Patty Brard had een huis aan de Amstel gekocht, maar nu lag er ineens een baggerplatform voor de deur, dat drie jaar zou blijven liggen. Ja, dan wordt Patty Brard boos. Danny de Munck had een vijver aangeschaft, maar de gemeente kwam vijvertax en een boete innen, en de buurman bleek iets tegen koikarpers te hebben. Ja, dan wordt Danny de Munck boos. Campinggasten Helma en Hans moeten aanzien hoe vlak voor hun caravan twee mobiele wc’s worden geplaatst. Ja, dan wordt Helma boos.
Gelukkig, het bleek allemaal nep. Ze werden voor de gek gehouden door Frans Bauer voor Bananasplit. Met opvallend veel moeite ensceneerde hij daarin situaties die erop gericht waren om het slachtoffer van streek te maken, en bij voorkeur tot schelden te bewegen. Tien jaar geleden stopte de publieke omroep met het programma omdat het puur amusement was – het toenmalige kabinet vond amuseren geen publieke taak. Maar nu is de wanhoop blijkbaar zo groot in Hilversum dat de kliekjes weer worden opgewarmd met een sausje nostalgie eroverheen. Het leukste van 45 jaar Bananasplit (zaterdag, NPO 1) – wat een luie televisie. Het was vroeger niet leuk en het is nog steeds niet leuk.
Kleine huisdictatuur
Haar vader maakt de poppetjes en de maquettes, haar moeder maakt de kleertjes. Zo brengt de Marokkaanse regisseur Asmae El Moudir het huis en de buurt uit haar jeugd weer tot leven. In de studio waar de maquettes staan, nodigt ze haar familie uit om over vroeger te praten. In de documentaire Mother of All Lies (NPO 2) zorgen de maquettes en de poppen niet alleen voor de verbeelding van het verleden, maar dienen ze ook als middel om de familie aan het praten te krijgen. Toen de film vorig jaar, na een bekroning in Cannes, in de bioscoop te zien was, vergeleek El Moudir haar project in NRC met traumatherapie.
Eerst gaat het over foto’s. El Moudir liet ooit stiekem een foto van zichzelf maken, in een tropisch decor. Er waren geen familiefoto’s in huis. Die had oma Zahra verbrand. Er hing slechts één foto, van de toenmalige koning Hassan II. Als oma in het poppenhuis de miniversie van Hassan II ziet hangen, drukt ze er devoot een kus op.
Oma Zahra is de schurk in het verhaal, om wie alles draait. Tijdens het filmen stelt ze zich onhebbelijk op, ze jaagt de andere aanwezigen in de gordijnen. Ze heerste over de familie als een kleine dictator, bespioneerde de buren. Inderdaad, net als Hassan II over zijn land. Langzaam komt het grotere onderwerp tevoorschijn: tijdens het Broodoproer van 1981 richtte de koning een bloedbad aan in de wijk. De lichamen liet hij weghalen, de overlevenden legde hij zwijgplicht op.
De kleine huisdictatuur van oma Zahra weerspiegelde de grote dictatuur van Hassan II. Of oma, als aanhanger van de koning, een dubieuze verklikkersrol speelde, wordt alleen gesuggereerd. Je krijgt toch medelijden met haar. Uitgehuwelijkt op haar twaalfde aan een gewelddadige man, ze verloor een tweeling. Ja, ze was tegen protesteren en voor zwijgen, omdat ze gewoon doodsbang dat haar familie iets zou overkomen.
El Moudir besluit met: „Pas als we de dingen hardop zeggen, weten we hoe pijnlijk de stilte was.”
