Laten we beginnen met een quizvraag.
Stel: je sluit zes maanden lang een zestal mensen op in een voertuig met geblindeerde ramen, dat ongeveer zo groot is als een minicamper. De langverwachte plaats van bestemming blijkt een iets groter verblijf te zijn (heel veel scheelt het niet), waar de zes uitverkorenen gedurende anderhalf jaar allerhande opdrachten moeten uitvoeren en onverwachte uitdagingen moeten doorstaan – om vervolgens weer zes hele maanden te spenderen aan de barre terugreis, bijna voortdurend in elkaars gezelschap. En, geen onbelangrijk detail: de hele tocht wordt nauwkeurig vastgelegd met een flink aantal camera’s.
Is dit:
A) Een afgekeurde pitch voor een nieuw reality-tv-format op Talpa, of
B) Een redelijk accurate omschrijving van hoe een expeditie naar Mars eruit zou kunnen zien?
Het juiste antwoord is B, bleek donderdagavond in de 2Doc The Longest Goodbye (VPRO). In de documentaire werden de psychische effecten van een lange ruimtereis uitgelicht, evenals de oplossingen die daar al voor gevonden zijn en de uitdagingen die nog in het verschiet liggen. Die uitdagingen zijn vrij urgent, want ergens in het komende decennium wil de NASA al astronauten naar Mars sturen – een missie die naar verwachting wel drie jaar kan duren. Drie jaar met dezelfde club mensen op een klein oppervlak, terwijl het leven aan het thuisfront – waarmee contact maar beperkt mogelijk is – ‘gewoon’ doorgaat: hoe maak je zo’n ervaring behapbaar voor een astronaut?
The Longest Goodbye leek soms zelf ook wat lang te duren: zo nu en dan vielen de geïnterviewden in herhaling of werden de archiefbeelden een beetje eentonig. Maar de voorstellen die experts aandroegen om de astronauten psychisch te ontlasten, variërend van VR-afspraakjes met partners tot een kunstmatige winterslaap, spraken dermate tot de verbeelding dat geboeid blijven kijken de enige optie bleef.
Vaak aan het woord was de fijne verteller dr. Al Holland, sinds 1994 psycholoog bij de NASA, die met zijn team al heel wat aanpassingen doorvoerde om langere ruimtereizen zo aangenaam mogelijk te laten verlopen. Zo zorgden ze ervoor dat astronauten privégesprekken konden voeren met naasten en dat aspirant-ruimtereizigers zorgvuldig werden gescreend. Want wanneer je een groepje mensen vrij lang op een kluitje zet en samen belangrijke taken laat uitvoeren, is het wel handig dat je werkt met echte teamspelers, die beschikken over een goed beoordelingsvermogen en uitstekende communicatievaardigheden.
Kijken naar slapende mensen
Een paar jaar na Hollands aanstelling kwam in Nederland John de Mol tot het lumineuze idee om juist eens uit te zoeken wat er gebeurt wanneer je een groep mensen isoleert die aan zo min mogelijk van bovenstaande eisen voldoen en consequent tegen elkaar worden opstookt. Het resultaat, Big Brother, is anno 2024 verkast naar RTL5 en heeft daarnaast een 24/7 livestream op Videoland (ideaal voor kijkers met de volstrekt normale hobby om naar slapende mensen te staren!), terwijl elders op tv allerlei variaties op het thema te zien zijn.
Op SBS6 bijvoorbeeld, waar donderdag, net als elke andere werkdag, een nieuwe aflevering van De bondgenoten verscheen: „de soap met echte mensen”. Deelnemers aan dit programma is een livestream bespaard gebleven, al krijgen zij weer hun eigen unieke opgave mee in de vorm van Jan Versteegh die om de haverklap hun gemeenschappelijke huis binnenloopt om een teamopdracht of eliminatieronde aan te kondigen. Inschakelen loont eigenlijk alleen als je een voorliefde hebt voor ruzie en ongemak: er is altijd wel een Mary die boos is dat haar team geen vis, maar wel speculaasjes op het gemeenschappelijke boodschappenlijstje heeft gezet. Of een Vincent die vindt dat sommige mensen best wat blijer mogen zijn met een speculaasje.
Aanmelden kan overigens nog steeds, zo valt op de website van De bondgenoten te lezen. „Want elke spelcyclus verlaten deelnemers het huis en komen er weer nieuwe bij.” God bewaar me, zou je haast willen zeggen. Zet me dan maar gewoon in die camper naar Mars.
