‘Hannah is een beetje een ontspoord corpsmeisje, dat komt wel weer goed”, dacht Jort Kelder toen hij Hannah Prins, klimaatactiviste en juriste van Extinction Rebellion, voor het eerst zag en sprak. De twee vertelden bij de talkshow Eva over hun podcast Bubbels! waarin de klimaatactivist tegenover de kapitalist staat. De kijker kreeg beelden te zien van Hannah Prins die Kelder belachelijk maakte met zijn enorme hoeveelheid auto’s. Jort Kelder maakte haar belachelijk omdat ze van hem in vieze derdehands kleren moest lopen. „Je mag toch vragen of die dingen dan minder kunnen ruiken”, vroeg Kelder zich af terwijl hij een zakje met kapotte sokken van kasjmierwol omhooghield. Dat Hannah een ontspoord corpsmeisje was, bleek trouwens een aanbeveling. Wanneer ze een schreeuwlelijk met paars haar was geweest, had Kelder geen interesse gehad. Kelder poseerde weer eens als poenerige bal, maar hij was volgens Prins wel „de armste onder zijn vrienden”.
Het was de avond van de karikatuur waarop de ondergang van de wereld centraal stond. Bij Eva kwamen in filmpjes mensen aan het woord die vonden dat de wereld naar de „klote ging”, dat demonstranten op de A12 „zo hard geslagen moesten worden dat ze nooit meer konden lopen”. Bij een slager ontspon zich een dialoog die zo ging: „Ik eet heel veel vlees en ik stop er niet mee.” „Maar dat is slecht voor het milieu.” „Ja, jammer dan.”
Ja, jammer dan, dat was ook het gevoel dat me bekroop bij het zien van het De boer op, bij SBS6. Hierin vertelde een voice-over dat het niet meer te doen was in Nederland met al die regels uit Den Haag en Brussel. Reden om voor verschillende boeren om dan maar in het buitenland een bedrijf te beginnen, waar boeren nog wel welkom waren. José en Michiel Rijfkogel gingen naar Zweden – een land dat volgens SBS6 kennelijk buiten de Europese Unie valt – om in het noorden van dat land opnieuw te beginnen. Dat het daar geen vrolijke boel was, was wel een beetje zorgelijk, vond Michiel. Met bussen vol bier – 110 liter per bus – zou hij Zweden wel even uit de veilige bubbel trekken. Of Zweden op Michiel zat te wachten, vertelt het verhaal niet.
Poppenkast
Bij het afscheid kregen José en Michiel de wens mee dat ze in Zweden „hopelijk een betere regering hadden dan hier”. „Minder kan toch niet?”, antwoordde José. Zij en haar man stonden samen achter het vertrek naar Zweden, want de regering „hier was één grote poppenkast wat de boer alleen maar geld kost”, vond Michiel. Hij was blij dat zijn vrouw ook naar Zweden wilde: „In Zweden wonen een boel mooie vrouwen, maar ik denk niet dat ik daar heel gelukkig van word.” De voice-over had even daarvoor de boerenlunch van José geprezen, „want op een boerderij kon je niet werken op een cracker en een quinoa-salade”.
Treuriger was de familie Wieggers die als vierde generatie de boerderij verliet en naar Canada zou gaan, De familieboerderij moest plaatsmaken „voor rijtjeshuizen”, aldus de voice-over. Het was allemaal de schuld van de regering, en in 2019 had Thijs Wieggers nog wel meegedaan aan de boerenprotesten om het tij te keren, maar het was hopeloos gebleken.
De staat van Nederland: het probleem bleek niet de polarisatie, maar de karikatuur die gemaakt wordt van mensen die wel een beetje om stikstof-problemen geven. De trumpiaanse voice-over van SBS6 zette de ander weg als quinoa-etende luizakken. En de politiek zat vol poppenkastspelers, die samen de slechtst denkbare regering vormden. Dat ze zelf aan de basis hadden gestaan van dit kabinet, leek niemand te deren. Zij hadden nu eenmaal het recht om kwaad te zijn op iedereen. Toet-toet, zei de tractor van Michiel.
‘We beginnen met de warming-up”, zegt Elisa Deijkers. „Honderd keer links-rechts stoten, honderd keer uppercut, honderd keer trappen.” Zeven deelnemers aan de kickboksles beginnen op een bokszak te rammen. Het is de eerste keer deze ramadan dat de les voor vrouwen bij Monstergym in het Amsterdamse Osdorp doorgaat. Tijdens de eerste week van de ramadan was er te weinig animo.
„Ik vond dat eigenlijk niet heel erg”, zegt trainer Deijkers. „Ik vast zelf ook, dus kon ik vorige week wennen aan het nieuwe ritme.” Maar vanavond zijn de vrouwen er weer, al is het een kleiner clubje dan normaal. Sporten tijdens de vastenmaand, wanneer moslims van zonsopgang tot -ondergang niet eten of drinken, is niet makkelijk.
De vrouwen sporten in een afgeschermd gedeelte van de sportschool. Achter de zwarte schermen hebben ze privacy en kunnen vrouwen hun hoofddoek eventueel af doen tijdens het sporten. Gedurende de ramadan zijn de openingstijden verruimd tot 1 uur ’s nachts. Er hangt een groene slinger met de woorden ‘ramadan kareem’ (een gezegende ramadan). Ook mannen zijn deze avond aan het trainen. Het geluid van bokshandschoenen die ergens tegenaan stoten is de hele tijd hoorbaar.
Ramazan Tas deelt enkele stoten uit tegen de kussens die zijn trainer Andaman Daku om zijn handen heeft. Beiden vasten en hebben geen enkele moeite om te blijven sporten, vertellen ze. Sterker nog, je krijgt er energie van, zegt Daku. Tas: „Allah geeft je power.” Hij traint soms overdag, soms ’s avonds na het eten en past zijn schema nergens op aan. Dat is een uitzondering, de meeste mensen houden wel rekening met een lager energieniveau tijdens de vastenmaand.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Versiering ‘ramadan kareem’ (een gezegende ramadan) in de sportschool Monstergym in het Amsterdamse Osdorp.
Foto Dieuwertje Bravenboer
” data-figure-id=”0″ data-variant=”row”><img alt data-description="Versiering ‘ramadan kareem’ (een gezegende ramadan) in de sportschool Monstergym in het Amsterdamse Osdorp.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Trainer Andaman Daku (rechts) vast ook tijdens de ramadan, en zegt geen enkele moeite te hebben om te blijven sporten.
Foto Dieuwertje Bravenboer
” data-figure-id=”1″ data-variant=”row”><img alt data-description="Trainer Andaman Daku (rechts) vast ook tijdens de ramadan, en zegt geen enkele moeite te hebben om te blijven sporten.
Personal trainer Omar Hassan ziet de ramadan als de ideale maand om af te vallen. Hij heeft een speciale work-out ontwikkeld voor zijn lessen en trainingen tijdens de vastenmaand bij Immersive Studio’s in Rijswijk, vertelt hij aan de telefoon. Hij raadt aan om vlak voor het eten te sporten. „Lekker de laatste energie eruit knallen en daarna aanvullen met de juiste voeding. Je leert zo je lichaam gas geven én net over je limiet heen te gaan. Terwijl je denkt dat je eronder zit”, zegt hij. „Knallen, een dadel eten en alhamdoulillah. (Alle lof zij aan Allah, red.)” Moslims verbreken het vasten over het algemeen met een dadel.
Makkelijk is het niet, sporten tijdens de ramadan zegt hij. Het is wat hem betreft ook niet de bedoeling om heel zwaar te gaan trainen. „Zie het als een onderhoudsmaand. Je moet niet te hard voor jezelf zijn. Als je normaal honderd kilo bankdrukken doet, doe dan nu zeventig kilo. Maar voeg wat extra herhalingen toe. Het vasten is bijna onmenselijk, verwacht dan niet dat je ook nog vol gas in de gym kan gaan.”
Elisa Deijkers houdt daar ook tijdens haar kickbokstrainingen rekening mee. „Ik zie nu dat ook de meest fanatieke meid het wat lastiger heeft”, zegt ze na een paar oefeningen. „Dat betekent dat het niveau te hoog is, dus ik ga de rest van de les daarop aanpassen.” Waar ze bij een volgende ronde normaal een minuut lang oefeningen moeten doen, wordt dat nu 40 seconden. En er volgen minder herhalingen.
Halve marathon
Afgelopen weekend liep Rotterdammer Abdelillah Ayad de halve marathon, tijdens de CPC Loop in Den Haag. „Het ging verrassend genoeg heel goed”, zegt hij aan de telefoon. De veertiger sport al sinds zijn twaalfde. „Ik ben tijdens de ramadan nooit gestopt met sporten. Op een gegeven moment went je lichaam eraan. Ik weet wat mijn lichaam aankan en luister naar de signalen. Ik zou zelfs een hele marathon kunnen lopen.”
Abdelillah Ayad liep de halve marathon: „Mijn broers en zussen verklaren me voor gek”
Ayad bereidt zich goed voor. „Ik werd extra vroeg wakker voor het gebed en om te eten. Ik at extra koolhydraten, zodat mijn lichaam het kon volhouden. Het voordeel was ook dat de loop dit jaar in de ochtend begon. Dan heb je nog wat energie.”
Alsof het al niet een prestatie was om tijdens de vastenmaand te rennen, liep Ayad ook nog een persoonlijk record: 1 uur, 27 minuten en 5 seconden. Na afloop had hij zeker dorst, lacht hij. „Toen het etenstijd was heb ik eerst een dadeltje gegeten en daarna gelijk water. De dag erna heb ik een klein rondje gelopen om te kijken hoe de benen voelden. En dat ging goed.”
Mensen in zijn omgeving vinden het maar niets, zegt hij. „Mijn moeder maakt zich altijd zorgen of het wel verstandig is. Mijn broers en zussen verklaren me voor gek.”
Foto Dieuwertje Bravenboer
Soepje en een loempia
Yasmina Aitali laat zich na de kickboksles op de grond zakken, met een mandarijntje in haar hand. „Lekkerste mandarijn ooit”, verzucht ze. Het was haar eerste sportles deze ramadan. „Dus het was wennen. Maar wel lekker.” Normaal sport ze drie tot vier keer per week, nu redt ze dat niet. „Je hebt toch andere prioriteiten, je gaat ’s avonds bijvoorbeeld bidden.” Ze vindt het wel belangrijk om te blijven sporten. Belangrijkste doel? Afvallen.
Tegenover haar is ook Ahlam Mezouari met een mandarijn aan het bijkomen van de les. „Ik had van tevoren niet veel gegeten. Een soepje en een loempia.” Aitali lacht: „Dan kun je nu naar huis om de andere loempia’s te eten.” Ook Mezouari blijft sporten omdat ze graag wil afvallen. „En het is ook wel lekker om na een lange dag alle frustratie er op een zak uit te boksen.”
Deijkers vraagt ondertussen aan de deelnemers wanneer ze de volgende les willen. Donderdag of vrijdag? Terwijl de vrouwen een voor een afscheid nemen en naar huis gaan, worden er afspraken gemaakt om binnenkort met zijn allen samen te eten tijdens een iftar, de maaltijd waarmee het vasten gebroken wordt. Deijkers zwaait de deelnemers uit: „Ik ben echt trots op jullie.”
Lees ook
Schoolexamens tijdens ramadan: hoe kan je vasten en toch je toetsen halen?
Amsterdam is de nieuwe Europese koploper in cannabis- en mdma-gebruik. In de hoofdstad is het drugsgebruik vorig jaar flink gestegen, terwijl in Rotterdam het drugsgebruik juist daalde ten opzichte van 2023. In Amsterdam wordt ook de meeste ketamine gebruikt, Eindhoven staat hiermee op de tweede plaats.
Dat blijkt uit vergelijkend onderzoek naar drugsresten in rioolwater, dat woensdag is gepubliceerd door het Europees drugsagentschap EUDA. Vorig jaar voerden andere Europese steden deze lijsten aan. Toen werd in Antwerpen de meeste cocaïne, mdma en ketamine gebruikt en in Rotterdam de meeste cannabis.
De cijfers zijn gebaseerd op monsters uit rioolwaterzuiveringen die in het voorjaar van 2024 een week lang zijn genomen. Er deden 128 Europese steden in 26 verschillende landen aan mee. Van zes drugs – amfetamine (speed), cannabis, cocaïne, ketamine, mdma (de werkzame stof in xtc) en methamfetamine (crystal meth) – is vervolgens de concentratie in het afvalwater per duizend inwoners berekend. Zo kunnen steden van verschillende bevolkingsomvang met elkaar vergeleken worden.
Aan het onderzoek deden dit jaar zes Nederlandse steden mee: Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Eindhoven, Groningen en Zwolle. Leeuwarden, dat vorig jaar opviel vanwege de hoge concentraties van cocaïne, speed en cannabis in het rioolwater, ontbrak dit jaar. Deelname aan het onderzoek kan alleen als gemeenten zelf metingen aanvragen bij het wateronderzoeksinstituut KWR en toestemming geven om de resultaten te delen met het EUDA.
De metingen in Eindhoven zijn niet compleet, vanwege drugsdumpingen waren de concentraties mdma en meth niet alleen afkomstig van drugsgebruikers maar dus ook van drugsafval.
Cannabisgebruik
In veel Europese steden is het gebruik van stimulerende middelen zoals mdma, cocaïne en speed opnieuw toegenomen, rapporteert het EUDA. Amsterdam steekt met kop en schouders boven de andere steden uit wat betreft mdma-gebruik: de gemeten concentraties zijn twee keer zo hoog als in de nummers twee en drie (Antwerpen en Rotterdam). Utrecht en Groningen staan ook in de top-5.
Het gebruik van cannabis nam in 2024 over het algemeen juist iets af in Europa. Maar niet in Amsterdam, daar zijn de concentraties cannabis in het rioolwater zelfs 60 procent hoger dan in 2023. Dat is opvallend, zegt Thomas ter Laak, die als onderzoeker namens het KWR betrokken was bij de rioolwatermetingen. „Een drug als mdma wordt vooral recreatief gebruikt, waardoor de steekproef kan leiden tot grotere variatie tussen verschillende jaren. Maar bij cannabis verwacht je dat eigenlijk niet, dat wordt door veel mensen dagelijks gebruikt.”
Na Amsterdam is Groningen de tweede Europese stad wat betreft cannabisgebruik; omdat de stad vorig jaar niet meedeed aan het onderzoek is het onduidelijk of dit een stijging is.
De verschillen tussen deze twee steden zijn overigens ook niet zo groot dat er een duidelijke nummer één of twee is, zegt Ter Laak. „We meten ook wel langer dan één week in een stad en dan zien we dat metingen van verschillende weken 10 tot 20 procent van elkaar kunnen verschillen.” De metingen zijn vooral geschikt om trends over een langere periode te ontwaren.
Ook doordeweeks ketamine
Waar het gebruik van cocaïne over het algemeen is toegenomen in Europa, geldt dat niet voor de Nederlandse steden. In Rotterdam en Utrecht werden zelfs iets lagere concentraties gevonden dan in 2023. De concentraties ketamine zijn voor het eerst voor alle deelnemende Nederlandse steden gepubliceerd, en meteen staan twee Nederlandse steden bovenaan de lijst: Amsterdam en Eindhoven.
Aan de ketaminecijfers valt Trimbos-onderzoeker Laura Smit-Rigter op dat de concentraties ketamine geen piek in het weekend laten zien, zoals bij mdma wel het geval is. „Dat zou erop kunnen wijzen dat het ook op thuisfeestjes doordeweeks wordt geconsumeerd”, zegt Smit-Rigter. Ook het gebruik van crystal meth in Amsterdam houdt ze in de gaten. Die concentratie is ten opzichte van de Tsjechische steden die de top domineren nog relatief laag. „Maar we zien wel een duidelijke stijgende trend de afgelopen jaren. Ik verwacht dat er een kleine groep is die dit gebruikt, maar wel met hogere frequentie.”
Onderling zijn er grote verschillen in drugsgebruik tussen de Nederlandse steden. Zo wordt in Zwolle relatief veel speed gebruikt. Om dit soort lokale patronen te kunnen verklaren doet het Trimbos aanvullend onderzoek. „De rioolwatermetingen geven een beeld van de totale consumptie van drugs”, zegt Smit-Rigter. „Voor een completer beeld over de gebruiker doen we onderzoek op basis van vragenlijsten, het residu van gevonden spuiten en onze testservice voor drugs. Ik ben benieuwd of we daar dit jaar dezelfde trends zullen zien.”
Dit verhaal kwam tot stand in samenwerking met het Europese Urban Journalism Network.
De rechtbank in Amsterdam heeft woensdagochtend vier mannen veroordeeld tot celstraffen van maximaal twaalf weken voor hun betrokkenheid bij de rellen rond Ajax–Maccabi Tel Aviv, vorig jaar november. De mannen hebben Israëlische fans geslagen, riepen in een groepsapp op te gaan rellen of hadden een „slaande beweging” gemaakt met een riem. Ook maakten ze zich schuldig aan belediging van Joden en bagatelliseerden ze de Holocaust.
Rond de wedstrijd Ajax–Maccabi op 7 november werden Israëlische fans door groepjes mannen opgejaagd en mishandeld in het centrum van Amsterdam. Een dag eerder liep het ook al uit de hand in het centrum, onder meer nadat Maccabi-fans een Amsterdamse taxi hadden belaagd en een Palestijnse vlag van een gevel hadden getrokken.
De hoogste straf is voor Cenk D., die wordt veroordeeld voor openlijke geweldpleging. Ook zou hij in een appgroep locaties hebben doorgegeven waar „die Joden” zich bevonden. De rechter neemt hem kwalijk dat D. wist dat het delen van die informatie tot geweld kon leiden. D. is daarnaast veroordeeld voor groepsbelediging. Hij liet zich volgens de rechter „uiterst kwetsend en beledigend” uit over Joden, waarbij hij ook verwees naar de Holocaust. Zo plaatste hij foto’s van Adolf Hitler met de tekst „kzeg gas erop” en deelde hij een foto van Anne Frank met de tekst „lachgas is voor losers. Ik gebruik Zyklon B”.
„De vergoelijking en bagatellisering van de Holocaust brengen niet alleen persoonlijk leed teweeg bij Joden, maar kunnen daarnaast bijdragen aan gevoelens van onveiligheid en onrust in de maatschappij”, aldus de rechter.
Locaties in appgroep
Ook een van de beheerders van de groepsapp waarin locaties van Maccabi-fans werden gedeeld en waarin werd opgeroepen tot geweld tegen hen is woensdag veroordeeld. Beheerder Mounir M., een voormalig taxichauffeur, hitste ook zelf mensen op. „Eropaf”, schreef hij bijvoorbeeld toen in de groep een hotel werd gemeld waar Maccabi-fans zouden zitten. Toen iemand vroeg of „die eerste trein met Joden” al was gearriveerd, antwoordde M.: „Nee vertraging Hitler heeft speciale laten komen met gas erin”. M. is veroordeeld tot zes weken celstraf, met aftrek van de 26 dagen die hij al in voorarrest zat.
De 22-jarige Kamal L. is veroordeeld tot een gevangenisstraf van een maand omdat hij in de appgroep locaties deelde waar Maccabi-fans zich bevonden. Ook riep hij anderen op om naar verschillende locaties in Amsterdam te gaan. Daarmee hielp hij volgens de rechter bij de geweldplegingen in de stad. Een vierde man, Mohammed B., is veroordeeld tot een gevangenisstraf van dertig dagen. Samen met een andere man achtervolgde hij een Maccabi-fan, waarna hij een slaande beweging met een riem maakte. Hij hoeft niet opnieuw de cel in, omdat de straf gelijk is aan het aantal dagen dat hij al in voorarrest zat.
122 verdachten
In totaal zijn nu zestien mensen gestraft voor het geweld rond de voetbalwedstrijd. Eind vorig jaar kregen vijf mannen al celstraffen tot zes maanden. Dat was lager dan het OM had geëist. Daarnaast hebben zeven mensen een strafbeschikking van het OM geaccepteerd, een manier om zonder tussenkomst van de rechter een zaak af te doen.
Het aantal veroordeelden kan de komende tijd verder oplopen, want politie en OM doen nog onderzoek naar de rellen. Woensdagochtend maakte het OM bekend dat na het bestuderen van „tienduizenden uren” aan videobeelden” in totaal 122 verdachten in beeld zijn, van wie de meesten nog niet geïdentificeerd zijn. Onder hen zijn zo’n tien Maccabi-fans, van wie er recent met behulp van de Israëlische politie één is geïdentificeerd.
Lees ook
Hoe Amsterdam even strijdtoneel werd van de Gaza-oorlog
