Twee NSC-Kamerleden opgestapt, maar Van Vroonhoven is nog in de ontkenningsfase: ‘NSC is stabiel’

Het NSC-schip voer al zonder kapitein, maar inmiddels springen ook de bemanningsleden overboord. Na het verlies van twee staatssecretarissen in precies twee weken tijd raakte NSC dinsdag ook nog eens twee parlementariërs kwijt. Kamerleden Rosanne Hertzberger en Femke Zeedijk kondigden na de wekelijkse fractievergadering dinsdag aan dat zij de Kamer zouden verlaten naar aanleiding van het vertrek van NSC-staatssecretaris Nora Achahbar afgelopen vrijdag. Zij vertrok naar eigen zeggen door „polariserende omgangsvormen”, volgens coalitiebronnen zouden vergaande, mogelijk racistische uitingen van bewindspersonen mede de aanleiding zijn geweest. Zelf heeft Achahbar nooit gezegd dat racisme de reden voor haar aftreden was.

Maar dat is wel hoe Hertzberger, die de pers toesprak op de NSC-gang in het Tweede Kamergebouw, het vertrek van Achahbar uitlegde. Volgens Hertzberger maakt het vertrek van Achahbar duidelijk dat „het in dit kabinet ernstig uit de hand loopt”, en dat het de afgelopen maanden „erger geworden [is]”. Volgens Hertzberger „moeten we helaas constateren dat bij meer partijen de remmen los zijn. Er worden volstrekt ongepaste uitspraken gedaan, zowel voor als achter de schermen van deze regering”. Hertzberger wees erop dat zij al langer haar twijfels uitte over de coalitie, vanwege „de aanhoudende neiging van de PVV om minderheden te beledigen, om te generaliseren, op te hitsen, extremistische tweets te plaatsen en het debat te ontregelen”.


Lees ook

NSC-Kamerleden Zeedijk en Hertzberger stappen op

Nicolien van Vroonhoven, Femke Zeedijk en Rosanne Hertzberger geven een toelichting op het opstappen van Zeedijk en Hertzberger uit de Kamerfractie van NSC.

Volgens Zeedijk geeft het vertrek van Achahbar, die van Marokkaanse komaf is, „het beeld alsof iemand met die achtergrond niet welkom is of niet zou kunnen functioneren in dit team”. Ze vervolgde: „Voor mij heeft discriminatie hiermee een gezicht gekregen. Dit heeft impact op iedereen in de samenleving in een vergelijkbare situatie. Ik mis de zelfreflectie van de minister-president en van het kabinet hierover.” Premier Dick Schoof zei in zijn persconferentie na het aftreden van Achahbar vrijdag vijftien keer dat „in de fracties en in het kabinet geen sprake was of is van racisme”.

Er worden volstrekt ongepaste uitspraken gedaan, zowel voor als achter de schermen van deze regering

Rosanne Hertzberger
opgestapt NSC-Kamerlid

NSC verliest in hoog tempo mensen, stuk voor stuk vanwege morele bezwaren en de slechte coalitieverhoudingen. Staatssecretaris Idsinga trad af op 1 november na een tweet van PVV-leider Wilders, waarin die eiste dat Idsinga zijn aandelenportefeuille zou openbaren. Achahbar vertrok twee weken later, op 15 november. Vier dagen daarna zijn Hertzberger en Zeedijk weg.

Ontkenningsfase

Intussen zit NSC ook al twee maanden zonder echte leider. Oprichter en fractievoorzitter Pieter Omtzigt zou dinsdag misschien terugkomen na een lange afwezigheid, maar hij bleef weg uit Den Haag. Zijn tijdelijke vervanger, Nicolien van Vroonhoven, heeft veel moeite in de belangrijke Kamerdebatten en worstelt zichtbaar met de crisissituatie in de partij. Ze leek dinsdagmiddag op de fractiegangen van NSC nog in de ontkenningsfase toen ze zei: „NSC is heel stabiel, daar twijfel ik geen moment aan.” En: „Een ding zeg ik je wel: er is goeie moed.”


Lees ook

Dat ‘powerwoman’ Achahbar als enige opstapte, verbaast Marokkaanse Nederlanders niets: ‘Racisme aankaarten is heel gevaarlijk’

Nora Achahbar bij haar vertrek als staatssecretaris van Financiën.

Duidelijk was dat Van Vroonhoven ondanks alles kracht probeerde uit te stralen, en vertrouwen in de toekomst. Ze zei meerdere keren dat NSC „op volle kracht vooruit” gaat.

NSC moet nu de staatssecretarispost van Achahbar en de Kamerzetels van Hertzberger en Zeedijk opvullen. Geen probleem, denkt Van Vroonhoven: „De mensen op de kandidatenlijst staan te trappelen om te beginnen.” Een van hen is de afgetreden staatssecretaris Folkert Idsinga, die dinsdag aan NRC liet weten dat hij zijn Kamerzetel weer inneemt. Of hij een bron van stabiliteit zal zijn in de coalitie, is de vraag. Na zijn aftreden eiste hij op X dat Wilders sorry zou zeggen dat hij hem „voor de bus” had gegooid. Idsinga sloot af met: „You picked the wrong guy Geert.”

Wilders zelf had dinsdag geen behoefte om NSC verder te bespotten. Hij beklaagde zich over deze zoveelste tik voor de coalitie: „Ja, het gaat maar door.” Wanneer het ophoudt, volgens hem? „Wat mij betreft nu. […] Hopelijk [gebeurt dit] niet volgende week opnieuw.” Wilders hoopt „dat we nu de gelederen kunnen sluiten”.

BBB-leider Caroline van der Plas was harder. Zij vindt het „kwalijk” dat Zeedijk heeft gezegd dat „discriminatie een gezicht heeft gekregen”. Van der Plas zegt zich persoonlijk aangesproken te voelen, en heeft het idee dat ook haar bewindspersonen en Kamerleden worden neergezet als racistisch. Ze wijst erop dat na de ministerraad van vrijdag ook NSC-vicepremier Eddy van Hijum en Van Vroonhoven hebben geconcludeerd dat er geen sprake van racisme was. Maar haar kritiek beperkte zich tot de vertrekkende Kamerleden, met NSC zelf is het prettig samenwerken, vond Van der Plas.

Hoewel de coalitie voorlopig nog door wil, dringt de vraag zich op hoe de NSC-leden over de situatie denken. Aankomende zaterdag heeft NSC zijn ledencongres, waarbij ook over moties wordt gestemd. Een lakmoesproef voor het partijleiderschap dus, erkent ook Van Vroonhoven. „Daar zullen we het gesprek met de leden voeren”, zei ze dinsdag. „En daar zie ik echt naar uit.”