Zondagavond werd het tweede RTL-debat gehouden, zonder klimaatpaus en zonder Heilige Pieter. De bijnaam voor Pieter Omtzigt is van presentator Diederik Ebbinge die, óók op zondagavond, in Kiespijn probeerde een deuk te slaan in het aura van echtheid en betrouwbaarheid van de lijsttrekker van NSC. Kánsloos. Ik denk dat ik dat ene fragment uit het interview van Mariëlle Tweebeeke met hem bij Nieuwsuur van vrijdagavond een keer of 37 voorbij heb zien komen in de diverse tijdlijnen. Links, en vooral rechts deelden het fragment met als disclaimer dat ze niet op de man gingen stemmen, maar dat hij hier toch wel geweldig op dreef was.
Omtzigt had zich die vrijdag kennelijk voorgenomen nu voor eens en altijd af te rekenen met de premiersvraag die hem om de haverklap gesteld wordt, en nu dus weer. De premier was, zei hij, „de eerste onder gelijken”. Het hele probleem was volgens hem dat de vórige premier in het Torentje, of nog erger in de beslotenheid van het Catshuis, beslissingen had doorgedreven die niet democratisch tot stand gekomen waren. Het punt was niet dat Tweebeeke geen weerwoord gaf, het punt was dat Omtzigt met z’n herhaalde „Maar mevrouw Tweebeeke…” het woord niet afstond en de genadeslag uitdeelde toen hij in de laatste secondes het „uitzonderingsartikel in de comptabiliteitswet” aan de orde stelde.
Ik begrijp wel dat hij daar zondagavond even van bij wilde komen. Hij ging het debat ook niet kijken, had hij tegen de RTL-redactie gezegd. Hij had wel wat beters te doen met zijn gezin. Wat Frans Timmermans te doen had, weet ik eigenlijk niet. Maar die was qua zendtijd al aan z’n trekken gekomen bij WNL op zondag, waar hij betoogde dat de vorige coalitie „niets” aan klimaat had gedaan. Klimaatminister Rob Jetten van D66 kon alleen via X een weerwoord geven.
Pluimpjes en aantijgingen
Door de afwezigheid van NSC en GroenLinks-PvdA was er plek aan tafel voor Lilian Marijnissen (SP) en Esther Ouwehand (PvdD). Ze schoven aan bij de grotere vier: Dilan Yesilgöz (VVD), Geert Wilders (VVD), Rob Jetten (D66) en Caroline van der Plas (BBB). Drie onderwerpen: wonen, zorg en bestaanszekerheid. De belangrijkste onderwerpen volgens het vaste RTL-nieuwspanel. Volgens de laatste peiling van Ipsos zouden deze 6 partijen een nipte meerderheid vormen met bij elkaar opgeteld 77 zetels.
Konden we naar dit debat kijken alsof het een toekomstige coalitiebespreking was? Niet echt. Er werden wel een paar pluimpjes uitgedeeld onderling. Yesilgöz én Jetten complimenteerden Marijnissen met haar zorgbuurthuis in Oss. Met haar ene been op links maakte Yesilgöz direct de spagaat naar rechts, door te zeggen dat Wilders volkomen gelijk had dat het aantal migranten binnen de perken gehouden moest worden. Want ja, woningtekort. Wilders sloot weer een bondje met Caroline van der Plas links van hem – voor de kijkers rechts – over ouderenzorg. Dat mocht van allebei wat kosten.
Maar verder zag ik toch veel nee-geschud, oogbol-gedraai en de woorden ‘onacceptabel’, ‘onbestaanbaar’ en zelfs ‘crimineel’ vielen veelvuldig. Legio rechtstreekse aantijgingen over en weer. Wilders en Van der Plas samen tegen Jetten met z’n klimaat en z’n stikstof. Jetten op Yesilgöz over de rente op studieleningen, de bezuiniging van 1 miljard op onderwijs en de lastenverzwaring voor „hardwerkende Nederlanders”. Yesligöz en Wilders vlogen elkaar in de haren, maar dat was niets persoonlijks, zeiden ze. Dat was hooguit een beetje „terug duwen op de inhoud”. Daar moet ik volledigheidshalve wel bij vermelden dat één van de meest gestelde kijkersvragen tijdens het debat was wat er aan de hand was met het kapsel van Wilders. Dat kan ik u vertellen. Zijn haar is niet meer hel blond maar mild grijs, en het zit beduidend minder wild. Opletten dus, op de haren én de streken.
