Van de grote stad terug naar de geboortegrond

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Reportage

Retour Waarom willen mensen na een leven in de stad terug naar het dorp waar ze opgroeiden? „Ik ben hier echt thuis. Dat realiseerde ik me toen ik hier weer woonde.”


Het huis van Sied Prins en zijn partner, te midden van akkers en weilanden.
Het huis van Sied Prins en zijn partner, te midden van akkers en weilanden. Foto Sake Elzinga

Tussen akkers en weiden slingeren smalle landweggetjes naar het huis van Sieds Prins. De enige tegenligger is een quad. In de lucht ronkt een vliegtuig van modelvliegclub Hogeland. Dat is het wel, qua verkeer. Sieds Prins (78) woonde na zijn studie theologie aan de VU decennialang in Amsterdam. Tot hij als vijftiger terugkeerde naar Groningen en met zijn man een stal verbouwde tot hun droomhuis. Sindsdien woont hij een paar kilometer van de boerderij in Westerwijtwerd, waar hij was opgegroeid. Waarom wilde hij terug? „Uit een verlangen naar dit landschap”, zegt hij aan zijn keukentafel, om zich heen wijzend. „De vergezichten. De kleuren. De lucht, de aarde. Ik ben hier eerst gaan schilderen en later ook tuinieren.”

Vertrekken uit de Randstad is al bijna tien jaar een trend. In 2021 betrof het 75.000 mensen, 5.000 meer dan een jaar eerder, blijkt uit CBS-cijfers. Hoeveel van die verhuizers terugkeren naar hun geboortedorp of -streek wordt niet bijgehouden. Dat is alleen een keer uitgezocht voor ouderen, laat het CBS weten: tussen 1999 en 2005 verhuisde 1,7 procent van de in Nederland geboren 55-plussers terug naar de geboortestreek – niet per se vanuit de Randstad maar overal vandaan. Een klein percentage, dat toch nog neerkwam op ruim 18.000 binnenlandse ‘retourmigranten’ in zes jaar.

Onder de huidige Randstadverlaters zijn dertigers de grootste groep. Makelaar Pieter van Wensen uit Klundert, West-Brabant, ziet stellen regelmatig een huis kopen op de plek waar een van hen vandaan komt. „Mensen gaan studeren in Rotterdam, krijgen daar een baan, kopen een huis. Als er kinderen komen zie je ze terugkomen naar Willemstad of Noordhoek. Dat is veilig, beschermd en opa en oma kunnen op de kinderen passen.”

Wat doet mensen nog meer terugkeren naar waar ze vandaan komen? Is het heimwee, nostalgie? Is er iets aan het dorpsleven dat onweerstaanbaar is? En hoe is het om terug te zijn?

Sieds Prins verlangde terug naar het Groningse landschap. Foto Sake Elzinga

Sieds Prins, nakomertje in een boerengezin, moest als kind altijd de jonge koeien tellen. „Die stonden op een langwerpig stuk land. Halverwege kwam ik ze tegen. Dan ging ik tegen hun schoften aan staan en praatten we met elkaar.” De natuur, de dieren, zijn familie: het vormde één geheel, zegt hij. Op zijn twaalfde stortte het in. „Ik was op het hooiland met de broer boven mij, tien jaar ouder dan ik. Hij zat op de hooischudder met een nieuwe tractor. Die ontspoorde. Hij kwam onder de tractor in de sloot terecht.” Zijn ouders waren gebroken. Prins verliet de boerderij om in Groningen naar de middelbare school te gaan.

Hij kan niet zeggen dat hij daar en later in Amsterdam het platteland heeft gemist, zegt hij. „Ik ontdekte een wereld vol cultuur. Die vond ik verrijkend.” Na de dood van zijn vader was er geen plek meer om te logeren in het noorden. Dat miste hij toch. Uiteindelijk kochten hij en zijn man een boerderij, waarvan ze de schuur verbouwden tot weekendhuis. Algauw wilden ze daar altijd wel zijn.

Foto’s Sake Elzinga

Samenloop van omstandigheden

Tamar te Paske (23) uit Winterswijk woonde nooit in de Randstad, maar heeft kunstgeschiedenis gestudeerd in Groningen. Zonder dat ze het van plan was, ging ze na haar bachelor toch weer in Winterswijk wonen. Het kwam, zegt ze, door een samenloop van omstandigheden. Ze wilde een master gaan doen in Nijmegen. Ze wilde na zes jaar verkering gaan samenwonen met haar vriend, die ook uit Winterswijk komt. Er kwam een huurhuis vrij: het appartement van haar zus. Een paar maanden later konden ze doorverhuizen naar het hoekhuis van haar broer, die een huis ging kopen.

Te Paske woont midden in het dorp. Haar jeugd bracht ze door in het buitengebied van Winterswijk, aan een zandweg, in het ouderlijk huis van haar vader. „Mijn opa en oma woonden in een huisje dat ze ernaast hadden gebouwd. Huizen gaan hier vaak generaties mee.” Haar basisschool was in een andere buurtschap, Henxel. Daarmee voelt ze zich het meest verbonden, zegt ze, dáár viert ze in de zomer het volksfeest. „Elk buurtschap heeft zijn eigen feest, dat is in Winterswijk een sterke traditie. We rijden rond met versierde platte wagens en houden pauze op een boerenerf. Er zijn spelletjes, de muziekvereniging treedt op.” Zij speelt bugel bij de muziekvereniging, daar kent ze haar vriend van.

Tamar te Paske is terug in Winterswijk, ze speelt bugel in de muziekvereniging. Foto Hedayatullah Amid

Als kind voelde ze nooit een drang om te vertrekken uit het dorp. „Maar als je havo of vwo gaat doen, weet je dat de kans heel groot is dat je weggaat. Hier in de buurt is geen hbo of universiteit.” Ze ging in Groningen op kamers, als eerste van het gezin. In het begin was dat moeilijk, ze had zelfs ‘fomo’, fear of missing out, als haar zussen leuke dingen gingen doen met hun ouders. Maar ze noemt het toch de beste beslissing van haar leven. „Ik denk dat het heel goed is om even een nieuwe, frisse omgeving te hebben. Ik paste ook goed in het studentikoze, progressieve cultuurtje – de ‘linkse bubbel’, zoals mijn Groningse vriendinnen en ik het noemen. Die laat ik niet meer los, die heb ik mee terug genomen.”

Lees ook: Vooral in dorpen wonen gelukkige mensen. Zoals in Hellendoorn

Teleurgestelde ouders

Ida Heddema-van Keimpema (56) wilde na de middelbare school wel heel graag weg uit haar dorp, het Friese Langweer. Ze ging naar Groningen voor een opleiding tot directiesecretaresse. Daarna solliciteerde ze bij Nestlé, het bedrijf waaraan haar vader melk leverde. „Maar ik kreeg het toch benauwd bij het idee om terug te keren en heb afgebeld. Tot teleurstelling van mijn ouders.” Ze ging werken in Groningen en later in Amsterdam.

Op latere leeftijd ging ze beseffen hoe mooi de omgeving was waarin ze was opgegroeid. Haar ouders hadden een boerderij aan een groot meer, haar moeder (97) woont daar nog steeds. Op vakantie gingen ze nooit maar er was een zeilboot en ze had een pony, later een paard. Als een-na-jongste van zes kinderen hoefde ze niet hard mee te helpen. „Ik was een luxe boerendochter. Ja, als mijn ouders bridgten, moesten mijn zusje en ik waken bij koeien die gingen kalven. En met onze kleine handjes moesten we weleens in een schaap voelen hoeveel lammeren eraan kwamen.” Later had ze in het dorp ook nog een „geweldig uitgaansleven”. „Er waren twee disco’s bij het meer. Daar ging heel Friesland naar toe, en ook toeristen.”

Ida Heddema woont aan de rand van het dorp, met een weids uitzicht. Foto Bram Petraeus

De goede herinneringen leidden niet tot een verlangen om terug te keren, zegt ze. Dat dit toch gebeurde, was een proces van jaren waarin ook toeval een rol speelde. „Als ik geen kinderen had gekregen, was ik misschien helemaal niet teruggegaan.”

De oudste twee van haar drie dochters werden geboren in Almere Haven. Geleidelijk merkte ze dat ze hen daar niet wilde laten opgroeien. „Almere heeft geen geschiedenis. Ik dacht: moeten zij echte Almeerders worden? Ik ben toch wel een echte Friezin. Het Fries is deel van mijn identiteit, we spreken dat ook met de kinderen.” Daarbij had ze de indruk dat Almere steeds crimineler werd. „Een keer werd ik zelf beroofd bij de giromaat. Twee jongens beslopen me, opeens zette een van hen een pistool in mijn nek. Dat was ook een trigger om er niet te willen blijven.”

Terug in Friesland vond ze werk bij een uitgeverij in Leeuwarden. Eerst woonden ze acht jaar in een bos bij Heerenveen, ze hoefde niet per se naar Langweer. Maar toen daar kavels beschikbaar kwamen in een weiland, schreven zij en haar man er toch op in. „Ik had altijd gezegd: als ze dát land gaan ontwikkelen, wil ik er wonen.” Haar oudste dochters wilden eigenlijk niet mee. „Die zaten in Heerenveen op hockey, op muziekles. Ze hebben ons vervloekt.”

Lees ook: Dwingeloo: een populair dorp onder Randstedelingen

Misschien draagt iedereen de binding met de geboortegrond op een of andere manier met zich mee. Denker des vaderlands Marjan Slob schaart die onder oikofilie, liefde voor het eigene. Oikofobie, angst voor het eigene, is door Thierry Baudet gepolitiseerd als kwalijke eigenschap van linkse, kosmopolitische mensen. Oikofilie claimt hij dan voor behoudend rechts. „Maar ik laat me door Baudet niet de pas afsnijden”, zegt Slob. „De band van mensen met grond, op een liefhebbende manier, kan een weldaad zijn, omdat er dan aandacht is voor die grond.” Haar vader woont in de Alblasserwaard nog steeds op de plek waar hij geboren is, en maakt daar elke dag hetzelfde wandelingetje. „Dat klinkt saai maar is voor hem heel bevredigend. Subtiele veranderingen merkt hij op. De plek geeft hem een plek, hij pást daar.”

Iets in mij voelt dan toch: het is goed. De lichtinval, de wolken, hoe het ruikt. Hier ‘klopt’ het

Marjan Slob Denker des vaderlands

Slob zelf zou er niet meer willen wonen. Ze komt er nog wel, als ze haar ouders bezoekt. „En iets in mij voelt dan toch: het is goed. De lichtinval, de wolken, hoe het ruikt. In Noord-Holland vind ik het licht te schel, in het oosten te gedempt, in de Alblasserwaard ‘klopt’ het.” Ze kan zich voorstellen, zegt ze, dat dit gevoel zo prettig is dat je terug wilt gaan. „In mij is ook een kracht die me terugtrekt. Alleen is die niet sterk genoeg om andere krachten te weerstaan – zucht naar avontuur, naar diversiteit, naar wijdere horizonten.”

Mensen die terugkeren zijn niet meer de mensen die ze waren toen ze vertrokken. Hoe ís het om weer te wonen op de plaats waar je vandaan komt?

Tamar te Paske is kritischer en vooruitstrevender dan vóór haar studententijd in Groningen, zegt ze. Ze is bijvoorbeeld vegetarisch gaan eten. „Daar werd thuis wel even naar gekeken van ‘heb je haar weer’. Bij mijn vriend, die nu ook vegetarisch eet, waren er buitenshuis nog meer opgetrokken wenkbrauwen. Er heerst toch een soort stereotype van de ‘bier- en vleesman’.” Dat maakt niet dat zij zich minder thuisvoelt. „Mensen hier zijn niet tegen nieuwe dingen, het duurt gewoon langer voor het hier komt. Mijn zus zei een keer: ‘Ik wil eerst kijken of het wel bij me past.’” Te Paske noemt non-binariteit als een ander voorbeeld van iets „wat nog een beetje moet inbedden in het dorp”. „Voor mij is het een gegeven. Waarom zou ik erover oordelen als ik het zelf niet heb? Laat het er gewoon lekker zijn.”

Ondanks zijn afgelegen woonplek is Sieds Prins weer ‘geïntegreerd’ op het Groningse platteland. Tot hij ziek werd, hij heeft kanker, preekte hij regelmatig in een kerk in Huizinge en gaf bijbeluitleg. Dorpelingen weten hem ook te vinden. „Als ik daslook in de tuin heb, komen mensen uit de buurt een tasje halen.”

Ida Heddema zit in het bestuur van de tennisvereniging, is voorzitter van de bridgeclub, schrijft in het Dorpsblad Langweer en heeft „geweldige avonden” in de dorpshoreca. „Maar ik heb hier geen vrienden. En dat hoeft ook niet. Ik ben teruggegaan voor het wonen, voor de natuur. Niet omdat ik de mensen zo miste.” Ze woont aan de rand van het dorp. Haar diepe achtertuin eindigt bij een boerensloot met kikkers en riet, erachter grazen de koeien. „Als ik dat zie, ben ik gelukkig. Ik ben hier wel echt thuis. Dat realiseerde ik me pas toen ik hier weer woonde.”

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 16 september 2023.

Related Posts

Veel Nederlandse topsporters liepen weg met ‘bijdehand ventje’ Ted Troost

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Toen de sportpsychologie in Nederland nog in de kinderschoenen stond, zweerden veel topsporters bij Ted Troost. De deze maand op 88-jarige leeftijd overleden haptonoom had op het EK van 1988 en het WK van 1990 de halve selectie van Oranje in handen. Met wisselend succes, zou de cynicus kunnen denken. Na het EK-goud in West-Duitsland volgde roemloze uitschakeling op het WK in Italië.

Ted Troost werd door de opeenvolgende bondscoaches Rinus Michels en Leo Beenhakker oogluikend binnengelaten in het hotel van Oranje. Bondsarts Frits Kessel vond hem misschien een kwakzalver, maar moest zich schikken vanwege het teambelang. De vedetten Ruud Gullit, Marco van Basten en Hans van Breukelen zeiden er baat bij te hebben. Net als Johan Cruijff en Willem van Hanegem, Wimbledonkampioen Richard Krajicek, de schaatskampioenen Hein Vergeer en Yvonne van Gennip en vele anderen.

Over zijn slechte contact met Kessel zei Troost in 2022 tegen Voetbal International: „De bondsdokter háátte me. Logisch. Ik was toch een bijdehand ventje geworden. En ik deed dingen die hij niet kon uitleggen. Maar driekwart van het elftal wilde door mij worden geholpen. Michels stond het oogluikend toe.”

Tennisleraar

De geboren Rotterdammer Troost was korte tijd tennisleraar, voordat hij fysiotherapie ging studeren. Al in de jaren 60 werd hij gegrepen door haptonomie en ging hij in de leer bij grondlegger Frans Veldman. In zijn bestseller Het lichaam liegt nooit uit 1989 schreef hij wat zijn therapie behelsde. „Het is een geneeswijze, die mensen via hun gevoel confronteert met de emotionele problemen die aan hun kwaal ten grondslag liggen. Door de aanraking wordt opnieuw geleerd te voelen. Daardoor ontdooit het bevroren gevoel van binnen.”

In 1988 legde hij een NRC-verslaggever uit hoe de surfplank van Martine van Soolingen een verlengstuk van haar lichaam moest worden. Haar houding zou verkeerd zijn, waarna Troost staande op haar rug aangaf hoe het wel moest. „Zoals hij op mij ging staan, zo zou ik op de plank moeten staan. Hij leerde me ontspannen waardoor het geen pijn deed als hij op mij stond”, liet Van Soolingen optekenen in het boek.

Drievoudig olympisch kampioene Yvonne van Gennip zei zich mentaal weerbaarder te zijn gaan voelen dankzij Troost, vertelde ze een jaar na haar goldrush in Calgary. „De eerste keer hebben we niet zoveel gepraat, maar heeft hij me dingen laten voelen. Dan trekt hij je aan je nekvel, laat je stuiteren en probeert je te laten voelen wat voelen eigenlijk is”, aldus Van Gennip. Minder tevreden was wielrenner Jacques Hanegraaf. Zijn boosheid was volgens Troost terug te voeren op een moeilijke jeugd. Hanegraaf liet zich niet meer zien.

Niet onomstreden

Troost was een begrip in sportkringen, maar niet onomstreden, net als zijn leermeester Veldman. In NRC sprak Frits Abrahams in 1989 met oud-patiënten over de werkwijze van beide haptonomen. Seksualiteit was een belangrijke factor in hun medische denken, vertelden zij. Veldman gaf naakt demonstraties en bij Troost, die na ruzie voor zichzelf was begonnen, werden cursisten in het kruis gegrepen.

Ongewenste intimiteiten of niet, Oranje-doelman Van Breukelen legde aan de vooravond van het mislukte WK in 1990 in NRC uit welke positieve invloed Troost op hem had: „Ted heeft me laten zien dat ik waardering voor mezelf behoor op te brengen. Verder moet ik mezelf accepteren zoals ik ben met alle positieve en negatieve punten. Voor mijn eigen bestwil sta ik nu open voor bepaalde dingen zoals kritiek. In het verleden kon ik me mateloos ergeren aan wat er over me geschreven en gezegd werd, als ik weer eens niet naar behoren had gepresteerd. Daar kan ik nu mee omgaan. Als ik vroeger een blunder maakte, kon ik daar een week mee zitten. Nu ga ik dat relativeren en me afvragen wat er precies is fout gegaan.”

‘Elkaar aanvoelen, letterlijk’

Behalve Van Breukelen kwamen de WK-gangers Joop Hiele, Adri van Tiggelen en Gerald Vanenburg in de behandelkamer van de haptonoom. In Voetbal International legde hij zijn werkwijze tijdens het WK uit. „Toen heb ik nog vier van die voetballers op elkaar gelegd. Over zulke dingen dacht ik niet na, ik voelde gewoon wat er diende te gebeuren. Soms legde ik ze op elkaar, soms liet ik ze bij elkaar op schoot zitten. Dat zorgde voor meer zelfvertrouwen en voor verbinding in het team. Ze moesten elkaar aanvoelen, letterlijk. Daar is niets spiritueels aan”, aldus Troost. „Het is net als wanneer je een kind op schoot neemt. Je versmelt. Ook een voetballer heeft geborgenheid nodig. Leg de as op elkaar en je elftal wordt veel hechter. In 1988 is het gebleken.”

Maar op het WK in 1990 dus niet, zo bleek een paar weken later toen Oranje vroegtijdig werd uitgeschakeld. De toenmalige bondscoach Beenhakker, die tegen de zin van de meeste en belangrijkste internationals van het bondsbestuur de voorkeur had gekregen boven Cruijff, hoopte met de komst van de haptonoom de ‘onwillige honden’ aan het voetballen te krijgen.

Beenhakker in NRC: „Wat ik persoonlijk van Troost vind, is niet interessant. In dit circus zoekt een speler zekerheid. De een doet dat via een gesprek met zijn vrouw, de ander zakt een avondje door, de derde zoekt deskundige hulp. Mijn zegen hebben ze.”

Ted Troost was getrouwd met oud-toptennisster Marianne van der Torre, met wie hij drie dochters kreeg.


Dichter Ellen Deckwitz reist met haar moeder naar Italië om de Premio Ciampi-poëzieprijs op te halen: ‘Dus dit is je muze’, zegt de uitgever

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Zondag 17 novemberConfetti

Wanneer ik mijn telefoon aanzet, blijk ik vierentwintig appjes van mijn moeder te hebben, allemaal verzonden tussen kwart over vijf en half zes ’s ochtends. Of we toch geen eerdere trein moeten nemen. Of ze niet beter én haar paspoort én haar ID-kaart meebrengt, want je kan er altijd eentje kwijtraken.

En of ik al een tijdsschema heb gemaakt voor de terugreis.

Over drie dagen zullen we afreizen naar de Italiaanse stad Livorno, waar ik de prestigieuze Ciampi-prijs in ontvangst mag nemen voor de Italiaanse vertaling van mijn poëziebundel Hogere Natuurkunde. Toen ik mijn moeder vroeg of ze mee wilde, spoot de confetti nog net niet uit mijn mobiel.

„Weet je het zeker?”, vroeg ze, stotterend van vreugde.

Ik wist het zeker, natuurlijk moest ze mee. De bundel gaat immers over haar.

Maandag 18 november Extra koffer

Vanochtend vertaal ik voor het Winternachten Festival een gedicht van de Amerikaans-Palestijnse dichter George Abraham, over hoe oorlog zijn weerslag heeft op het lichaam. Tegen het einde is er een regel waar ik mijn hoofd over breek. Abraham schrijft dat hij wil scheuren door „this country’s arms”, waarbij ‘arms’ zowel op ledematen als wapens kan slaan. Ik pak mijn telefoon om hem te appen en zie dat mijn moeder twee voicemails heeft achtergelaten. Of ik mijn gele boekje niet vergeet mee te nemen naar Italië, en of ze nog een extra koffer moet meebrengen, we blijven immers twee dagen weg.

Dinsdag 19 novemberBlixa Bargeld

Ik bel met mijn Italiaanse uitgever over de prijsuitreiking. De Ciampi is een prijs met meerdere categorieën, waaronder visuele kunst en muziek. De 21ste november is er een groot gala waar alle winnaars zullen optreden, waaronder de Amerikaanse muzikant Micah P. Hinson en de Duitse zanger en performancekunstenaar Blixa Bargeld. We hangen op en meteen belt mijn moeder, of we morgen toch een paar treinen eerder kunnen nemen, je weet het immers nooit met de spoorwegen.

Woensdag 20 novemberStortregen

We arriveren twee uur te vroeg in Livorno. De man die ons op zou halen neemt zijn telefoon niet op, maar mijn moeder straalt, want we hebben het gehaald.

Het begint te stortregenen.

Ellen en haar moeder met de dichter Vincenzo Frungillo tijdens de lunch.
Foto Laura Lezza

Donderdag 21 novemberDiner

Vandaag is de prijsuitreiking. Ik maak kennis met Pierluigi Lanfranchi, de Italiaanse dichter die samen met Emilie van Opstall mijn bundel vertaalde. Hij overhandigt me het eerste exemplaar van de Valigie Rosse-editie, de uitgave die ter gelegenheid van deze prijs is gemaakt.

„Dus dit is je muze”, zegt de uitgever terwijl hij naar mijn moeder knikt, die zo breed grijnst alsof ze vannacht met een kleerhanger in haar mond heeft geslapen. We gaan naar het restaurant waar er voor de winnaars en hun gasten een lopend buffet is. Het is er druk, de schalen raken sneller leeg dan ze worden bijgevuld maar mijn moeder slalomt vrolijk tussen de rijen door en heeft in een mum van tijd een bord vol eten.

Aan tafel gaat het gesprek vooral over de politieke ontwikkelingen in Europa. De opkomst van rechts en reactionaire bewegingen, hoe de regering van Meloni de pers tegenwerkt. Volgens mijn disgenoten steunt de Italiaanse regering Netanyahu. Het meisje naast me fluistert dat het woord genocide taboe is in het publieke debat. Ze volgt de gebeurtenissen in Gaza per TikTok, en ik toon haar de Instagrampagina van een vriend die de strijd in Oekraïne in beeld brengt. Even voel ik me moedeloos. Hoeveel je ook probeert mee te krijgen van een oorlog, het is uiteindelijk slechts een fractie van alle verwoestingen. Dat komt niet alleen doordat je niet overal met een camera bij kan zijn, maar ook omdat een oorlog na haar einde voortbestaat in de overlevenden en in hun nazaten. Elke raket die vandaag wordt afgeschoten vernietigt niet alleen gebouwen en lichamen, maar ook de levens van mensen die nog geboren moeten worden.

De bundel waar ik de Ciampi voor kreeg toegekend, gaat daarover. Mijn grootouders overleefden de Tweede Wereldoorlog, maar ze waren voorgoed vervormd. De ontberingen, de martelingen en de verkrachtingen maakten van hen mensen die constant waaks waren. Ze hadden altijd een koffer klaarstaan om te kunnen vluchten, potten geld en voedsel op, planden alles altijd tot in detail vooruit om zo min mogelijk aan de genade van het toeval overgeleverd te zijn. Mijn moeder groeide op met mensen die van een onverwachts geluid zo konden schrikken dat ze het hele huis bij elkaar gilden. En dat vervolgens weer op haar afreageerden.

Ik kijk even naar haar. Ze is in een geanimeerd gesprek verwikkeld met dichter Vincenzo Frungillo.

„I paint my hair myself”, zegt ze stralend terwijl ze naar haar blonde lokken wijst, „Only twee euro at the Aldi!”

<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Ellen in Livorno op de dag van de uitreiking van de Ciampi-prijs. ” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Ellen in Livorno op de dag van de uitreiking van de Ciampi-prijs. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-1.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133558/data124927331-c83576.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-11.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-9.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-10.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-11.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-12.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/OzpvRPp65E1WlhUByZHOoyHRHvI=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133558/data124927331-c83576.jpg 1920w”>

<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Ellen Deckwitz bekijkt de bundel Fisica avanzata, de Italiaanse vertaling van haar poëziebundel Hogere Natuurkunde.

Foto Laura Lezza

” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Ellen Deckwitz bekijkt de bundel Fisica avanzata, de Italiaanse vertaling van haar poëziebundel Hogere Natuurkunde.

Foto Laura Lezza

” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-2.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133551/data124927373-a14f8c.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-15.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-13.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-14.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-15.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-16.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/aY7enzbdou5DB-jY8D2qYHNMUc8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133551/data124927373-a14f8c.jpg 1920w”>

<figure aria-labelledby="figcaption-2" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Ellen Deckwitz in het Goldoni Theatre. ” data-figure-id=”2″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Ellen Deckwitz in het Goldoni Theatre. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-3.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133548/data124927385-34ca08.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-19.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-17.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-18.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-19.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-20.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/v4jfIMbny5Xh3KjpDe3xkbgg9lo=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133548/data124927385-34ca08.jpg 1920w”>

<figure aria-labelledby="figcaption-3" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Ellen Deckwitz aan de kust van Livorno op de dag van de uitreiking van de Ciampi-prijs. ” data-figure-id=”3″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Ellen Deckwitz aan de kust van Livorno op de dag van de uitreiking van de Ciampi-prijs. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-4.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133556/data124927343-e837a3.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-23.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-21.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-22.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-23.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/dichter-ellen-deckwitz-reist-met-haar-moeder-naar-italie-om-de-premio-ciampi-poezieprijs-op-te-halen-dus-dit-is-je-muze-zegt-de-uitgever-24.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/ykmm8zwasNpsmF5pq9IE6JdpHQY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/27133556/data124927343-e837a3.jpg 1920w”>

Foto’s: Foto Laura Lezza

Vrijdag 22 november ‘Onbegraven verdriet’

We ontbijten om half zes ’s ochtends, mijn moeder glundert na van de mooie avond en stopt nog snel een gekookt ei in haar handtasje.

Ondertussen check ik mijn mail. Ik heb bericht terug van George, hij vindt het goed als ik ‘arms’ vertaal met ‘armen’ in plaats van met ‘wapens’. Ik laat mijn ogen nog een laatste keer gaan over zijn gedicht. Ergens schrijft hij over het „onbegraven verdriet” van zijn vader, wat me enorm raakt. Er is leed dat zich niet laat bedekken, dat nooit tot ontbinding zal overgaan. Trauma is een conserveermiddel, een vorm van sterk water. De kleur verdwijnt, de feiten blijven, evenals de gedragingen die erdoor ontstaan.

Zaterdag 23 novemberDe diepte

We zijn veilig aangekomen op Centraal Station Amsterdam. Mijn moeder checkt de NS-reisplanner, er is vertraging maar we zijn zo vroeg dat ze waarschijnlijk toch nog anderhalf uur eerder dan gepland thuis is.

Ze kust me haastig en snelwandelt richting haar perron. Vlak voor ze op de roltrap stapt, draait ze zich nog een keer om.

„Het was leuk!”, roept ze.

„Ja!”, roep ik terug.

„We hebben alles gered!”, juicht ze.

Ze zwaait nog een keer en verdwijnt dan omlaag, de diepte in.


Tv-recensie | Waar ligt een kind nou wakker van? Van het Sinterklaasjournaal of van de reactie van de premier?

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Het scheen een regelrechte horrorshow te zijn geweest. Nachtmerriemateriaal van het ergste soort. Daarom hield ik de afstandsbediening bij de hand, voor als het écht uit de klauwen zou lopen. Ik had het programma al een paar dagen niet gekeken – omdat er nou eenmaal andere dingen op de planning stonden, en ook omdat ik zo’n twintig jaar ouder ben dan de beoogde doelgroep. Maar gedurende die paar dagen waren me zo veel alarmerende berichten ter ore gekomen dat ik me onderhand afvroeg of we misschien op het eind van het programma afstevenden: of seizoen 24 het allerlaatste seizoen ooit zou zijn. Want de makers, zo ging het verhaal, hadden het ondenkbare gedaan.

Ze hadden de gezondheid van Sinterklaas in twijfel getrokken.

Alleen al het opschrijven van die zin voelt als een ernstige zonde, dus je snapt dat ik er niet happig op was de gemiste afleveringen terug te kijken. Zo wordt het wel heel verleidelijk om je te voegen bij de groeiende groep nieuwsmijders. Maar de aflevering van maandagavond had de gemoederen dermate hoog doen oplopen dat je er echt niet omheen kon. Metro schreef over kinderen die huilend naar bed gingen. De Telegraaf sprak van een „horrorscène”. Helaas – negeren leek geen optie meer. Daarom raapte ik dinsdagavond alle moed bij elkaar en keek ik het Sinterklaasjournaal (NTR) terug.

Inderdaad is de goede Sint dit jaar opvallend bedlegerig en toont iedereen in zijn omgeving zich bezorgd over zijn gezondheid. Van de Pieten moet hij veel uitrusten en op zijn staf leunen als hij zich toch genoodzaakt ziet een paar stappen te verzetten, maar daar is de goedheiligman natuurlijk te eigenwijs voor – met als gevolg dat hij op een goed moment met een ambulance wordt afgevoerd naar het ziekenhuis. In de uitzending van maandag werden twee Pieten gevolgd die Sinterklaas daar kwamen opzoeken. Ze hadden zicht op zijn behandelkamer door een kier in de gordijnen, en hoorden hem aan de dokter vragen wat ze nu precies ging doen. „Even doorbijten Sinterklaas”, antwoordde de dokter: „het moet er écht af.” Daarna bewoog ze zich naar zijn been en klonk het lawaai van een gipszaag. En het gegil van twee geschokte Pieten, die pas een dag later zouden ontdekken dat Sinterklaas al die tijd met een gipsverband om zijn been had gelopen. Niet zijn been, maar dat verband was eraf gezaagd.

Dat dat een spannend tafereel was kon ik me als voormalig bang kind wel voorstellen. ‘Horror’ leek me echter wat overtrokken. Bovendien klonk er al lang vóór deze scène geklaag: het echte probleem dat sommige ouders met dit seizoen hebben, lijkt eerder dat kinderen worden geconfronteerd met het idee dat een geliefd personage oud en ziek kan worden. Sinterklaas in een ziekenhuis? Gadver, veel te ongezellig.

Kindervragenuur

Maar kinderen kunnen best wat ongezelligheid aan. Je ziet het terug in een format als De mensenbieb (HUMAN), dat onlangs nog werd genomineerd voor een Emmy. In dat programma stellen kinderen vragen aan (bekende) volwassenen over een zelfgekozen onderwerp: van seksuele geaardheid tot rouw. Soms simpelweg uit nieuwsgierigheid, soms omdat ze zelf met zo’n thema worstelen en behoefte hebben aan tips, herkenning of troost. Ze willen er júíst over praten.

Ook tijdens het jaarlijkse Kindervragenuur in de Tweede Kamer droegen kinderen maandag zelf zware thema’s aan. Ze wilden weten hoe de regering hun toekomst veilig zou stellen: wat werd er gedaan tegen klimaatverandering? En tegen oorlogen? En konden ze later nog wel een eigen huis krijgen?

Merkwaardig genoeg legde premier Schoof in zijn warrige antwoord ook uitgebreid uit wat de kinderen zélf konden doen voor een fijne toekomst. Zo moesten ze vooral naar school gaan. En lekker gezond blijven. Van zo’n respons zou ik langer wakker liggen dan van het Sinterklaasjournaal.