Het aantal doden door de aanhoudende branden in de Amerikaanse stad Los Angeles is opgelopen tot tien. Dat meldt de lijkschouwer van de stad vrijdagochtend, donderdagavond lokale tijd. De twee grootste van de vijf branden die in de stad woeden hebben deze week meer dan 10.000 huizen en gebouwen verwoest, schrijven internationale persbureaus.
De Eaton- en Palisades-branden, die allebei op dinsdag begonnen, beslaan samen zo’n 53 vierkante mijl (85 vierkante kilometer) en hebben hele woonwijken in het noordoosten en noordwesten van de stad in de as gelegd. De Palisades-brand is na dagen blussen maar voor 6 procent onder controle, de Eaton-brand is nog altijd voor 0 procent ingeperkt.
Een derde brand, Kenneth, die op donderdagmiddag noordelijker dan de andere ontstond en zich snel uitbreidde, is volgens de Los Angeles Times voor 35 procent onder controle. Als een brand „onder controle” is, betekent dat niet dat het vuur gedoofd is, maar dat de vlammen omsingeld zijn door hulpdiensten en zich niet verder kunnen verspreiden.
Tussen de 126 en 145 miljard euro
Persbureaus melden vrijdag dat weersite AccuWeather inschat dat de schade kan oplopen tot een bedrag tussen de 130 en 150 miljard dollar (tussen de 126 en 145 miljard euro).
Zowel president Joe Biden als vicepresident Kamala Harris hebben werkreizen afgezegd vanwege de branden in Los Angeles. Harris zou haar laatste bezoek als vicepresident brengen aan Singapore, Bahrein en Duitsland. Biden bracht woensdag al een bezoek aan de Californische stad.
Lees ook
Harde wind en extreme droogte na natte winters: de verwoestende branden in Los Angeles hebben vele oorzaken
Zijn ronde koplampjes en achterlichten kon je kennen van de Honda e. Van opzij zie je een Suzuki Ignis zonder de diagonaal opwippende achterzijruit. De Hyundai Inster doet aan van alles denken, maar dan zoals de jonge Beethoven soms nog op Mozart lijkt. Je hoort weliswaar waar het vandaan komt, je voelt al het genie in de verwerking van invloeden tot het niveau van eigenheid dat deze kleine Koreaan in hoge mate heeft.
Wat een vertederende eyecatcher. En een slimme. De deelbare achterbank is over een afstand van 16 centimeter in lengte verstelbaar, zodat gebruikers kunnen kiezen tussen meer been- of meer bagageruimte. Zo kan de koffer worden uitgebreid van 238 tot 351 liter. De rugleuningen achter zijn verstelbaar, waardoor de Hyundai-passagier met de achterbank naar achteren en de rugleuning in de siëstastand achterin kan chillen als een ceo in een directielimo. Dankzij de neerklapbare rugleuningen van beide voorstoelen zou je in de Inster theoretisch kunnen overnachten. De vloer is vlak zonder een hoge middentunnel voorin, waardoor je zonder acrobatische toeren zo van links naar rechts en andersom schuift over de voorzittingen die door de verbrede bestuurdersstoel bijna een bank vormen. De slappe hoedenplank wordt met de achterbank in de achterste stand een hangmatje voor extra spullen. De draadloze telefoonoplader zit op precies de goede plek onder een optimaal bereikbaar klimaatbedieningscluster met echte knoppen.
Zoom in voor alle details van de De Hyundai Inster Klik op de punten voor uitleg over de details.Merlijn Doomernik
Niets is dom aan deze auto. Het is zijn opvallendste, door de vorm bekrachtigde en dus aantrekkelijkste eigenschap. Hedendaagse auto-ontwerpen zijn zelden intelligent. Ze dienen een esthetisch annex psychologisch doel, mooi zijn en indruk maken. Omdat dat voor veel kopers op hetzelfde neerkomt, rijdt de halve wereld suv. Voor slimme auto-architectuur moet je vaak ver terug in de tijd, bijvoorbeeld naar mijn Audi A2. Dat was bij zijn introductie in 1999 een ergonomisch wonder met de binnenruimte van een middenklasser op de schaal van een stadsauto. In de eredivisie van briljante volksauto’s kom je van de Eend en de Fiat 500 tot de eerste Renault Twingo wel meer hoogtepunten van doordachtheid tegen, maar de Inster is er eentje in de buitencategorie. Indrukwekkend hoe Hyundai erin slaagde al naar gelang de uitvoering substantiële batterijpakketten van 42 en 49 kWh onder de vloer te persen, waarmee je respectievelijk tot 327 en 370 kilometer moet kunnen afleggen.
Parkeergarages
Iets zegt me dat Hyundais designteam goed heeft gestudeerd op de A2, waarvoor Audi trouwens al een elektromotor overwoog. Lengte en hoogte van de Inster zijn vrijwel identiek. Hij is iets smaller dan de Audi, maar dat was het originele ontwerp van de A2 ook vóór het studiemodel ten behoeve van de binnenruimte met vijf centimeter werd verbreed. Gelukkig bleven zulke ingrepen de Inster bespaard. Zijn geringe breedte van iets meer dan één meter zestig is een zegen voor wie veel in stedelijk gebied en in parkeergarages komt. Veel middenklassers zijn tegenwoordig snel twintig tot dertig centimeter breder.
Foto’s: Merlijn Doomernik
Tot overmaat van geluk is de Inster met stroom zo efficiënt als met ruimte. Op een regenachtige decemberdag heb ik na een snelwegrit van 208 kilometer met deels twee volwassenen aan boord en normale snelheden voor 118 kilometer stroom over, bij een buitentemperatuur van maximaal vijf graden een veelbelovend resultaat. Met zo’n winterscore gaat dit wagentje zijn opgegeven actieradiussen op warme zomerdagen ongetwijfeld halen. Lovenswaardig verder de zelfbeheersing van de fabrikant, die met 97 pk voor de basisversie en een ruim toereikende 115 voor de luxere Evolve de Inster proportioneel motoriseerde. Niet matig is de uitrusting. Het multimediascherm biedt alle voorzieningen van grotere Hyundais en in het topmodel Evolve Sky ontbreekt van sfeerverlichting in 64 kleuren tot adaptieve cruise control, schuifdak en stuurverwarming vrijwel niets.
De Inster steekt met kop en schouders boven de concurrentie uit. En vooral met het lichte interieur, helaas alleen verkrijgbaar in de duurste uitvoeringen, heeft hij de charme van een aanstaande klassieker. Je had hem alleen vorig jaar moeten bestellen, toen Hyundai de 2.950 euro SEPP-subsidie voor snelle beslissers verdubbelde. Dan had je voor 26.000 euro het topmodel gehad. Dat is inmiddels drie mille meer nu de staatssubsidie voor particuliere EV’s verleden tijd is maar Hyundai Nederland de 2.950 euro korting handhaaft. Zo koop je voor 21.345 euro alsnog een basis-Inster met 42kWh-accu, driefasenlader en een snellader tot 73 kW, nog steeds geen geld voor ongekend veel auto.
Strafrechtadvocaat Gerald Roethof is bij nader inzien onterecht geschorst geweest. Zo oordeelt het Hof van Discipline, de hoogste tuchtrechter voor de advocatuur. Het Hof heeft de eerdere beslissing van de disciplinaire Raad, die stamt uit februari vorig jaar, vernietigd, meldt het ANP vrijdagmiddag.
De Raad van Discipline in Amsterdam legde Roethof in maart van afgelopen jaar een onvoorwaardelijke schorsing van zes weken op. De strafrechtadvocaat werd ervan verdacht in 2020 informatie uit een strafdossier te hebben gelekt terwijl hij zwijgplicht had over de zaak waarvan het onderzoek nog lopende was.
De advocaat kwam onder verdenking te staan toen vier anonieme gebruikers van de versleutelde berichtendienst Encrochat geheime informatie bleken te bezitten uit een strafdossier waarover Roethof en zijn cliënt niets mochten delen met de buitenwereld. In hun berichten verwezen ze meermaals naar Roethof.
De Amsterdamse Orde van Advocaten (OvA) diende daarop een zogenaamd ‘dekenbezwaar’ in bij de Raad. Zo’n bezwaar is bedoeld voor overtredingen die het vertrouwen in de advocatuur kunnen schaden. Het is niet bekend op basis waarvan het Hof de klacht later ongegrond heeft verklaard.
Daags voor de Amerikaanse verkiezingen was Elon Musk nog even rijk als Nieuw-Zeeland, inmiddels nadert zijn vermogen al de omvang van het bbp van Denemarken. Het geschatte privévermogen van de techmagnaat is sinds de stembuszege van Donald Trump met bokkensprongen gestegen. Van 250 miljard begin november tot 430 miljard deze week, aldus een raming van de Billionaires Index van persbureau Bloomberg.
Die explosieve welvaartsgroei dankt Musk grotendeels aan zijn twee belangrijkste bedrijven: Tesla en SpaceX. Hun waarde is toegenomen nu marktpartijen verwachten dat ze zullen profiteren van Musks zeer nauwe band met de aankomend president. Zijn donatie van 277 miljoen dollar aan Trumps campagne heeft zich zo al voor diens aantreden honderden malen terugbetaald – een rendement waar de gemiddelde belegger alleen maar van kan dromen. Zélfs als je verdisconteert dat X naar schatting 70 procent in marktwaarde is gekelderd, sinds Musk het toen al verlieslatende Twitter eind 2022 opkocht voor 44 miljard dollar en ombouwde tot trumpistische zeepkist.
Zo heeft de rijkste man op aarde vorig jaar voor een relatief schijntje ogenschijnlijk onbeperkte toegang gekocht tot het machtigste ambt ter wereld. Hoe kan zijn bromance met Trump zijn zakenimperium verder laten groeien? En waar kan hun symbiotische relatie juist gaan schuren?
Musk-a-Lago
Rond verkiezingsdag is Musk letterlijk bij Trump ingetrokken. Hij huurt sinds begin november op diens landgoed Mar-a-Lago, in Zuid-Florida, een cottage dicht bij Trumps privévertrek – voor zichzelf, enkele van zijn kinderen en hun nanny’s.
Niet alleen dineren de twee meerdere malen per week samen, Musk is ook actief betrokken bij de werving en selectie van personeel voor Trump-II. Hij draagt kabinetsleden en regeringsfunctionarissen aan en zit bij sollicitatiegesprekken. Voor deze human resource-klus heeft hij de hulp ingeroepen van medewerkers uit zijn bedrijven, durfkapitalisten en bevriende zakenlui uit Silicon Valley.
Musk is in Mar-a-Lago zozeer kind aan huis, dat een vast nummer klinkt als hij de eetzaal betreedt: Space Oddity van David Bowie
Musk overschaduwt de gekozen vicepresident J.D. Vance volledig. Maar de twee lijken geen rivalen. Zo delen ze één belangrijke connectie: Peter Thiel (ex-PayPal en nu defensiebedrijf Palantir). Vance kwam al uit het netwerk van deze techno-libertaire investeerder, en dit levert nu nog meer mensen voor Trump-II. Musk zal van velen het directe nummer in zijn telefoon hebben staan.
Kansen in de ruimte
Musk is in Mar-a-Lago zozeer kind aan huis dat een vast nummer klinkt als hij de statige eetzaal betreedt: ‘Space Oddity’. (Het opkomstmuziekje van Trump is Y.M.C.A., van The Village People). Het nummer van David Bowie verwijst naar het bedrijf dat Musk het dichtst tegen de borst houdt: SpaceX. Deze nog vóór Tesla, in 2002, opgerichte raketbouwer bracht hij (nog) niet naar de beurs en hij bezit 42 procent van de aandelen. (Ter vergelijking: van het beursgenoteerde Tesla is dit 13 procent.)
Het bedrijf komt voort uit Musks visie dat de mensheid multiplanetair zal worden, allereerst met een kolonie op Mars. Zo ver is het nog niet, maar SpaceX is de laatste jaren uitgegroeid tot belangrijkste private ruimtevaarder, waar de NASA en het Pentagon een groot beroep op doen. Ook ESA, de Europese evenknie van de NASA, is sterk afhankelijk van SpaceX. Zoals Europa en Oekraïne volop gebruikmaken van Starlink, Musks satellietcommunicatienetwerk.
SpaceX lanceert voor de overheid spionagesatellieten, pikt gestrande astronauten op uit het ISS en bevoorraadt dit ruimtestation. Deze lucratieve klussen kunnen blijven komen, nu SpaceX-commandant Jared Isaacman onder Trump de NASA mag leiden. Deze adrenalinejunkie maakte in september de eerste toeristische ruimtewandeling en ziet kansen voor een „een bloeiende ruimte-economie”. Zijn aanstelling plaatst Musk in een ideale positie om concurrenten, zoals raketvaarder Blue Origin van Amazon-oprichter Jeff Bezos, af te troeven.
Crypto’s inslaan
Na de verkiezingen piekte de koers van bitcoin voor het eerst boven de honderdduizend dollar. Hieruit spreekt de hoop van speculanten dat financiële waakhonden zich onder Trump minder met crypto zullen bemoeien. Sommige cryptofans hopen zelfs dat hij de centrale bank wil dwingen een ‘strategische voorraad’ bitcoin op de balans te zetten. Trump heeft tijdens de campagne al gezegd dat de overheid cryptomunten die het confisqueert van criminelen moet aanhouden.
Tesla meldde in 2021 dat het investeert in bitcoin en de waarde van Musks eigen cryptowallet is hoogstwaarschijnlijk gestegen sinds Trumps zege. Zo verdrievoudigde de waarde van Dogecoin, een door Musk omarmde ‘memecoin’ die hij regelmatig tracht op te stuwen via X.
Trump droeg Paul Atkins voor als nieuwe voorzitter van de Securities Exchange Commission (SEC). Die beurswaakhond trad onder Biden op tegen verdachte cryptohandel. Atkins staat juist bekend als cryptogelovige.
Daarnaast wordt David O. Sacks hoge Witte Huis-adviseur voor techzaken. Net als Musk en Thiel is deze durfinvesteerder lid van de PayPal-maffia, zoals oprichters van dat betalingsbedrijf genoemd worden. Sacks zit in allerlei cryptofondsen en zou, net als Musk, persoonlijk profijt hebben van vrije handel in deze volatiele valuta.
Ruim baan voor AI
Sacks gaat als ‘tech-tsaar’ eveneens advies geven over beleid aangaande kunstmatige intelligentie (AI), waarin hij én Musk ook zelf actief zijn. Sacks lanceerde Glue, een AI-app voor op de werkvloer. Musk heeft Grok, de chatbot van zijn bedrijf xAI (geschatte waarde 25 miljard).
Afgaande op uitlatingen in zijn veelbeluisterde podcast All-In staat Sacks voor zo min mogelijk overheidsbemoeienis met AI. Alleen dan kunnen de VS hun rivaal China voorblijven, meent hij. Hierin past ook zijn opvatting dat AI-techniek een (nog) grotere rol in de defensie- en wapenindustrie moet krijgen. En met Musk deelt hij de mening dat AI en sociale media niet ‘gecensureerd’ moeten worden.
Sacks gaat zijn tsaarrol wel parttime vervullen, opdat hij zijn durfkapitaalfonds Craft niet op afstand hoeft te zetten. Dit kan zijn macht in de Washingtonse bureaucratie beperken, maar het risico op belangenverstrengeling blijft enorm.
Hersenchips en robotaxi’s
Door regelgeving te schrappen of te versoepelen kan de nieuwe regering Musk op meer manieren bevoordelen. Zo loopt Tesla’s ambitie om onbemande robotaxi’s de weg op te sturen nu op tegen allerlei verkeersveiligheidseisen. Trumps transitieteam werkt aan nieuwe federale regels en wil het ministerie van Transport bemensen met Musk-loyalisten, meldde Bloomberg in november. Na dat bericht steeg het aandeel Tesla fors en kelderden die van taxi-app-bedrijven Uber en Lyft.
Er is meer regelgeving die Musk nu nog dwarszit. Zijn bedrijf Neuralink heeft onder de regering-Biden toestemming gekregen bij menselijke proefpersonen hersenchips te implanteren. Vooralsnog wordt het meest op aapjes getest en daarbij constateerde waakhond FDA schending van dierenwelzijnregels, meldde Reuters vorige maand. Ook klagen omwonenden over milieuoverlast van een xAI-datacentrum in Memphis, dat stroom slurpt en die deels genereert met vervuilende generatoren.
Megabesparingen
Musk voerde bij veel bedrijven massaontslagen door en sneed ingrijpend in de kosten. Trump heeft hem een soortgelijke saneerdersrol gegeven binnen de federale overheid: samen met ex-presidentskandidaat en biotech-entrepreneur Vivek Ramaswamy mag hij een ‘Departement voor Overheidsefficiëntie’ (afgekort: DOGE, naar Musks favoriete memecoin) opzetten. Dit pseudo-ministerie moet verspreid over vier jaar circa 2.000 miljard dollar aan besparingen vinden op de begroting.
Musk wil geen openheid geven over contacten met buitenlandse regeringen, noch de kans lopen dat zijn urine wordt getest op drugs
Musk vervult deze functie onbezoldigd en dat is niet uit liefdadigheid. Als hij werkelijk toetrad tot de regering, zou hij aan transparantie-eisen en drugstests onderworpen worden. Om die reden ambieert hij ook niet de allerhoogste veiligheidspas voor het inzien van staatsgeheimen, onthuldeThe Wall Street Journal. Musk wil geen openheid geven over zijn contacten met buitenlandse regeringen (zoals telefoontjes met de Russische leider Poetin) noch de kans lopen dat zijn urine wordt getest op drugs. Musk gebruikt, naar eigen zeggen en volgens Amerikaanse media, marihuana, cocaïne, ketamine, hallucinerende paddo’s en xtc.
Als techno-libertair staat Musk ideologisch een kleine overheid voor. Maar DOGE dient ook een persoonlijk belang: verlenging mogelijk maken van de belastingverlagingen die Trump in zijn eerste termijn doorvoerde, vooral voor de allerrijksten, zoals Musk. Eind dit jaar lopen die af. Verlenging zou de schatkist de komende tien jaar circa 5.000 miljard dollar kosten. Bij een toch al hoge staatsschuld en begrotingstekort kan dit op weerstand stuiten van fiscale haviken in de Republikeinse Partij. DOGE moet dit verzet smoren door het gat in schatkist te dichten met megabezuinigingen.
China: rivaal én afzetmarkt
In dit sluimerende fiscale gevecht met het Congres heeft Trump aan Musk een effectief wapen, bleek vlak voor Kerst al. Musk torpedeerde toen met enkele dreig-tweets een compromis tussen Republikeinen en Democraten over tijdelijke financiering van de overheid, waarna sluiting van de federale overheid dreigde. Die shutdown werd afgewend door het voorstel op te knippen en enkele paragrafen te schrappen. Een zo’n ingreep bleek zeer gunstig voor Musk: een bepaling over buitenlandse investeringen door Amerikaanse bedrijven in gevoelige technologie, zoals microchips, AI en quantumcomputers. Deze ‘outbound investments’-regel had het voor Musk veel moeilijker gemaakt om in China een tweede Tesla-gigafactory of xAI-datacentra te openen.
De bepaling was in het eerste voorstel opgenomen op initiatief van zowel Republikeinen als Democraten. Beide partijen staan kritisch tegenover China, dat buitenlandse investeerders dwingt technologische kennis te delen met de staat. Ze willen die technologie in de VS houden, vanwege de banen die eraan vastzitten, maar bovenal voor de nationale veiligheid. Voor Tesla is China echter een grote afzetmarkt waar het al veel concurrentie heeft van lokale e-carmerken.
MAGA versus DOGE?
Musk leek met de shutdowncrisis een rookgordijn op te trekken om zijn Chinese investeringen te beschermen. Dit kan een voorproefje blijken van hoe de belangen van zijn imperium botsen met de Make America Great Again-belofte van Trump. Musk is een mondiale, zelfs in de ruimte opererende multi-entrepreneur, terwijl de president zegt allereerst de VS te dienen.
De Amerikaanse pers schrijft al over een richtingenstrijd tussen DOGE en MAGA, oftewel tussen tech-globalisme en nationaal-populisme. Deze twee kampen binnen het trumpisme raakten eind december slaags na Trumps benoeming van Sriram Krishnan als AI-adviseur. Deze in India geboren techie werkte voor Musk bij X en is een voorstander van het toelaten van meer kennismigranten.
Nadat de uiterst-rechtse influencer Laura Loomer racistische kritiek uitte op Krishnan, ontbrandde een fel online debat over H-1B-visa. Sillicon Valley gebruikt die om honderdduizenden voornamelijk Aziatische kenniswerkers de VS in te krijgen. Volgens critici drukt dit Amerikanen van de arbeidsmarkt, al zijn er ook onderzoeken die aantonen dat de regeling tot economische groei en netto meer werkgelegenheid leidt.
In haar kritiek op dit ‘verraad’ aan Trumps anti-immigratie-agenda, kreeg Loomer bijval van Trump-gezinde media als Newsmax en Breitbart. Musk en Ramaswamy verdedigden de visa, onder meer met het argument dat het onderwijssysteem van de VS te weinig programmeurs en ingenieurs aflevert. Had Trump in 2016 nog kritiek op de visa, nu schaarde hij zich in het DOGE-kamp: „We hebben het nodig dat slimme mensen ons land binnenkomen. We hebben nodig dat er veel mensen binnenkomen.”
Cultuurstrijd
Om zulke conflicten in de toekomst te maskeren, kan Trump teruggrijpen op een beproefde Republikeinse afleidingstactiek: ‘anti-woke’ cultuurstrijd over transgenders, wapenbezit, immigratie en Democraten. Zo werd het H-1B-debat uit het nieuws verdreven nadat een geradicaliseerde, in de VS geboren militair met Saoedische wortels met Oud & Nieuw inreed op een menigte in New Orleans, waarna een Cybertruck vol vuurwerk ontplofte bij een Trump-hotel in Las Vegas.
Trump greep de aanslag in New Orleans aan om te klagen over „criminelen die binnenkomen” via „onze open grenzen”. Musk legde, zonder hard bewijs, een verband met de ontplofte Tesla in Vegas. Ook deelde hij een tweet over FBI-agenten in New Orleans die vriendschapsarmbandjes dragen van Taylor Swift, de popdiva die vorig jaar Trumps rivaal Kamala Harris steunde. Over de omstreden visa ging het amper nog.
