De Turkse regering heeft drie Koerdische burgemeesters uit hun functie ontheven en vervangen met door Ankara aangestelde beheerders (kayyum). Het gaat om de burgemeesters van de plaatsen Mardin, Batman en Halfati. Alle drie zijn lid van de overwegend Koerdische DEM Partij en wonnen afgelopen maart de lokale verkiezingen, vaak met een grote meerderheid.
Hoewel de burgemeesters voorafgaand aan die stemgang nog werden goedgekeurd door de Turkse kiesraad, komt de regering nu met een lange lijst aan terrorisme gerelateerde aanklachten tegen de drie. Zo worden ze beschuldigd van lidmaatschap van of het propaganda bedrijven voor een ‘gewapende terroristische organisatie’, waarbij het in dit geval gaat om de PKK (Koerdische Arbeiderspartij). De strafeisen lopen op tot wel tien jaar cel.
De AKP-regering van president Erdogan zette op deze manier veel vaker democratisch verkozen Koerdische burgemeesters aan de kant. Voor de 82-jarige Ahmet Türk, de burgemeester van Mardin, is het zelfs al de derde keer. „Volgens mij ben ik in het Guinness Book of Records beland”, aldus Türk tegen de lokale pers.
Ogenschijnlijke handreiking
De timing van Ankara’s besluit is opvallend. Vorige maand stond de Turkse politiek immers nog in het teken van Erdogans ogenschijnlijke handreiking naar de Koerden. De president hintte op een nieuw vredesproces met de PKK en zijn rechts-nationalistische coalitiepartner Devlet Bahçeli liet zelfs doorschemeren dat de gevangen PKK-leider Abdullah Öcalan zou kunnen vrijkomen als hij zou oproepen de strijd tussen de PKK en de Turkse staat te beëindigen.
De precieze beweegredenen achter deze ontwikkelingen zijn onduidelijk. Veel analisten benadrukken dat de Turkse regering er vanwege de vele andere spanningen in de regio extra bij gebaat is om de oorlog met de PKK te beëindigen. Daarnaast wordt geopperd dat Erdogan uit zou zijn op een deal met de DEM Partij om grondwetswijzigingen door te voeren waardoor hij langer aan de macht zou kunnen blijven. Hoe dan ook is vrede voorlopig nog niet in zicht: Turkse aanvallen op de PKK in Noord-Irak gaan gewoon door en de PKK pleegde eind vorige maand, te midden van de speculatie over een nieuw vredesproces, een aanslag in Ankara waarbij vier mensen om het leven kwamen.
Vredesdiner
Dat nu uitgerekend Ahmet Türk onder de afgezette burgemeesters valt, is verrassend. De 82-jarige staat immers te boek als een gematigde stem binnen de Koerdische beweging en was vorige week nog te gast op een ‘vredesdiner’ met AKP-prominenten. Maar kennelijk wil de AKP geen echte vrede, reageerde Türk maandagochtend op het bericht dat hij uit zijn ambt is gezet. „Ze willen een volk dat geïntimideerd is, een volk dat het zwijgen is opgelegd.”
Türk heeft opgeroepen tot demonstraties en krijgt bijval van de leider van de grootste oppositiepartij CHP Özgür Özel, die meteen zijn solidariteit met de Koerdische burgemeester uitsprak en naar Mardin afreisde. Daarnaast gingen maandag in de overwegend Koerdische stad Van al mensen de straat op. Zij hebben ervaring met zo’n besluit van de AKP-regering: ook in Van werd al direct na de lokale verkiezingen van maart geprobeerd de pas verkozen DEM-burgemeester aan de kant te zetten. Na massale protesten zag Ankara daar uiteindelijk van af.
Lees ook
‘Turkije kan slag tegen de PKK winnen, niet de oorlog
