N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Canada Een ‘speciale rapporteur’ moet zich buigen over beschuldigingen dat China zich zou hebben gemengd in de Canadese verkiezingen van 2019 en 2021. De aantijgingen kwamen vorige maand aan het licht op gezag van anonieme bronnen bij inlichtingendiensten.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/anp-437921102.jpg)
Foto Eric Bolte/EPA
De Canadese premier Justin Trudeau heeft maandag een reeks onderzoeken aangekondigd naar vermeende inmenging door China in Canadese verkiezingen. Hij benoemt een ‘speciale rapporteur’ die inlichtingen moet evalueren en aanbevelingen moet doen over maatregelen om toekomstige verkiezingen te beschermen tegen buitenlandse invloed.
De stappen volgen op wekenlange druk van onder meer oppositiepartijen om een openbaar onderzoek in te stellen naar beschuldigingen dat Beijing zich zou hebben gemengd in de Canadese federale parlementsverkiezingen van 2019 en 2021. Trudeau heeft zich verzet tegen een openbaar onderzoek, ondanks een verhit debat over de kwestie.
Beschuldigingen dat China zich zou hebben gemengd in de verkiezingen van 2019 en 2021 kwamen vorige maand aan het licht in Canadese media, gebaseerd op anonieme bronnen bij inlichtingendiensten. Beijing zou, ondanks regelmatige spanningen met Trudeau, een voorkeur hebben gehad voor een regering van diens Liberale Partij boven de Conservatieven, die een hardere lijn tegen Beijing voorstaan. Beide verkiezingen werden nipt gewonnen door Trudeau; in beide gevallen behaalde zijn partij een parlementaire minderheid.
Financiële donaties
China zou in kiesdistricten met een grote bevolking van Chinese afkomst Liberale kandidaten indirect hebben gesteund met financiële donaties, door Chinees-Canadese donoren te compenseren. Ook zou Beijing desinformatiecampagnes op sociale media hebben gevoerd tegen Conservatieve kandidaten en druk uitoefenen op leden van de Chinees-Canadese gemeenschap. China heeft de beschuldigingen verworpen als „volledig ongegrond en lasterlijk”.
Een panel van ambtenaren dat buitenlandse inmenging in verkiezingen in de gaten houdt heeft bevestigd dat Chinese pogingen tot inmenging hebben plaatsgevonden, bleek uit een rapport dat vorige week gedeeltelijk openbaar is gemaakt. Deze zouden echter geen invloed hebben gehad op de uitslag van de verkiezingen of de uitslagen in individuele kiesdistricten – al is onduidelijk hoe die conclusie is bereikt. Ook Rusland en Iran zouden pogingen hebben gedaan Canadese verkiezingen te beïnvloeden.
De aantijgingen hebben twijfels gezaaid in Canada over de integriteit van de verkiezingen; volgens een opiniepeiling denkt bijna een kwart van de Canadese bevolking dat de verkiezingen van 2021 zijn „gestolen”.
Speelbal van partijpolitiek
De Canadese oppositieleider Pierre Poilièvre stelt dat „Trudeau wist dat China zich heeft gemengd in de Canadese verkiezingen, maar er niets aan deed omdat hij ervan profiteerde”. Evenals andere politieke partijen dringt hij aan op een openbaar onderzoek naar de kwestie. Volgens Trudeau is een openbaar onderzoek niet gepast, omdat inlichtingen in het geding zijn en omdat een dergelijk forum de gevoelige kwestie een speelbal zou maken van partijpolitiek.
De onderzoeken die Trudeau heeft aangekondigd zullen achter gesloten deuren plaatsvinden, door een commissie van parlementsleden van alle partijen en een commissie die toezicht houdt op de politie en inlichtingendiensten. De ‘speciale rapporteur’ zal een ‘prominente Canadees’ zijn; het is nog niet bekend wie. De rapporteur kan alsnog aanbevelen een openbaar onderzoek in te stellen.
Eerder op maandag verklaarde de Canadese politie onderzoek te doen naar de lekken van inlichtingen die de kwestie in de publiciteit brachten.
De beschuldigingen van inmenging in de Canadese verkiezingen hebben de betrekkingen tussen Canada en China onder hernieuwde druk gezet. Spanningen tussen de twee landen liepen de afgelopen jaren op na de arrestatie in Canada van Meng Wanzhou, financieel directeur van de Chinese techgigant Huawei, en de opsluiting van twee Canadezen in China. De drie werden in 2021 vrijgelaten.
