De grote leegloop, de uittocht, een exodus wordt het genoemd. De teller staat op 31; 31 Tweede Kamerleden die na de val van het kabinet deze zomer zeiden, ik kom niet meer terug. Er zaten oude rotten tussen als Kees van der Staaij (SGP), die 25 jaar dienst deed. Bekende koppen en kopstukken: Attje Kuiken (PvdA). Renske Leijten (GroenLinks), Tunahan Kuzu (Denk), Daniel Koerhuis (VVD), Sylvana Simons (BIJ1). Plus een lange lijst onbekendere volksvertegenwoordigers.
In Help! Wie wil het volk vertegenwoordigen? (Human) noemde programmamaker Felix Rottenberg de leegloop een groot probleem. Niet alleen verliest de Kamer goede mensen en daarmee geheugen, vraag is ook hoe je nieuwe mensen vindt. Wie heeft er nog zin in de lange uren, de haastige spoed, de druk van buitenaf en van binnenuit? De (sociale) media hangen aan je broek, partijgenoten ellebogen je een treetje lager op de partijladder. Want dat waren grosso modo de problemen die Nadia Zerouali ophaalde bij oud-Kamerleden en een voormalig bewindspersoon. En redenen waarom zij niet zo nodig in die functie verder wilden. Of konden.
Nadia Zerouali is kok en presentator, maar ze kan ook vragen en luisteren. En, heel gek, dan geven mensen dus antwoorden. VVD’er Klaas Dijkhoff, twee jaar weg uit Den Haag, zegt dat hij destijds één keer per week migraine had. Minstens. Nee, dat vertelde hij niemand. „Op maandag was ik er toch weer?” Of het was „pillen erin douwen” en vroeg naar bed. „Paar keer overgeven en soms trok de spanning weg. Mooi, konden we weer verder vandaag.”
Ockje Tellegen, ook VVD’er, ging online viral toen ze Sylvana Simons in een commissievergadering toebeet dat „thuis vier kinderen opvoeden makkelijker was dan deze vergadering te leiden.” Nu zegt ze dat het haar toen al „tot hier” zat. Ze houdt haar hand halverwege haar strottenhoofd. Sylvana Simons (BIJ1) zegt dat ze de weken vóór ze besloot te stoppen „geen enkele intentie” had te stoppen. Tot het kabinet viel en ze zich afvroeg of ze nog een termijn als eenpitter wilde. „Zestig uur werken is tot daar aan toe.” Het werken „onder bepaalde omstandigheden” nekte haar. Ze noemt het Kamerwerk een „toxische mix” van willen en moeten, verantwoordelijkheidsgevoel en plichtsbesef. Nog los van de scheldkannonades en doodsbedreigingen aan haar adres.
Oud-correspondent Tim de Wit sprak voor Help! Wie wil het volk vertegenwoordigen? parlementariërs uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. In Duitsland is er een kiesdrempel, waardoor kleine partijen (minder dan zeven zetels) geen plek krijgen in het parlement. De versplintering in de Nederlandse Kamer werkt werkdrukverhogend. Zoals Kamer-verlater Peter Kwint (SP) zegt: „21 fracties, dat is 21 keer spreektijd, 21 keer interrupties, 21 keer vragen.” En dat op repeat. Sir Peter Bottomly (79) zit bijna een halve eeuw in het Britse Lagerhuis. Geert Wilders (PVV) zou zo iemand vast en zeker „plucheplakker” noemen. (Overigens is hij nu zelf jaar het langstzittende Kamerlid, sinds 1998). Voorwaarden om het zolang vol te houden, volgens Bottomly’s echtgenote: „Een dikke huid, gevoel voor humor, en een paraplu.”
‘Hasta la vista baby’
Die paraplu brengt me op Thierry Baudet, donderdagavond te gast in Nieuwsuur. Zo te horen houdt die het nog wel even vol in de Kamer. Daarna zag ik VK-correspondent Lia van Bekhoven bij Op1 over de carrière-switch van Boris Johnson. Naast zijn wekelijkse column voor de Daily Telegraph wordt hij vanaf 2024 presentator en commentator bij de Britse „anti-woke”-zender GB News. Maar we weten wat zijn laatste woorden waren bij zijn afscheid als parlementslid: „Hasta la vista baby.” Citaat van Arnold Schwarzenegger uit The terminator. En we weten ook wat er na dat zinnetje komt. „I’ll be back.” Hij wel.
