Tsjechië rouwt om doden, wapenwetten mogelijk te soepel

„Ga nergens heen. Als je in de lokalen bent, doe ze dan op slot en plaats meubels voor de deur. Doe de lichten uit.” Dat bericht ontvangen de werknemers van de Karelsuniversiteit in Praag donderdag per mail. Even daarvoor is David Kozak, een student van de universiteit, de filosofiefaculteit binnengelopen met wat de politie beschrijft als „een enorm arsenaal aan wapens en munitie”.

De 24-jarige schutter wordt op dat moment al gezocht. Eerder die dag heeft Kozak zijn vader vermoord. Hij is dan ook al een verdachte in een andere zaak: een dubbele moord op een man en zijn twee maanden oude baby vorige week. De politie is zelfs al gewaarschuwd dat de student zich naar zijn universiteit zou kunnen begeven, maar de gemobiliseerde eenheden bevinden zich op een andere faculteit, waar Kozak een college zou bijwonen. Ze zijn dan ook te laat om te verhinderen dat hij de filosofiefaculteit binnendringt en om zich heen begint te schieten.

Getuigen beschrijven later het geschreeuw en de chaos terwijl mensen zich in paniek proberen te verstoppen. Sommige studenten klimmen uit het raam en verschuilen zich op een richel onder het dak. Uiteindelijk komen dertien mensen om en raken 24 anderen gewond. Als de politie binnenvalt en hem omcirkelt brengt Kozak zichzelf om het leven. Het is de dodelijkste schietpartij uit de geschiedenis van Tsjechië.

Politieagenten op het balkon van de Karelsuniversiteit in Praag.
Michal Cizek/AFP

Online dagboek

De motieven van de schutter zijn vooralsnog niet duidelijk. Op Telegram is een ‘dagboek op weg naar de schietpartij op school’ geplaatst onder Kozaks naam, waarin staat dat hij van plan is „zo veel mogelijk pijn achter te laten”. Maar de authenticiteit van die berichten wordt betwijfeld. Zo schrijft de Tsjechische journalist Ondrej Soukup op X dat het eerste bericht, verzonden op 9 december, donderdagmiddag rond vijf uur is bewerkt. Op dat moment was de schutter al twee uur dood.

Ook zijn de berichten geschreven in het Russisch en schrijft de auteur van het kanaal geïnspireerd te zijn door het Russische schoolmeisje Alina Afanaskina die op 7 december twee mensen doodschoot op een school in Bryansk. Volgens Soukup zijn de berichten geschreven door iemand die „ondergedompeld is in de Russische jeugdcontext” en Russisch als moedertaal heeft.

Wapenwetten

In Tsjechië is met afschuw en schrik op de schietpartij gereageerd. „Tsjechië heeft nog nooit zo’n actie meegemaakt”, zei minister van Binnenlandse Zaken Vit Rakusan na de aanval. „We dachten altijd dat dit iets was dat ons niet aanging”, zei burgemeester van Praag, Bohuslav Svoboda tegen de Tsjechische televisie: „Nu blijkt dat helaas ook onze wereld aan het veranderen is en dat ook hier het probleem van de individuele schutter opduikt.”

Helemaal nieuw zijn dit soort schietpartijen echter niet in het Midden-Europese land. In 2015 schoot een man acht mensen dood in de stad Uhersky Brod en volgens deskundigen roept de moordpartij van donderdag vragen op over de Tsjechische wapenwetten. Die behoren tot de meest soepele van Europa. Het recht om „vuurwapens te verwerven, te houden en te dragen” wordt expliciet erkend in het eerste artikel van de vuurwapenwet en in 2021 werd nog een grondwetswijziging doorgevoerd die „het recht garandeert om het eigen leven of dat van een andere persoon te verdedigen met een wapen”. De schutter uit Praag had volgens de politie meerdere wapens legaal in zijn bezit.


Lees ook
Lees ook: Serviërs hebben genoeg van wapengeweld

Muurschildering van de drie slachtoffers in Dubona, op de plaats van de schietpartij.

Tsjechië zou ook niet het eerste Europese land zijn om zijn wapenwetten te herzien. Eerder dit jaar werd Servië opgeschrikt door twee schietpartijen die tot massaprotesten leidden. Als reactie beloofde president Aleksandar Vucic om de wapenwetgeving te herzien. Maar voor nu overheersen in Tsjechië verdriet en ontzetting. Voor de poorten van de universiteit brandt een zee aan kaarsjes en voor zaterdag 23 december is een dag van nationale rouw afgekondigd.