Gejuich en gejoel aan de kasseien van de Oude Kwaremont. Niet voor Mathieu van der Poel – die is nog niet begonnen aan de indrukwekkende solo waarmee hij later die middag zijn derde Ronde van Vlaanderen zal winnen. Nee, de wielerfans juichen voor een oud-renner: Tom Boonen. De driemalig winnaar van Vlaanderens Mooiste staat op het terras van een VIP-tent en houdt triomfantelijk een zojuist achterovergeslagen pintje omhoog.
De vier Brugse vrienden Thomas, Tomas, Willem en Niels juichen mee. Ze zitten aan de overkant van de weg, al sinds negen uur ’s ochtends. Klapstoeltjes, bier en blikjes worst bij de hand. „We komen hier voor het zesde jaar op rij”, zegt Thomas.
Hier in de ‘fanzone’ staat het vier, vijf rijen dik met mensen. De sfeer is als bij een festival, inclusief biertenten, ‘friteskotten’, feestmuziek en modder – het regent stevig tijdens deze editie. Maar aan de andere kant van de weg, waar Tom Boonen dat biertje leegde, zie je een heel ander tafereel: een muur aan VIP-tenten, zover het oog reikt. Binnen zitten keurige heren en dames aan tafels met witte kleden, champagne en hapjes binnen handbereik. Op de tussenwandjes in de tenten prijken de logo’s van sponsoren en wielerploegen.
De Ronde geldt in het koersgekke België als een volksfeest: een soort carnaval en Koningsdag ineen. Maar in de hoogmis van het Vlaamse wielrennen is de commercie steeds meer in opmars. Dat zie je duidelijk op de Oude Kwaremont, een ruim 2 kilometer lange kasseienklim die sinds een parcourswijziging in 2012 de belangrijkste helling van de Ronde is geworden. Maar liefst drie keer komen de renners hier langs, de laatste doorkomst ligt op 16 kilometer van de finish. Dit jaar speelt de Kwaremont een minder grote rol: Mathieu van der Poel heeft zijn beslissende versnelling al geplaatst op veertig kilometer van de finish, op de Koppenberg. Maar vaak neemt de wedstrijd hier een belangrijke wending.
Aantal VIP-tenten groeit
Daarmee is de Oude Kwaremont voor organisator Flanders Classics een bijzonder aantrekkelijke plek voor goedbetalende genodigden: het aantal VIP-tenten groeit ieder jaar. Dit jaar zijn er maar liefst 11.500 genodigden, meldde Het Nieuwsblad. Bedrijven als Lotto en Kwaremont Bier hebben hier een eigen tent, net als de lokale Rotary en de bekende industriebouwmagnaat Willy Naessens. Flanders Classics verhuurt ook zelf een flink aantal tenten. Voor 430 euro exclusief btw per persoon krijg je in het VIP-dorp een tafel, champagne, ‘verfijnde lunch en doorlopend open bar’ en een ‘spetterend optreden na de wedstrijd’. Voor 65 euro p.p. extra heb je er een ‘exclusieve en gepersonaliseerde loge’ met privéterras langs de kasseien bij.
De lokale politiek is niet van plan de groei van tenten – en de algehele drukte – aan banden te leggen, blijkt een paar dagen eerder in een gesprekje met burgemeester Philippe Willequet van de gemeente Kluisbergen. Hij heeft gezien hoe het op de Kwaremont na 2012 is „ontploft”, vertelt hij op stoep voor zijn woning aan het dorpsplein. De burgemeester vindt het allemaal „wel heel veel”. Maar, voegt hij daar meteen aan toe, „we kunnen het niet tegenhouden.” Als de verslaggever tegenwerpt dat de gemeente toch over de vergunningen gaat, is Willequet even stil. „Ach, het wielergebeuren zet onze gemeente ook op de kaart. De ganse wereld kent nu de Oude Kwaremont.”
Hoe waardeverhogend de Ronde is voor Kwaremont, bleek afgelopen november. Toen werd het stuk land waarop de fanzone tegenover het VIP-dorp ligt, bij opbod verkocht. De ruim vier hectaren landbouwgrond gingen voor bijna een half miljoen euro van de hand – meer dan het dubbele van de vraagprijs. „Dit overstijgt de verwachting”, zei een van de verkopers tegen Het Nieuwsblad.
Veel enthousiasme valt er langs het parcours niet te horen over de eindeloze rij witte tenten. Goed, een wielerkoers organiseren kost geld, zeggen de supporters, en de wedstrijd is nu eenmaal gratis. „Maar met 4 euro 20 voor een biertje heb ik het idee dat ik zelf ook al behoorlijk bijdraag aan de kosten van de koers”, zegt Thomas uit Brugge. „Die mensen komen meer om te socializen”, zegt Frankie Van Den Putten, die een stuk heuvelafwaarts langs het parcours zit met een vlag van de afwezige Wout van Aert. „De meesten zijn geen echte wielerliefhebbers.”
Het goede leven
Of die veronderstelling klopt, valt lastig te beoordelen: in de VIP-tenten is „geen behoefte aan pers”, laten verschillende bedrijven en organisaties aan NRC weten. Wie wel bereid is de verslaggever een blik te gunnen op het goede leven langs het parcours is Rik Vercruysse. Hij is de uitbater van De Pupiter, een ‘boutique hotel’ in het dorpje Kwaremont. Vercruysse is geboren en getogen aan de straat waar de koers doorheen dendert, vertelt hij enkele dagen voor de koers in de foyer van zijn hotel. Toen hij een kleine jongen was, zegt Vercruysse, was het tijdens de Ronde helemaal niet druk op de Oude Kwaremont. „Ik ging foto’s maken met mijn eerste camera. Eddy Merkcx kwam langs en ik kon hem bijna aanraken.”
In het dorp Kwaremont – nog geen 900 inwoners – leidt de massale drukte bij de Ronde soms wel „tot gemengde gevoelens”, zegt Vercruysse. „De mensen die niets met fietsen hebben, zorgen dat ze er niet zijn op de dag van koers.” Zelf zou hij zichzelf ook niet meteen als koersfanataat omschrijven, maar hij vindt het weekend van de Ronde „altijd een plezier”. „Het zorgt voor saamhorigheid. We voelen ons allemaal één, terwijl we anders zo individualistisch zijn.”
Op de dag van de koers heeft Vercruysse zo’n tweehonderd mensen te gast. „Vanwege de privacy” wil Vercruysse niet dat de journalist opschrijft wie er vandaag allemaal rondlopen, maar er zitten „behoorlijk wat BV’ers [Bekende Vlamingen, red.] tussen”. Het ontbreekt de gasten aan niets. Er is champagne met aardbeien, een pizzaoven, cocktailbar en toetjesbuffet.
Toch is de sfeer ontspannen en informeel. Anders dan in de VIP-tenten hebben veel gasten hun gewone kloffie aan. Er is oprechte interesse voor de koers: vrijwel iedereen zit geconcentreerd naar een tv-scherm te kijken. Als de derde doorkomst van de mannen zich aandient – Mathieu van der Poel heeft inmiddels bijna twee minuten voorsprong op zijn achtervolgers – lopen veel mensen naar buiten om te kijken, biertje in de hand. Als Van der Poel een minuut of twintig later als winnaar over de finish gaat, klinkt een respectvol applaus – ook al hadden de aanwezigen liever Wout van Aert zien zegevieren.
Euforisch
Anderhalve kilometer verderop heerst na Van der Poels zege een euforische stemming. „Toen hij finishte, ging iedereen uit zijn bol”, zegt Patrick Van De Kerkhove, voorzitter van fanclub De Vliegende Hollander in het verderop gelegen Brakel, over de telefoon. „Meerderen hebben hier gehuild van blijdschap, onder wie ikzelf.”
Van De Kerkhove, in het dagelijks leven postbode, staat in gezelschap van veertien campers tegenover café-restaurant Het Konijntje aan de brede doorgaande weg naar Ronse. Eerder in de week heeft hij vol trots het kampement laten zien, dat er al voor het twaalfde jaar op rij staat – altijd van dinsdag tot en met zondag. „We maken er een Vlaamse kermis van, met hapjes en drankjes”. Het gezelschap bestaat niet alleen uit fans van Mathieu van der Poel: er staat ook een camper met een levensgrote afbeelding van Wout van Aert achter de voorruit.
Naar de witte tenten op de Kwaremont hoeft hij niet, zegt Van De Kerkhove. Zijn plek is veel beter: de renners passeren hier tijdens de koers maar liefst vijf keer. Niet de veelbetalende VIPs maar de gewone fans hebben de fraaiste plek in koers, concludeert hij met genoegen: „Wij zijn de VIP-plaats voor campers.”
Ze gaan een mooi feestje bouwen, zegt Van De Kerkhove. Eerst nog een uurtje of twee bij de campers, dan naar het supporterslokaal van de Vliegende Hollander, waar het „volle bak” zal zijn. „Een paar pintjes achterover kappen, tot een uur of twaalf. Of later.”
