‘Táchtig procent?” Presentatrice Marijn Frank vond het moeilijk te geloven, maar ze had Liesbeth Velema (projectleider bij het Voedingscentrum) goed verstaan: tachtig procent van het aanbod in supermarkten staat niet in de Schijf van Vijf. Ondertussen blijft het aantal Nederlanders met obesitas toenemen. De afspraken die de overheid in 2018 maakte met maatschappelijke organisaties en de voedingsindustrie om de consument te stimuleren gezonder te eten, hebben amper effect gehad, zei Velema.
Aanleiding tot introspectie voor de kijker die donderdagavond languit op de bank naar Pointer (KRO-NCRV) zat te kijken met een diepvriespizza op schoot. Voornoemde kijker – lees: ik – is het namelijk echt niet ontgaan dat op steeds meer producten de Nutri-Score wordt aangegeven (van een geruststellend groene A tot een alarmistisch rode E), maar heeft het vanuit een oer-Hollands ‘vertel me niet wat ik moet doen’-gevoel juist tot sport verheven om die lettertjes zo grondig mogelijk te negeren. De stommigheid daarvan is natuurlijk dat wanneer je uit protest tegen vermeende overheidsbetutteling een grote bak Ben & Jerry’s in je winkelmandje gooit, je je alsnog laat vertellen wat te doen, maar dan door Unilever.
Want voedselproducenten gaan ver om consumenten te verleiden tot ongezonde keuzes, toonde Pointer, en Unilever (eigenaar van merken als Ola, Calvé én Ben & Jerry’s) spant de kroon. In een top-20 van merken die de meeste reclameruimte inkochten, belandde Unilever op de eerste plek: de onderneming kocht de afgelopen zes jaar voor 355 miljoen euro aan advertentieruimte in en vulde die ruimte voor 95 procent met producten die buiten de Schijf van Vijf vallen.
De gezondheidstrein denderde nog even voort, want direct na Pointer volgde een aflevering van Focus (NTR) waarin Petra Grijzen uitzocht hoe je vitaal de honderd passeert. Wat bleek? Of je lichamelijk gezond oud wordt, ligt voor zo’n 75 procent aan je gedrag en omgeving, maar of je hersens gezond oud worden, is grotendeels genetisch bepaald. Dat laatste wist ook hoogleraar moleculaire epidemiologie Eline Slagboom, die de genen van gezonde honderdjarigen onderzocht.
„Kan ik een beetje van dat gen van jou krijgen?”, vroeg Grijzen. „Ik ga jou niet genetisch manipuleren”, moest Slagboom haar teleurstellen – al voorspelde ze wel dat er over veertig jaar medicijnen zijn om aspecten van veroudering af te remmen. En in de tussentijd zijn er nog altijd de dingen die je zelf kunt doen om gezond te blijven. Mentaal actief blijven door twee talen te spreken, bijvoorbeeld, of door elke dag de krant te lezen (komt dat even goed uit). Want, zei Slagboom, voor de hersens geldt: „Use them or loose them.”
Puzzelpoezen
Bij Op1 (WNL) gaven ze alvast het goede voorbeeld. Terwijl aan de talkshowtafel ernstig werd gesproken over de kabinetsformatie, zat op de achtergrond een viertal vrouwen (verenigd onder de teamnaam ‘De Puzzelpoezen’) geconcentreerd een legpuzzel te maken. Tegen het eind van de uitzending mochten ze zich naar de voorgrond verplaatsen om te vertellen over het Nationaal Kampioenschap Legpuzzelen, dat ze vorig jaar wonnen en dat in april weer van start gaat.
Zo’n verantwoorde afsluiter was heel welkom, want het item ervoor stond in het teken van de radiostilte rond de Britse royals, prinses Kate in het bijzonder: van haar was drie maanden lang niets vernomen. De prinses lag er gewoon een tijdje uit na een buikoperatie, maar haar afwezigheid inspireerde tot de wildste verhalen. Lia van Bekhoven, correspondent te Londen, schoof aan om twee van haar favoriete complottheorieën te delen die ze online was tegengekomen. Volgens de eerste zou Kate drie maanden nodig hebben gehad om haar te kortgeknipte pony te laten bijgroeien; volgens de tweede was ze herstellende van een Brazilian butt lift – een bilvergroting, dus.
Sappige roddels om je aan te vergrijpen. Toch jammer dat juice buiten de Schijf van Vijf valt.
