„Ik wist niet wat BookTok was toen NOS Stories mij vroeg of ik daarover geïnterviewd wilde worden. Het was de zomer van 2021. Kort daarvoor had ik een stapel boeken gefilmd die ik had gekocht op Bol.com en dat filmpje was op TikTok viraal gegaan. Dezelfde zomer kwam ik in het achtuurjournaal en schoof ik aan bij Khalid & Sophie. Ik had nog weinig filmpjes gemaakt over boeken dus het voelde een beetje verkeerd om de spokesperson te zijn van BookTok, maar ik was een van de weinige jongens, bovendien van kleur, en queer. Ik ben de diversity hire jackpot.
Toen ik op de basisschool zat mocht ik elke Kinderboekenweek een boek kopen, en dan kocht ik steeds de nieuwe Tom Groot. Dat karakter leek op mij: een vrij normale jongen in een prima gezin, met een vervelende zus en een grappige oma. Over eentje schreef ik een boekverslag. Dat was veel te lang en daarom kreeg ik een 9 in plaats van een 10. Het zijn hele dikke boeken, maar er staat weinig tekst op een pagina en er zitten veel illustraties in. Afwisseling is lekker voor een ADHD’er. Sindsdien ben ik altijd blijven lezen.
Dat ik aan het eind toch weer een boek uit had van 600 pagina’s motiveerde ook. Stiekem heb ik dat nog steeds. Lezen is een klein wedstrijdje met mezelf. Als ik een boek uit heb denk ik: yes, weer eentje op de teller. Een stripboek telt ook gewoon als een boek. Nu heb je apps waarop je boeken kan afvinken. Ik hou erg van lijstjes en overzichtjes.
Op de basisschool heb je veel vrijheid in wat je leest, daarna merkte ik een harde shift. Op de middelbare school wordt lezen ‘moeten’: je moet Nederlandse schrijvers lezen, je moet een bepaald niveau kiezen, je moet minimaal twee boeken lezen van voor het jaar 1800. De boeken die ik leuk vond, waren niet literair genoeg. Toen werd ik heel koppig. Ik las net genoeg van een boek om de toets te kunnen halen. Ik vertikte het om te leren wie de Grote Drie zijn. Maar ik ga echt nog wel een keertje iets van Connie Palmen lezen, hoor. Een geweldige vrouw, ik heb met haar gedanst op het Boekenbal.

„De oudewittemannenstem wordt op een gegeven moment saai.”
Foto Pieter Numan
In veel Nederlandse literatuur komen racistische karikaturen voor. Het Bamischandaal van P.F. Thomése is gewoon één groot fetisjboek over Aziatische vrouwen. Alleen maar nette mensen van Robert Vuijsje een fetisjboek over zwarte vrouwen. Tirza van Arnon Grunberg is al helemaal gestoord, daarin vermoordt een man zijn dochter en haar vriendje omdat het vriendje Marokkaans is.
Veel boeken staan ver van mij als persoon af. Niet alles hoeft voor mij geschreven te zijn, maar de oudewittemannenstem wordt op een gegeven moment saai. Ik lees omdat ik mezelf wil horen. Op mijn vijftiende begon ik alleen maar boeken te lezen met homoseksuele hoofdpersonages, zoals Noah Can’t Even van Simon James Green. Dat boek heeft mij weer aangezet tot lezen. Ik herkende me in Noah: een beetje ongemakkelijke, vrij normale jongen die verliefd wordt op z’n beste vriend. Toevallig met mijn eigen naam in de titel. Dat boek nam ik overal mee naartoe. Het is heel speciaal om een boek te lezen dat grote parallellen vertoont met je eigen leven.
Queer literatuur gaat vaak over knappe mannen. Of ze zijn model geweest, of acteur, of bekend. Het gaat vaak over seks. Heartstopper van Alice Oseman liet mij zien hoe het anders kan: lief en teder. In Heartstopper krijgen Charlie en Nick een relatie op school. Charlie ontwikkelt wel een eetstoornis, maar beiden hebben liefdevolle vrienden en familie. Ik herkende me erin. Je kan lieve ouders hebben en fijne queer vrienden, en alsnog mentaal ongezond zijn. Ik ontdekte het boek in 2019, dus voor de hype, daar ben ik trots op. Het eerste deel downloadde ik illegaal als e-book en las ik in één keer uit. Ik heb elf verschillende edities van deel een, in verschillende talen, limited editions, een met een Netflix-sticker.
De eerste twee jaar van de middelbare school ben ik in een mentale isoleercel gegaan
Tot m’n twaalfde deed ik zang, dans en musical op hoog niveau. Dat liet ik allemaal vallen toen ik naar de middelbare school ging. Ik was bang om ermee gepest te worden. Ik drukte m’n geaardheid weg, terwijl ik me voorheen nooit echt schaamde voor wie ik was. De eerste twee jaar van de middelbare school ben ik in een mentale isoleercel gegaan. Ik kan me die jaren nauwelijks herinneren. Ik zat alleen maar aan m’n huiswerk en sprak met niemand af. Ik ben onlangs gediagnosticeerd met PTSS. In boeken voelde ik me wel veilig, queer young-adult-boeken hebben me op het rechte pad gehouden. Daarom verdedig ik young-adult-boeken ook altijd zo sterk. Jongeren gaan door veel heen en lezen kan dan therapeutisch zijn.
Toen ik werd gevraagd voor de jury van het Boekenweekgeschenk had ik een imposter syndrome. Zit je aan tafel met Tom Lanoye en die luistert gewoon naar wat jij zegt. Ik had mezelf nooit neergezet als een literatuurkenner, maar gewoon als iemand die lezen leuk vindt. Omdat ze hebben laten zien dat ze vertrouwen in mij hebben, heb ik ook meer vertrouwen in hen gekregen. De Nederlandse boekenwereld is bereid om te veranderen. We moesten samen 149 manuscripten lezen. Veel gingen over dood, verdriet en Alzheimer. Saai. Het boek dat we uiteindelijk uitkozen was mijn nummer één. Ik voelde me zo slim. Ik kan ook lezen, dacht ik toen. De krater van Gerwin van der Werf is iets literairs dat ook door jongeren gelezen kan worden die nooit lezen.
Op een gegeven moment had ik mijn beste tijd wel gehad op BookTok. Young adult wordt nu ook zonder TikTok gevonden. Ik geef op TikTok nu nog vooral mijn mening over van alles, over fatbikes of de zelfscankassa. Toen kwam Club Lees, een online leesclub van de VPRO. Met drie andere jongvolwassenen kiezen we om en om een boek uit en maken we filmpjes rond het thema van het boek. Ik heb daardoor een goed aantal boeken op mijn lijstje staan die ik anders nooit had uitgekozen. Door een leesclub treed je buiten je bubbel.

„Als mijn vriend en ik bij elkaar zijn, dan pakken we elkaars telefoon af.”
Foto Pieter Numan
Al die artikelen over ‘jongeren lezen niet’ irriteren me mateloos. Dat klinkt alsof wij de dommere generatie zijn. Jongeren willen wel lezen, maar als je een powermachine in je broekzak hebt waarmee je binnen no time elke vorm van entertainment tevoorschijn tovert, dan verkies je dat natuurlijk. Daar moeten we collectief mee aan de slag. Als mijn vriend en ik bij elkaar zijn, dan pakken we elkaars telefoon af. Een telefoon is een portaal naar te veel. Te veel informatie, te veel entertainment. Ik wil van dat gemak af. Nog niet zo lang geleden zei ik tegen mijn opa: het is heel handig dat je alles in één apparaat bij je hebt. Maar ik wil helemaal niet dat alles op één plek is. Ik wil niet dat alles één is.
Gisteren heb ik zitten scrollen terwijl ik ook vijftig pagina’s had kunnen lezen. Tegen de tijd dat ik het boek oppakte, was ik doodmoe. Ik heb van alles geprobeerd tegen m’n telefoonverslaving: telefoon ver weg leggen, apps gebruiken die de tijd limiteren op sociale media. Moderne technologie lost vaak problemen op die door zichzelf zijn veroorzaakt. Nu heb ik een dumbphone aangeschaft, waarop je wel kan whatsappen en Google Maps kan gebruiken, maar waar geen sociale media op zitten. Ik wil mijn leven nu zo inrichten dat als ik de deur uitga mijn iPhone thuisblijft. Zo behandel ik sociale media ook meer als werk. De laatste paar maanden ging het slechter met me mentaal, en ging ik weer meer op sociale media. Scrollen leidt je af van je gedachten, en zo schuif je je problemen voor je uit.”
CV
Noah de Campos Neto
- 2002
- Geboren in Almere
- 2012
- Theaterschool Almere, tot 2014
- 2018
- Vakkenvuller en kassamedewerker Albert Heijn
- 2019
- Downloadt TikTok
- 2020
- Verkoopmedewerker Bruna Almere
- 2021
- Vwo-diploma Montessori Lyceum Flevoland
- 2021
- Wordt BookTokker, ook voor boekhandel Libris en Bookspot.nl
- 2021
- Begint universitaire pabo (UvA, niet afgemaakt)
- 2022
- Begint bachelor media en cultuur (UvA)
- 2023
- Presentator Club Lees (VPRO), dat een Prix Europa wint (categorie digitale jeugdmedia)
- 2024
- Jury Boekenweekgeschenk 2025
- Noah de Campos Neto heeft een vriend en woont op zichzelf in Amsterdam.
