‘Nederland staat in zijn hemd”, verklaarde Joost Eerdmans, de leider van de eenmansfractie JA21, bij talkshow Bar Laat. Semi-bezorgd, maar vooral erg blij met zichzelf zat hij aan tafel om te praten over zijn motie waarin de regering werd verzocht „zich actief te verzetten tegen eurobonds en strikt toe te zien op de naleving van de Europese begrotingsregels”. Hij was tegen een Europees leger en vertrouwde op de woorden van het blije ei dat tegenwoordig fake news vanuit het Witte Huis de wereld in mag gooien. Eerdmans vatte het telefoongesprek met de Oekraïense leider Zelensky samen: „Natuurlijk, het was het verhaal van Trump, maar dit was een goede ontwikkeling die kan leiden tot iets moois.” „En”, zo voegde hij toe, „laten we eerlijk zijn, onder Biden was dit niet gelukt.” Vertrouw op de NAVO en maak geen ruzie met Trump was zijn devies. Ook interessant: we moeten blij zijn dat de machtigste mannen ter wereld weer met elkaar spreken. Eerdmans herinnerde zich de gesprekken tussen oud-president Ronald Reagan en oud-Sovjetleider Gorbatsjov namelijk nog goed.
Het was een historisch onzinnige vergelijking. Als David Van Reybrouck, de nieuwe Denker der Nederlanden, niet bij de talkshow van Eva had gezeten maar bij Bar Laat, had hij dat ook vast uitgelegd aan Eerdmans. De kiem voor de komst van een leider als Trump was al decennia geleden gegroeid, legde hij uit, en iemand als Trump was in die tijd waar Eerdmans naar verwees ondenkbaar geweest. Van Reybrouck hield een pleidooi voor vérdenken, dat ontbrak in deze tijd waarin we met de Trumpwaan van de dag leven.
Ook bij Eva was het daarvoor over de motie van Eerdmans gegaan, en was de ergernis over de populistische domheid aan tafel groot. Daar spraken journalist Stefan de Vries, voormalig luitenant-generaal Mart de Kruif en BBB’er Henk Vermeer over de financiering van het Europees herbewapeningsplan. De eerste twee plaatsten de cijfers in perspectief, wezen erop dat elk ander land in Europa zag hoe groot het gevaar is, dat investeringen ook leiden tot verdienen en dat deze motie zand was in de machine die Europa draaiende probeerde te houden. Henk Vermeer was het er allemaal niet mee eens. „U kunt als journalist nu over alles wel mooi een mening hebben”, brieste hij, „maar ik zit hier als volksvertegenwoordiger die over tien jaar verantwoording moet afleggen.” Hij presenteerde zijn taak als iets geruststellends.
Nepnieuws
„U kunt als journalist nu wel over alles een mening hebben.” Daar had hij wel een punt, dat mag inderdaad niet. Dat had Vermeer mogelijk opgepikt bij het jeugdprogramma Klokhuis dat de komende vier weken ingaat op de vraag wat journalistiek eigenlijk is. In de eerste aflevering ging het om de vraag wat nieuws is, maar ook de rol van nepnieuws, onderzoeksjournalistiek en censuur komt ter sprake. Aan nepnieuws kunnen mensen verdienen en macht naar zich toe trekken. Het kan ook dat „mensen dan gaan twijfelen aan echt nieuws” en wanneer journalisten hun werk niet meer kunnen doen, verdwijnen de basisprincipes van een democratie. Het was voortreffelijk uitgelegd en je mag hopen dat de uitzendingen verplichte kost worden op scholen én in de Tweede Kamer.
Uit onderzoekscijfers die bij talkshow Beau werden gepresenteerd bleek trouwens dat het vertrouwen in dit kabinet was gezakt naar 16 procent en dat BBB-leider Van der Plas door nog maar bij 66 procent van haar eigen achterban vertrouwen geniet (NSC-leider Pieter Omtzigt mocht het doen met 23 procent bij zijn eigen achterban). Zeker weten doe ik het niet, dus dit is geen nieuws, maar de kans dat iemand aan Vermeer over tien jaar nog iets vraagt is klein. Misschien is dat niet alleen geruststellend voor Nederland, maar ook voor Vermeer zelf.
