Rob Oudkerk is, zoals hij zegt, officieel Joods. Zijn vader is Joods en zijn moeder ook. Hij voelt zich Joods sinds 7 oktober 2023, de zaterdag dat Hamas-militanten Israël aanvielen en lukraak dood en verderf zaaiden onder Israëlische burgers. Er werden 1.200 mensen gedood, de grootste massamoord sinds de Holocaust. In de oorlog die sinds die zaterdag woedt tussen Israël en Hamas vallen dagelijks doden door raketaanvallen en bombardementen. Daarbij vielen volgens het Gazaanse ministerie 22.835 doden. En die doden zijn de schuld van de Joden.
Zo ervaart Rob Oudkerk het althans. Wordt hij bij Albert Heijn door een onbekende op de schouders getikt die tegen hem zegt: „Jullie gaan lekker hè, daar in Gaza.” Pijnlijk, vindt hij zo’n opmerking. En idioot. Alsof hij de Turkse winkelier verantwoordelijk houdt voor wat president Erdogan uitvoert of de eigenaar van het Indonesische restaurant het lot van de Molukkers aanwrijft.
Rob Oudkerk ondervindt aan den lijve wat eerder in cijfers werd uitgedrukt door het Centrum Informatie en Documentatie Israël, het CIDI. Het aantal meldingen van antisemitisme is sinds 7 oktober met 818 procent toegenomen. Dat geldt voor Nederland, maar gebeurt ook in de rest van Europa. Dus dan weet je al wel zo’n beetje welke kant Rob Ouderkerk uit zal gaan met zijn tweedelige serie Na 7/10, antisemitisme in Nederland. Het zal niet minder zijn geworden.
Wat bestrijd je eigenlijk, vraagt Oudkerk aan Eddo Verdoner, de Nationaal coördinator antisemitismebestrijding. „Een veelkoppig monster”, antwoordt hij. Een monster dat zich volgens hem vormt al naar gelang de crisis in de samenleving. En met de oorlog tussen Israël en Hamas is daar een januskop bijgekomen. De Jood als kolonist, als bezetter en agressor. Waarom, vraagt Oudkerk zich af, wordt Israël „één op één” geïdentificeerd met Joden en Joods-zijn? „Ik heb geen bal met Israël te maken.” Zangeres Mirjam van Dam werd na 7/10 door een organisator gevraagd of zij het nu nog wel Jiddische jazz wilde noemen wat ze zong. Klonk Midden-Oosterse jazz niet beter, gezien de omstandigheden? „Dat is toch alsof je na 9/11 tegen moslims zegt: jullie hoeven we even niet”. Volgens mij is dat precies wat moslims destijds ondervonden.
Mart Smeets en Johan Derksen
Er komt een hele trits mensen voorbij – jong, oud, man. vrouw, student, zakenman – die opnoemen wat ze zoal aan vooroordelen over Joden om de oren krijgen. We zien Mart Smeets die in Sterren op het doek een van de kunstenaars verwijt dat die hem heeft geportretteerd „op een Amstelveens-Joodse, bestraffende manier.” We horen Johan Derksen nog een keer zeggen dat „de Joden het wel een beetje over zichzelf hebben afgeroepen”, die Hamas-aanval van 7 oktober. Oudkerk vraagt zich hardop af of hij wel mag „benoemen” dat Jodenhaat niet is afgenomen sinds er meer dan een miljoen moslims in Nederland wonen. Dat mag hij zeker, zegt nationaal coördinator Verdoner. Jodenhaat komt van links, rechts, en zeker ook uit „moslimhoek”. „Sommigen wordt het met de paplepel bijgebracht.”
Vervolgens leggen Oudkerk en de nationaal coördinator antisemitisme langs de meetlat met vrouwenhaat, homohaat en ‘gewoon’ racisme. Het nare van antisemitisme, zegt Verdoner, is dat het altijd wordt weggezet als „overgevoelig” en „slachtoffergedrag”. Terwijl, zegt hij, je moet altijd luisteren naar het slachtoffer. „Als jij racisme ervaart, bepaal ik als witte man toch ook niet of je al of niet gediscrimineerd wordt?” Zo gaat het nou precies vaak wél.
Hitler en Mussolini verongelukken met de auto. Wiens schuld was het? Van de joden natuurlijk. Ouwe grap, die Oudkerk tot een niet al te nieuw inzicht brengt en een dooddoener als conclusie: Joden zijn de ideale zondebok. „Als ze niet bestonden, zou je ze moeten uitvinden.”
