Twintig meldingen bij PersVeilig: journalisten gehinderd bij UvA-protesten

Toen Al-Jazeera journalist Step Vaessen afgelopen maandagmiddag voor het universiteitsgebouw op het Roeterseiland een opname wilde maken tussen een aantal zittende demonstranten, richtten de leuzen zich tot haar en haar cameraman. „Shame on you, shame on you.” En: „Every time the media lies!”

Al Jazeera werd vorige week uit Israël verbannen omdat de Arabische zender volgens premier Benjamin Netanyahu geweld tegen Israël zou verheerlijken. Opvallend dus dat de Nederlandse correspondent, al achttien jaar werkzaam voor de Engelstalige tak, door sympathisanten van de Palestijnse zaak in Amsterdam uitgejoeld werd. „Ze kenden me vast niet”, zegt ze aan de telefoon. „Ik zie er blijkbaar ook niet uit als iemand van Al Jazeera.” Ze had ook geen herkenbare plopkap op haar microfoon, „dat doen we nooit bij Al Jazeera English”.

Intimiderend vond ze het niet. Waar het bij Vaessen bleef bij gejoel, kregen andere cameraploegen de afgelopen dagen te maken met fysieke intimidatie. Telegraaf-videojournalist Jeroen Holtrop heeft nog steeds last van oorsuizen, nadat een onherkenbaar persoon vorige week een megafoon vlakbij zijn hoofd hield. Op beelden is te zien hoe hij en zijn cameraman van het gebarricadeerde deel op Roeterseiland in Amsterdam werden geleid. Hij gaat volgens zijn hoofdredacteur aangifte doen en heeft melding gedaan bij het meldpunt PersVeilig. Dat is een initiatief uit 2019 van de NVJ, het Openbaar Ministerie, de Politie en het Genootschap van Hoofdredacteuren.

Een demonstrant houdt een megafoon vlakbij het hoofd van Telegraaf-verslaggever Jeroen Holtrop, vorige week maandag op het Roeterseiland in Amsterdam. De verslaggever zegt nog steeds last te hebben van oorsuizen.

Dat meldpunt heeft inmiddels twintig meldingen van intimidatie en belemmering door actievoerders afgelopen week rond de UvA-protesten, zegt projectleider en oud-NOS-journalist Peter ter Velde. Demonstranten voeren sinds vorige week maandag actie tegen de leiding van de Universiteit van Amsterdam, die niet transparant zou zijn over banden met Israëlische academische instellingen, en inmiddels ook tegen het optreden van de ME bij diverse ontruimingen vorige week. Naast de vernielingen in de gebouwen is de intimidatie van journalisten de actievoerders op veel kritiek komen te staan.

Een dag later zegt Niloufa, geen achternaam, die namens de demonstranten het woord voert, dat het „nu eenmaal complex” is

Vorige week ging het volgens Ter Velde nog over de bejegening van enkele cameraploegen en fotografen. Afgelopen maandagmiddag leek sprake van gecoördineerde obstructie. Verschillende journalisten werden met drang door actievoerders weggeleid uit het ABC-gebouw op het Roeterseiland, dat kort daarvoor was bezet. „Journalisten moeten hun werk kunnen doen”, zegt Ter Velde. „Punt.” Twintig meldingen is relatief veel: over heel 2023 kwamen er 218 binnen waarvan ‘slechts’ vijftien te maken hadden met intimidatie rond demonstraties. Ook de NVJ heeft haar zorgen geuit.

Tegenover honderd man

Eelco Hiltermann van RTL Nieuws was een van de uitgezette journalisten. De bezetting begon gemoedelijk, zegt hij, maar toen de UvA-leiding studenten en medewerkers opriep te vertrekken wat niets met de demonstratie te maken had, waren er amper ‘gewone’ studenten meer in het gebouw. „Toen riep er één door de megafoon ‘All the media has to go!’. Die kreeg bijval”, volgens Hiltermann. „Dan sta je wel tegenover honderd man.”

Vervolgens kwamen onherkenbare actievoerders op Hiltermann en zijn cameraman af, die het zicht met vlaggen afdekten. „Eerst ga je nog de discussie aan, maar je loopt tegen een muur met die gasten. Het is alleen maar ‘media out, media out’. Op zo’n moment maak je dan de pragmatische afweging om je met frisse tegenzin maar te laten wegduwen. Anders wordt het een handgemeen.” Ook een AT5-cameraploeg moest weg, zag hij. Bij Nieuwsuur gebeurde hetzelfde.

Hiltermann wil nog wel gezegd hebben dat demonstranten die buiten stonden deze behandeling van journalisten afkeurden. Het viel hem op dat de UvA-demonstranten in het algemeen niet graag praten. „Dat mogen mensen natuurlijk besluiten, wat ik daarvan vind is niet relevant.” Dat er vervolgens ook wordt getornd aan wat je als journalist mag vastleggen, hoort er „inmiddels” ook bij. Bij demonstraties, maar ook bij andere manifestaties in de publieke ruimte. „Weldenkend Nederland weet heus wel dat je mag filmen, dat is een feit. Maar op sommige plekken ontkom je er niet aan dat ze je er niet bij willen hebben, dat is ook een feit.”

Demonstrantenwoordvoerder Raoul Koudijs bood tegenover een NOS-verslaggever excuses aan voor het gedrag van de gemaskerde actievoerders die journalisten intimideerden. Hij tekende wel aan dat hij dit zelf niet gezien of gehoord had. Een dag later zegt Niloufa, geen achternaam, die namens de demonstranten het woord voert, dat het „nu eenmaal complex” is. „We zijn een grote organisatie en mensen hebben verschillende meningen over wat er op welk moment moet gebeuren. Daarover is geen consensus.” Volgens haar gaat het „voor 99 procent” om studenten die „tot vorige week nog nooit een klap hebben gekregen”.

Al Jazeera-verslaggeverStep Vaessen Het is een hele losse beweging zonder enige coördinatie. De één zegt dit, de ander dat

Wat is er mis met beelden van politie-optreden door onafhankelijke media te laten vastleggen? Wat volgens actievoerders meespeelt is dat demonstranten vrezen voor de consequenties van vastgelegd worden, zoals bij (digitale) opsporing. „Langs de ene kant moeten we ons verzetten tegen de politie, en dan heb je aan de andere kant journalisten die zo sensationeel mogelijke beelden willen tonen. Daarbij verliezen we de controle. Terwijl wij zoveel meer zijn dan alleen die beelden.”

Vaessen van Al Jazeera was zelf buiten het ABC-gebouw maandagmiddag op het moment dat andere journalisten werden uitgezet. Kort nadat dit gebeurd was, zegt ze, kon zij er zelf probleemloos binnen met haar cameraman. Ze heeft niet het idee dat het uitzetten van journalisten systematisch gebeurde. „Het overkwam sommige cameraploegen en werd gedaan door sommige mensen. Ik zou niet eens zeggen: studenten.” Ze ziet daarin het karakter van het protest weerspiegeld. „Het is een hele losse beweging zonder enige coördinatie. De één zegt dit, de ander dat. Het is heel willekeurig wat je te horen krijgt. Daarom krijg je allemaal verschillende verhalen over wat zich afgespeeld heeft.” Dat ze moeite had de actievoerders te overstemmen, vond ze helemaal niet erg. Vaessen heeft wel voor hetere vuren gegaan. En toen ze haar gegoogled hadden, ging het al beter, zegt ze. „Interessant om te zien hoe dat dan gaat in die hoofden. Van: oh ja, we kunnen ook niet alles zomaar roepen tegen iedereen.”

Delen





Mail de redactie