Terugblik kabinet-Rutte IV in foto’s

Foto David van Dam
Op 10 januari 2022 mocht Mark Rutte, na de langste formatie sinds de Tweede Wereldoorlog, beginnen aan zijn vierde regeerperiode. Op de trappen van Huis ten Bosch poseert hij breed lachend, omringd door koning Willem-Alexander en zijn nieuwe ministersploeg. Sigrid Kaag is er niet bij, zij zit thuis met een coronabesmetting. Haar partij D66 had er vijf zetels bijgekregen na de Tweede Kamerkamerverkiezingen, maar leek aanvankelijk niet mee te willen regeren. „Hier scheiden onze wegen”, had ze gezegd in het debat waarin bleek dat Rutte met de formateurs over een „functie elders” had gesproken voor het populaire CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Ook de ChristenUnie had moeite opnieuw met de VVD in een kabinet te stappen, maar uiteindelijk kreeg de nieuwe regering dezelfde partijsamenstelling als de vorige.

Kajsa Ollongren (D66), die was aangesteld als verkenner voor een nieuw kabinet, verlaat op 25 maart 2021 plotseling het Binnenhof na een positieve uitslag van een coronatest. Fotograaf Bart Maat legt haar aantekeningen vast op de gevoelige plaat. „Pieter Omtzigt, functie elders”, valt erop te lezen. Premier Rutte zal later moeten erkennen dat hij het in een gesprek met Ollongren en haar collega-formateur Annemarie Jorritsma over een functie elders voor Pieter Omtzigt heeft gehad. Het leidt tot een vertrouwenscrisis, maar die is niet diep genoeg om een meerderheid van de Tweede Kamer achter een motie van wantrouwen te krijgen.
Foto Bart Maat/ANP

Bijna negen maanden later mag demissionair premier Mark Rutte een kabinet gaan proberen te formeren. Hier zit de VVD-leider als formateur aan tafel met de fractievoorzitters van de coalitiepartijen van het afgelopen kabinet: Sophie Hermans (VVD), Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie).
Foto David van Dam

Tijdens Prinsjesdag, de enige van het kabinet-Rutte IV, presenteert minister van Financiën Sigrid Kaag (D66) een begroting met een prijsplafond voor energie, dat moet dienen als financiële verlichting voor de hoge energieprijzen.
Foto Olivier Middendorp

Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) moet op zoek naar opvangplaatsen voor asielzoekers. Bij het aanmeldcentrum in Ter Apel slapen grote aantallen asielzoekers, net als eerdere jaren, dagen achtereen in de buitenlucht. Als het Centraal Opvang orgaan asielzoekers (COA) een hotel koopt in het dorp Albergen in Overijssel protesteren bewoners tegen de komst van de asielzoekers, waarna Van der Burg met ze in gesprek gaat.
Foto Eric Brinkhorst

Een protestbord tegen de komst van de asielzoekers in de gemeente Tubbergen. Na veel uitstel komt Van der Burg met de spreidingswet, om asielzoekers over het land te verdelen. Organisaties als het COA, maar ook gemeenten en provincies zijn kritisch op de uitvoerbaarheid van de wet.
Foto Eric Brinkhorst

Ook bij de afhandeling van de Toeslagenaffaire slaagt het kabinet er niet in problemen op te lossen. Hier gaan toeslagenouders de straat op in Rotterdam, omdat ze nog altijd niet gecompenseerd zijn. Tussen 2020 en 2022 was Alexandra van Huffelen (D66), hier op de rug gezien, in het kabinet-Rutte III als staatssecretaris van Financiën verantwoordelijk voor de afhandeling van de Toeslagenaffaire.
Foto Wiebe Kiestra

Op 24 februari van dit jaar wordt in het Groningse Garmerwolde het rapport van de Parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen gepresenteerd. De commissie concludeerde dat de belangen van de Groningers structureel zijn genegeerd bij de aardgaswinning in de provincie. Staatsecretaris Hans Vijlbrief geeft in Dorpshuis De Leeuw een reactie op het rapport.
Foto Kees van de Veen

Pieter Omtzigt heeft de CDA-fractie verlaten en is onafhankelijk Kamerlid namens de Groep Omtzigt. Hier is hij op de voorgrond te zien met Groningers, die per bus naar Den Haag zijn gekomen om te protesteren tegen de rol van de overheid bij de aardgaswinning. Het kabinet-Rutte IV besloot onlangs dat de gaswinning in Groningen stopt per 1 oktober van dit jaar.
Foto Bart Maat

Een van de heikele dossiers waar het kabinet mee aan de slag moet is het stikstofdossier, waarin problemen te lang op de lange baan zijn geschoven. Landbouwminister Henk Staghouwer (ChristenUnie) en stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) zijn verantwoordelijk voor het beleid, maar Staghouwer (hier tijdens een debat in de Tweede Kamer) stapt in september 2022 op, omdat hij zichzelf „niet de juiste persoon” acht om „leiding te geven aan de opgaven die er liggen”.
Foto David van Dam

De onvrede over het kabinetsbeleid onder boeren groeit zienderogen, wat resulteert in tal van protesten. In de Gelderse plaats Stroe protesteren in juni 2022 tienduizenden boeren tegen de stikstofplannen van het kabinet.
Foto Olivier Middendorp

Premier Rutte en minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) tijdens een debat over de stikstofcrisis. Hoekstra had in een interview in het AD gezegd dat het kabinetsdoel om in 2030 overal de stikstofuitstoot met 50 procent omlaag te brengen voor het CDA „niet heilig” is. Dit leidde tot verwarring en onvrede bij de Tweede Kamer.
Foto David van Dam

De nieuwe landbouwminister is Piet Adema. Hier vertrekt hij na afloop van onderhandelingen over een landbouwakkoord, waarbij niet alleen agrarische organisaties, maar provincies, en andere organisaties meepraten. Uiteindelijk verlaat boerenbelangenorganisatie LTO de onderhandelingen en slagen de partijen er niet in een akkoord te bereiken.
Foto Sem van der Wal/ANP

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky bracht in mei een bezoek aan Nederland.
Foto Jeroen Jumelet/ANP

Over minister Dennis Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs, VVD) kwam naar buiten dat hij ambtenaren op zijn ministerie slecht behandelde. Wiersma beloofde beterschap, maar ging niet veel later opnieuw in de fout, waarna hij zijn ontslag aanbood.
Foto Bart Maat

Niet alleen de boerenprotesten, maar ook de protesten tegen het klimaatbeleid van het kabinet namen toe. Extinction Rebellion blokkeerde verschillende malen de A12 in Den Haag met de eis dat de overheid stopt met het subsidiëren van de fossiele industrie.
Foto Olivier Middendorp

Eric van der Burg, Mark Rutte en Wopke Hoekstra in de Trêveszaal tijdens een crisisoverleg donderdagavond. Een volgende gespreksronde op vrijdag zou het kabinet-Rutte IV uiteindelijk niet overleven. Rutte wilde dat gezinsleden van mensen die asiel hadden gekregen minder makkelijk hun familie achterna konden reizen. Daarover werden de partijen het uiteindelijk niet eens.
Foto Bart Maat

Mark Rutte verlaat het Binnenhof na een nachtelijke onderhandelingsronde. Zijn kabinet regeert demissionair verder en waarschijnlijk vinden er komend najaar nieuwe verkiezingen plaats.
Foto Bart Maat