwijl ze binnen de VVD niet bekendstaat als heel rechts. Als klimaatminister moet ze bovendien ambitieuze plannen doorvoeren die niet populair zijn bij coalitiepartners PVV en BBB.

Mona KeijzerOud-CDA’er, uit kabinet gezet, rivaal van Hugo de Jonge

Mona Keijzer.

Naam: Mona Keijzer (55)
Functie: minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (vicepremier)
Partij: BBB

Dat ze minister wordt, kon Mona Keijzer deze week niet langer voor zich houden. De BBB-prominent wordt de opvolger van Hugo de Jonge (CDA) op het ministerie van Volkshuisvesting en als vicepremier.

Dat Keijzer uitgerekend De Jonge opvolgt, is opmerkelijk. Ze kennen elkaar uit het kabinet-Rutte III, waar ze in 2021 uit werd gezet, nadat ze zich in De Telegraaf kritisch had uitgelaten over het coronatoegangsbewijs – beleid van De Jonge, toentertijd minister van Volksgezondheid.

Vorig jaar zomer zegde de Volendamse na 34 jaar haar CDA-lidmaatschap op. Niet veel later werd Keijzer gepresenteerd als premierskandidaat namens de BBB.

Als BBB-Kamerlid is Keijzer woordvoerder op het gebied van wonen. Ze toonde zich een fel tegenstander van de Wet betaalbare huur, een politiek paradepaardje van De Jonge. Op 18 juni wordt de wet in de Eerste Kamer behandeld, waar de BBB zestien zetels heeft.

Eddy van HijumVertrouweling Omtzigt: ze delen een liefde voor cijfers

Eddy van Hijum.

Naam: Eddy van Hijum (52)
Functie: minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (vicepremier)
Partij: NSC

Hij is de grote vertrouweling van NSC-leider Pieter Omtzigt. Bij de onderhandelingen over het coalitieakkoord nam Omtzigt dan ook meestal Eddy van Hijum mee. En nu gaat deze civieltechnisch bestuurskundige het kabinet in als minister van Sociale Zaken en vicepremier voor NSC.

Omtzigt en Van Hijum hebben veel gemeen. Ze werden in 2003 Tweede Kamerlid voor het CDA, waar ze een voorliefde ontwikkelden voor financieel-economische onderwerpen. Ze wonen beiden in Overijssel. En net als Omtzigt werd Van Hijum steeds kritischer over de koers van het CDA.

Maar in hun partij waren de twee ook concurrenten. Vooral in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. De Overijsselse CDA-voorzitter Hein Pieper (later betrokken bij de oprichting van NSC) had iets nieuws bedacht: de twee kandidaat-Kamerleden uit de provincie moesten in een voorverkiezing met elkaar strijden om een verkiesbare plek.

Al in hun eerste debat, in een zaaltje in Nijverdal, bleek: dit werkt niet. De twee waren het continu met elkaar eens. Iemand in de zaal riep: „Wat zijn we hier eigenlijk aan het doen met z’n allen?” De voorverkiezing werd afgeblazen, het CDA gaf Van Hijum de hoge plek. Met voorkeursstemmen kwam Omtzigt alsnog in de Tweede Kamer.

Caspar VeldkampDoor de wol geverfde topdiplomaat

Caspar Veldkamp.

Naam: Caspar Veldkamp (60)
Functie: minister van Buitenlandse Zaken
Partij: NSC

Op het ministerie van Buitenlandse Zaken klonk naar verluidt een zucht van verlichting toen zijn naam uitlekte. Met Caspar Veldkamp krijgt het ministerie een door de wol geverfde topdiplomaat aan het hoofd die het departement op zijn duimpje kent. Caspar Veldkamp begon in 1993 als beleidsmedewerker in het gebouw van Buitenlandse Zaken dat nu tijdelijk huisvesting biedt aan de Tweede Kamer – in een werkkamer die nu wordt bezet door Pieter Omtzigt.

In zijn dertigjarige carrière werkte Veldkamp in Warschau en Washington, was hij ambassadeur (in Tel Aviv en Athene) en vervulde hij leidinggevende functies op het ministerie in Den Haag. Tegelijkertijd onderhield CDA’er Veldkamp nauwe banden met de politiek. Op het departement gold hij als rechterhand van minister en CDA-prominent Maxime Verhagen (2007-2010). Uit een interne mailwisseling van de partij waaruit De Groene Amsterdammer in 2006 citeerde, blijkt dat Veldkamp meedacht over het buitenlandse beleid van de christen-democraten. De definitieve oversteek naar de politiek maakte hij pas toen Pieter Omtzigt in 2023 NSC oprichtte. Veldkamp was toen bewindvoerder van de European Bank for Reconstruction and Development in Londen.

In de bijna driekwart jaar dat Veldkamp buitenlandwoordvoerder was in de Tweede Kamer, viel hij op door zijn kennis van zaken, maar bleek ook dat het politieke handwerk nog wat onwennig voor hem was. Hij is meer een man van lange beschouwingen dan van oneliners. Op zijn oude departement zal hij harde beslissingen moeten nemen: ‘BuZa’, zo blijkt uit ambtelijke evaluaties van het hoofdlijnenakkoord, wordt bijzonder hard getroffen door het geplande krimpen van het aantal ambtenaren.

Reinette Klever Mede-oprichter Ongehoord Nederland biedt podium aan complotdenkers

Naam: Reinette Klever (56)
Functie: minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp
Partij: PVV

De beoogde minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, Reinette Klever, begon haar politieke carrière in 2011 met een korte zit in de Eerste Kamer. Al snel stroomde ze door naar de Tweede Kamer, waar ze tussen 2012-2017 voor de PVV het woord voerde over economische zaken en curatieve zorg. Daarmee stopte ze omdat het werk niet goed meer viel te combineren met haar privéleven.

Inmiddels is Klever een paar jaar actief bij de rechts-radicale omroep Ongehoord Nederland, die boetes kreeg opgelegd door de NPO vanwege het stelselmatig overtreden van de journalistieke code. Klever was mede-oprichter en is ook bestuurslid en politiek commentator. De omroep biedt een podium aan ontkenners van klimaatverandering en aanhangers van complottheorieën.

Arnold Karskens, voorzitter van Ongehoord Nederland, reageerde donderdag verheugd: „Ik denk dat het heel goed is voor dit nieuwe kabinet om te laten zien dat de stem die wij geven aan onze kijkers ook echt wordt gewaardeerd.”

David van WeelPleitbezorger van Oekraïne wordt bewaker rechtsstaat

David van Weel.

Naam: David van Weel (48)
Functie: minister van Justitie en Veiligheid
Partij: VVD

Een van de belangrijkste pleitbezorgers binnen de VVD van aanhoudende steun voor Oekraïne gaat minister (en partijgenoot) Dilan Yesilgöz opvolgen. David van Weel (1976) is voor het grote publiek een onbekende, maar vooral achter de schermen in Den Haag én Brussel al jaren invloedrijk op het gebied van defensie en internationale politiek. Belangrijke speerpunten van de VVD.

Van Weel werkte vanaf 2004 op het ministerie van Defensie, werd in 2016 raadadviseur buitenlandse zaken en defensie voor premier Mark Rutte en was afgelopen jaren bij de NAVO een van de naaste adviseurs van Jens Stoltenberg. In interviews pleit hij onophoudelijk voor optimisme over de oorlog in Oekraïne en het voortzetten van de westerse politieke, militaire en financiële steun. „Het politieke debat speelt wel ontzettend het narratief van Rusland in de kaart dat het Westen het toch wel opgeeft. Dat moeten we ontkrachten”, zei Van Weel eind vorig jaar in NRC. Justitie is voor Van Weel nieuw terrein, hij zal het rechtsstatelijke karakter van dit kabinet moeten bewaken, iets waar een deel van de VVD-leden serieuze zorgen over heeft.

Judith UitermarkIn september Omtzigt de hand schudden, nu ministerpost

Naam: Judith Uitermark (52)
Functie: minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Partij: NSC

De NSC-carrière van Judith Uitermark verloopt vliegensvlug. De geboren Edamse is sinds december Kamerlid en wordt nu minister van Binnenlandse Zaken. Afgelopen september schudde ze NSC-partijleider Omtzigt voor het eerst de hand. Een dag later werd ze gevraagd als nummer twee op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. De verraste Uitermark sloeg het aanbod af, omdat die positie heel veel aandacht zou opleveren. In samenspraak werd het plek drie. Een dag later zei ze haar baan op als strafrechter in Haarlem.

Uitermark wil vanuit Den Haag het model van mediation (wanneer een onpartijdige bemiddelaar intervenieert in een conflict), dat bijvoorbeeld slachtoffers en daders met elkaar in contact brengt, ook buiten het strafrecht toepassen. Als landelijk coördinator pleitte ze vanaf 2015 dan ook voor structurele invoering van mediation in strafzaken.

NSC is niet de eerste partij waar Uitermark actief voor is. Ze was rond de eeuwwisseling raadslid in Haarlem voor het CDA. Vorig jaar zei ze haar lidmaatschap van die partij op. De NSC’er zei in september nog tegen De Telegraaf dat geen minister te willen worden: „Ik zou echt zenuwachtig worden van de gedachte.”

Eppo BruinsEvangelist die via CU en CDA naar NSC ging

Eppo Bruins.

Naam: Eppo Bruins (54)
Functie: minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Partij: NSC

Eppo Bruins is als consultant een van de bewindslieden van buiten de politiek – maar toch ook weer niet. Bruins was tussen 2015 en 2021 Kamerlid voor de CU en voerde onder meer het woord over onderwijs. Op dat departement wordt hij nu minister, namens NSC. Tot 2011 was hij lid van het CDA.

Bruins is evangelist. Hij is actief bij de beweging Hadderech, een christelijke organisatie die zendingswerk onder Joden doet. CU-leider Mirjam Bikker toonde zich niet blij met Bruins’ besluit om het kabinet in te gaan: „Hij zit daar niet namens ons”, liet ze weten.

Bruins, geboren in Apeldoorn, heeft natuurkunde gestudeerd en zat op het conservatorium, met als hoofdvak piano. Hij is ook voorzitter van de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI). Zijn belangrijkste opdrachten worden het lerarentekort aanpakken en de dalende prestaties van leerlingen bij taal en rekenen tegengaan. Ook moet het onderwijs ‘neutraler’ worden, zowel het lesmateriaal als wat in het klaslokaal wordt gezegd (bijvoorbeeld over seksualiteit).

Eelco HeinenInvloedrijke VVD’er, niet bang om te bezuinigen

Eelco Heinen.

Naam: Eelco Heinen (43)
Functie: minister van Financiën
Partij: VVD

Bezuinigen was in Den Haag jarenlang een vies woord na de breed gedeelde conclusie dat het kabinet-Rutte II te hard had gesneden. VVD-Kamerlid Eelco Heinen durfde de afgelopen jaren wel weer te pleiten tegen al te grote uitgaven, en voor zuinigheid. Als minister van Financiën krijgt Heinen een machtige positie binnen het nieuwe kabinet. Heinen begon zijn carrière in 2008 op het ministerie en werkte in verschillende rollen voor de Tweede Kamerfractie van de VVD, voordat hij in 2021 zelf Kamerlid werd.

De invloed van Heinen binnen de VVD groeide de laatste jaren snel. Hij was financieel woordvoerder en schreef mee aan het verkiezingsprogramma. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen gaf hij leiding aan de campagne – een campagne die voor de VVD dramatisch afliep door de grote overwinning van de PVV. In de kabinetsformatie was Heinen vaak de secondant van partijleider Dilan Yesilgöz.

Als minister van Financiën moet hij de komende jaren zelf ervoor waken dat het begrotingstekort en de staatsschuld niet te snel oplopen. Geen gemakkelijke opgave. Uit de doorrekening van het hoofdlijnenakkoord van het CPB bleken veel beoogde bezuinigingen onzeker – en coalitiepartners PVV en BBB geven liever uit dan dat ze snijden.

Ruben BrekelmansOnverstoorbaar en binnen de politieke lijntjes

Ruben Brekelmans.

Naam: Ruben Brekelmans (37)
Functie: minister van Defensie
Partij: VVD

Bedachtzaam en nauwgezet – dat zijn de eerste twee woorden die opkomen bij Ruben Brekelmans. Het Kamerlid is afgelopen drie jaar opgevallen door zijn rustige afgemeten stijl – ook bij harde interrupties van opponenten. Aangezien Brekelmans behalve buitenlandse zaken ook asiel en migratie in zijn portefeuille had, was die onverstoorbaarheid een belangrijke politieke kwaliteit.

Ruben Pieter Brekelmans werd geboren in Leidschendam, maar groeide op in Kaatsheuvel in wat hij zelf omschrijft als een „typisch ondernemersgezin.” Naast een studie economie en bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg volgde hij een opleiding bestuurskunde aan Harvard in de VS en studeerde hij geopolitiek aan de London School of Economics.

Na een korte periode als consultant werd Brekelmans in 2017 politiek assistent van staatssecretaris van Justitie Mark Harbers (VVD). Die moest in 2019 aftreden vanwege een IND-rapportage waarin zware misdrijven van asielzoekers werden gecategoriseerd als ‘overige’. Het kan goed zijn dat Brekelmans ervan heeft geleerd om nauwkeurig te zijn: het Kamerlid formuleert immer zorgvuldig, houdt graag de controle en blijft binnen de politieke lijntjes.

Barry MadlenerToegankelijke PVV’er, met een grote hekel aan dichte tunnels

Barry Madlener.

Naam: Barry Madlener (55)
Functie: minister van Infrastructuur en Waterstaat
Partij: PVV

Aan de slechte bereikbaarheid van zijn woonplaats Rockanje heeft de nieuwe minister van Infrastructuur en Waterstaat zich jaren geërgerd. Als de Botlektunnel dicht was, en de Botlekbrug weer een storing had, kwam je maar moeilijk van Voorne-Putten af, klaagde PVV’er Barry Madlener.

Madlener is een PVV’er van het eerste uur. Hij is van oorsprong makelaar en begon zijn politieke carrière in 2002 bij Leefbaar Rotterdam, in het jaar dat Pim Fortuyn werd vermoord. In 2006 kwam hij samen met Geert Wilders voor de PVV in de Tweede Kamer. Ook was Madlener drie jaar fractievoorzitter in het Europees Parlement, waar de PVV nu in terugkeert.

Madlener geldt als een toegankelijke PVV’er, ondanks zijn harde kritiek op andere partijen. Als Kamerlid stelde hij de afgelopen jaren kritische vragen over het ministerie dat hij nu gaat leiden. Over de trage afhandeling van WOB-verzoeken (nu WOO) bijvoorbeeld, de vele treinstoringen, de kwetsbaarheid van riolen en bruggen voor hackers.

Een goede bereikbaarheid in heel Nederland is een van de speerpunten van Madlener. Als het verkeer meezit, kan hijzelf vanaf Rockanje in drie kwartier in Den Haag zijn. En misschien nog ietsje sneller als de nieuwe minister eind dit jaar eindelijk de Maasdeltatunnel bij Voorne-Putten kan openen.

Dirk BeljaartsHorecaman, deelt met Wilders een liefde voor Hongarije

Naam: Dirk Beljaarts (46)
Functie: minister van Economische Zaken
Partij: PVV

Een „hotelmeneer”. Dat wilde Dirk Beljaarts als kind worden, vertelde hij onlangs tegen Het Parool. De nieuwe PVV-minister van Economische Zaken zag op vakantie dat hoteldirecteuren „de baas [zijn] over dingen die mensen gelukkig maken”.

Het lukte: in 2007 werd hij hoteldirecteur bij Golden Tulip Loosdrecht. Daarna volgden andere Golden Tulip-vestigingen in Nederland en Duitsland en het Amsterdamse art’otel en Novotel.

De landelijke politiek leerde Beljaarts vanaf 2019 kennen, als directeur van brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland. In de voor horecaondernemers zware coronajaren lobbyde Beljaarts continu tegen strenge lockdowns en voor ruime steunpakketten. Ook bij Mona Keijzer, toen CDA-staatssecretaris van Economische Zaken, straks minister voor BBB. Aan deze periode heeft Beljaarts „onder politici vriendschappen overgehouden”, zei hij onlangs tegen De Telegraaf.

Met PVV-leider Geert Wilders deelt Beljaarts een grote liefde: Hongarije. Beljaarts’ moeder komt er vandaan, evenals de vrouw van Wilders. Beljaarts is al negen jaar honorair consul van Hongarije in Nederland. Een saillante functie, nu Hongarije zich opstelt als pro-Russisch? „Nee, hoor”, zei Beljaarts in 2022 tegen de Telegraaf. Hij stimuleert slechts de economische en culturele betrekkingen. „Ik ben aangesteld door de Hongaarse regering, maar die vertegenwoordig ik niet.”

Femke WiersmaVertolker BBB-geluid, minder begrip voor biologisch boeren

Femke Wiersma.

Naam: Femke Wiersma (39)
Functie: minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
Partij: BBB

Femke Wiersma hoopt dat het nieuwe kabinet mensen weer hoop kan geven, zei ze vorige week nog tegen het agrarische blad Nieuwe Oogst. Het geloof in politiek en overheid is „een beetje verloren gegaan”, zei ze. Onder boeren is het ondernemersklimaat „verziekt”.

Nu is het aan Femke Wiersma zelf om het vertrouwen te herstellen als nieuwe minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Daarbij is ze afhankelijk van Brussel voor de beoogde versoepeling van regels rond mest, stikstof, nitraat, natuurgebieden en import.

BBB-leider Caroline van der Plas wilde eigenlijk dat Wiersma lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 zou worden. Ze was bekend als beleidsmedewerker van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond en van het tv-programma Boer zoekt vrouw (2010). Maar Wiersma zei nee: ze was alleenstaande moeder met vier kinderen.

Ze werd beleidsmedewerker van de Tweede Kamerfractie. Toen BBB vorig jaar de provinciehuizen veroverde, werd Wiersma gedeputeerde in Friesland. Daar liet ze een typisch BBB-geluid horen: meer zeggenschap voor de regio, geld voor innovatie, prioriteit voor boeren zonder natuurvergunning, de zogenoemde PAS-melders.

Vorige zomer was er wat ophef toen Wiersma zei dat de provincie natuurinclusieve en biologische boeren minder zou moeten stimuleren. „Het moet meer uit de markt komen”, zei Wiersma. Die BBB-visie zal botsingen opleveren met linkse oppositie in de Tweede Kamer. „Riemen vast”, twitterde Laura Bromet van GroenLinks-PvdA woensdag al.

Fleur AgemaGeliefd in de zorg, nu mag ze de problemen zelf gaan oplossen

Fleur Agema.

Naam: Fleur Agema (47)
Functie: minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Partij: PVV

De Noord-Hollandse Fleur Agema is een van de meest ervaren Kamerleden van de PVV en de rechterhand van Geert Wilders. Samen met onder meer Martin Bosma, Dion Graus en Raymond de Roon maakt ze, sinds 2006, deel uit van de eerste lichting PVV’ers in de Kamer. Zelf noemen ze zich ook wel ‘de oude negen’.

Agema voert al 17 jaar het woord over zorg: over de sluiting van ziekenhuizen, private equity in de zorg, hoge administratieve lasten, te lage salarissen van zorgpersoneel, maar vooral over (excessen in ) de ouderenzorg. Ze ligt goed bij een deel van het zorgpersoneel omdat ze zich al jaren hard maakt voor hen. Bij de Kamerverkiezingen vorig jaar kreeg Agema 117.000 voorkeurstemmen. Ze is een fel debater, soms persoonlijke en op de man, soms over de grens.

Nu mag ze als minister de grote problemen in de zorg aanpakken. Belangrijkste onderwerp is de dubbele vergrijzing (steeds meer mensen worden steeds ouder) en het tekort aan zorgpersoneel. Het regeerakkoord staat vol goede voornemens, maar het geld ontbreekt. Sterker nog: er wordt juist fors bezuinigd op bijvoorbeeld preventie en publieke gezondheid, omdat ook de dure wens van ‘een lager eigen risico’ moet worden betaald.

Delen





Mail de redactie