Trump houdt niet van internationaal conflict, maar hij wil óók de machtige krachtpatser van de wereld zijn

De voortekenen zijn onheilspellend. Op maandagavond verlaat president Donald Trump vroegtijdig de G7-top om zijn Nationale Veiligheidsraad bijeen te roepen over de oorlog in het Midden-Oosten. Bij aankomst in Canada noemt hij een diplomatiek akkoord met Iran nog „haalbaar”. Bij vertrek roept hij de 10 miljoen inwoners van Teheran op hun stad „onmiddellijk te evacueren”. Onderweg naar Washington, aan boord van Air Force One, zegt hij te niet te werken aan „een staakt-het-vuren, maar aan een echt einde” van het Iraanse atoomprogramma. Amerikaanse tankvliegtuigen en een vliegdekschip zijn dan al onderweg naar Europa en het Midden-Oosten.

Staan de Verenigde Staten op het punt om samen met Israël Iran te bombarderen? Premier Benjamin Netanyahu begon vrijdag, tegen Trumps wil en aandringen in, met aanvallen op nucleaire installaties, wapenfabrieken, de militaire leiding en de publieke omroep. Nu wil hij dat de Amerikaanse president hem te hulp schiet. Alleen de Verenigde Staten beschikken over de ‘bunkerbusterbommen’, en de bommenwerper die zulke 30.000-ponders kan dragen, om de ondergrondse verrijkingsfabriek bij het Iraanse dorp Fordow op te blazen. Netanyahu lijkt ook uit op regime change in Teheran.

Het zou een gigantische escalatie zijn en ingaan tegen Trumps campagnebeloftes over een einde aan buitenlandse interventies. Trumps primaire instincten strijden hier met elkaar. Net als de pro-Israëlische haviken en de ‘America First’-isolationisten in zijn achterban én kabinet.

Leden van de Amerikaanse luchtmacht zijn in de weer met een GBU-57 bom, een zogenaamde ‘bunker buster’. Dit beeld is in 2023 genomen in de Whiteman Air Base in de Amerikaanse staat Missouri.

Foto AP

‘Onvoorwaardelijke overgave’

Trump heeft oprecht geen trek in nieuwe internationale conflicten (laat staan Amerikaanse boots on the ground), maar hij wil ook dé machtige krachtpatser van de wereld zijn. De diplomatieke weg voor een (eerder door hemzelf gesloopt) tijdelijk akkoord met Iran lijkt afgesloten. Een, ogenschijnlijk definitieve, oplossing voor het ontmantelen van Iraanse atoombomambities lonkt.


Lees ook

Lees ook: Behalve Trump kan niemand het conflict tussen Israël en Iran beëindigen, ook de Arabische landen niet

President Trump arriveert in Maryland in de VS op 17 juni, nadat hij de G7-top in Canada voortijdig verliet. –FOTO CHIP SOMODEVILLA

Tot nu toe bewandelt Trump de tussenweg. Israël weet zich gesteund door de VS en krijgt inlichtingen die helpen bij de aanval op Iran. De Amerikaanse krijgsmacht zou zich er pas actief in mengen als Iran in het Midden-Oosten aanwezige Amerikaanse militairen of burgers aanvalt. Toch helt Trump steeds verder over naar de interventiekant. Op zijn Truth Social schrijft hij niet meer over de Israëlische aanvallen, maar (vaak in kapitalen): „America First betekent veel geweldige dingen, inclusief het feit dat Iran nooit een kernwapen mag hebben”. „Wij hebben nu volledige en totale controle over het luchtruim boven Iran.” En: „Onvoorwaardelijke overgave!”

Daarnaast schuift hij zijn inlichtingenchef Tulsi Gabbard terzijde. Gabbard, die er uitgesproken tegen is om nieuwe oorlogen ingerommeld te worden, zei in maart in de Senaat dat Iran ondanks alle uraniumverrijking „geen atoomwapen ontwikkelt”. In Air Force One zegt Trump maandag: „Het kan me niet schelen wat zij (Gabbard) zei. Ze (Iran) waren heel dichtbij het krijgen van een kernbom.”

2003

Juist dergelijke woorden jagen Trumps isolationistische kamp in de gordijnen. Het klinkt alsof het weer 2003 is en het Republikeinse bewind verhalen over massavernietigingswapens oppompt. De fouten van de Bush-regering in – de rechtvaardiging van – de invasie van en de wederopbouw van Irak, waren bepalend voor de opkomst van Trump en zijn America First-beweging. Al zijn de oude haviken niet uitgeroeid. Zeker als het op Israël en Iran aankomt, willen veel, al dan niet evangelischchristelijke, Republikeinen de Joodse staat nog altijd redden.

Trumpfans van het eerste uur, de ex-Fox-presentator Tucker Carlson en Afgevaardigde Marjorie Taylor Greene leiden het publiekelijke verzet tegen Amerikaanse inmenging. Carlson noemde Trump al bij voorbaat „medeplichtig” aan de ongewenste en onnodige oorlog. Greene schreef: „Iedereen die kwijlt om een ​​volledige Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog tussen Israël en Iran is niet America First/MAGA.” Trump reageerde woedend. „Kan iemand die verknipte Tucker Carlson duidelijk maken: Iran mag geen atoomwapen hebben!”

Trumps verbale wapengekletter en oostwaartse mobilisatie hoeven niet te betekenen dat hij Iran gaat bombarderen. Het kan dat hij, met rechtstreekse dreigementen, ayatollah Khamenei vooral angst wil aanjagen om een staakt-het-vuren én een atoomdeal te forceren. Er wordt gesproken over een nieuwe onderhandelingsronde onder leiding van vicepresident JD Vance. Al zal hij daar pas de medewerking van Israël voor krijgen als Netanyahu denkt genoeg schade aangericht te hebben.

De geesten worden in ieder geval rijp gemaakt voor een grotere oorlog. Dinsdagochtend stuurde het Witte Huis aan journalisten een lijst met elke keer dat Trump zich heeft uitgesproken tegen de mogelijkheid dat Iran een atoomwapen zou ontwikkelen. En juist Vance, die als marinier diende in Irak en gedesillusioneerd terugkwam, schreef een epistel op X om elke beslissing van de president te prijzen. Trump bood Iran „de makkelijke weg en de ‘andere’ weg” en „misschien besluit hij verdere actie te ondernemen”, aldus Vance. Al blafte hij de critici niet af zoals zijn baas. „Mensen hebben gelijk dat ze zich zorgen maken (…) na de afgelopen 25 jaar van idioot buitenlands beleid.”