N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Verkiezingen Nigeria De verkiezingen in Nigeria verliepen zaterdag zonder het grootschalige geweld waarvoor vooraf werd gevreesd. Maar de uitslag laat nog even op zich wachten.
Een kiezer brengt zaterdag bij een provisorisch stembureau haar stem uit bij de Nigeriaanse verkiezingen.
Foto John Wessels / AFP
De miljoenen Nigerianen die zaterdag naar de stembus trokken voor de meest hooggespannen verkiezingen in lange tijd, moeten nog zeker tot maandag wachten om te horen wie hun nieuwe president wordt – of wie de tweede ronde uitvechten. Bij de rommelig verlopen stembusstrijd was een derde kandidaat onverwacht opgeklommen tot grote uitdager van de twee partijen die de Nigeriaanse politiek domineren, maar in de eerste resultaten ligt deze Peter Obi achter op zijn rivalen.
Het grootschalige geweld waarvoor werd gevreesd, bleef zaterdag uit. Maar verspreid over het land waren er wel tal van incidenten. In Lagos, met zo’n zes miljoen kiesgerechtigden de hoofdprijs, vielen op meerdere plekken gewapende mannen stembureaus binnen en gingen er vandoor met de stembussen en machines bedoeld om kiezers te identificeren en de resultaten te verwerken. In de onrustige oliedelta moest de stembusgang bij 141 stembureaus worden opgeschort vanwege geweldsincidenten. Een deel kon zondag alsnog stemmen, net als in andere staten waar uitstel – in sommige gevallen door logistieke problemen – nodig bleek.
Het waren niet de enige ongeregeldheden die een stempel op de dag drukten. De verkiezingen werd gedomineerd door vertragingen en problemen met de techniek waarop Nigerianen juist hun hoop hadden gevestigd voor een eerlijke en transparante uitkomst. Terwijl het stemmen officieel om half negen moest beginnen en om half twee zouden eindigen, werden de stemlokalen op sommige plekken pas laat in de dag geopend en ging het stemmen tot in de nacht door.
„We zijn vastbesloten ervoor te zorgen dat geen enkele Nigeriaan van de verkiezingen zal worden uitgesloten”, zei Mahmood Yakubu, het hoofd van de onafhankelijke kiescommissie, zaterdag tijdens een persconferentie waarin hij erkende dat ze tegen „uitdagingen aanliepen”.
Zijn woorden deden weinig om de frustratie te sussen van Nigerianen die urenlang in de rij stonden, een enkeling voor niets: lokale media melden dat op sommige plaatsen de medewerkers van stembureaus nooit kwamen opdagen. Op andere plekken, waaronder in Lagos, liepen de emoties aan het einde van de dag hoog op toen de machines die de resultaten in real time zouden uploaden, ineens niet meer werkten. Volgens de medewerkers waren er netwerkproblemen.
Zondagochtend was slechts een fractie van de resultaten beschikbaar in het publiek toegankelijke portaal dat speciaal hiervoor was opgetuigd. Naar het waarom moesten Nigerianen gissen.
„Een systeem dat was bedoeld om de transparantie te vergroten, dreigt nu de integriteit van de verkiezingen in gevaar te brengen”, reageerde Yiaga Africa, een non-profit en Nigeria’s belangrijkste verkiezingsmonitor, zondag teleurgesteld. „Eens te meer zijn deze presidentiële verkiezingen een gemiste kans.”
Peter Obi
De organisatie vreest voor de opkomst, die in Nigeria al notoir laag is. 87 miljoen Nigerianen mochten zaterdag hun stem uitbrengen – ook voor een nieuwe Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Bij de verkiezingen in 2019 kwam krap een derde van de kiezers opdagen. Verwacht werd dat dit ditmaal vele malen hoger zou zijn door het enthousiasme van met name jonge kiezers voor Peter Obi, de kandidaat van de Labour Partij.
Maar de eerste indicaties zijn weinig hoopgevend. Ook voor Obi, die vooraf in meerdere peilingen aan kop ging. In de eerste resultaten die zondag binnen druppelden, bleef hij achter op zijn rivalen Bola Tinubu van regeringspartij APC, en Atiku Abubakar van oppositiepartij PDP. Het voedt het wantrouwen onder Obi’s aanhangers dat de verkiezingen – en het systeem dat een eerlijk verloop moest waarborgen – zijn gemanipuleerd.
Israël zegt de grootschalige aanvallen op Libanon deze week uit te voeren in het kader van een nieuw oorlogsdoel: de terugkeer van de ontheemde inwoners van Noord-Israël naar hun huizen. Ruim zestigduizend inwoners uit die regio zijn ontheemd door de aanvallen die Hezbollah daar sinds oktober uitvoert uit solidariteit met Hamas.
De ontheemden verblijven nog altijd veelal in hotels en huizen elders in Israël. Door de aanhoudende beschietingen tussen Israël en Hezbollah kunnen zij nog niet naar huis. Diverse dorpen aan de grens met Libanon zijn bovendien zwaar beschadigd door de aanvallen.
Het is de vraag of Israël met de grootschalige luchtaanvallen op Libanon deze week – waarop Hezbollah weer zal reageren – het nieuw geformuleerde oorlogsdoel snel zal bereiken. Bovendien is het de vraag of het Israëlische leiders om de ontheemde burgers te doen is, of om politiek gewin en het afleiden van de onvervulde oorlogsdoelen in Gaza.
Oorlogsdoelen
De ontheemden uit het noorden speelden het afgelopen jaar tijdens de oorlog in Gaza een bescheiden rol in de retoriek van Israëlische politici en de legerleiding. Israëls officiële oorlogsdoelen waren het „vernietigen” van Hamas en de bevrijding van de gijzelaars uit Israël in Gaza.
Na bijna een jaar oorlog is geen van deze doelen bereikt. Hamas is niet verslagen – een volgens veel analisten überhaupt onhaalbaar doel. Wel is Gaza grotendeels vernietigd en is het dodenaantal in Gaza opgelopen tot ruim 41.400. Het Internationaal Gerechtshof oordeelde in januari in een tussenvonnis dat Israël alles in het werk moet stellen om genocide tegen de Palestijnen in Gaza te voorkomen.
Lees ook
Is Israël in oorlog met Hezbollah? Of mag het conflict geen oorlog heten?
Ook het andere doel, de terugkeer van de ruim honderd resterende levende en dode gijzelaars uit Israël die nog in Gaza verblijven, is ver weg door het uitblijven van een akkoord tussen Israël en Hamas. Volgens Israëlische en buitenlandse commentatoren heeft Netanyahu een akkoord geblokkeerd, onder meer door steeds met nieuwe eisen te komen.
Hezbollah is de afgelopen maanden een serieuze escalatie met Israël uit de weg gegaan, en heeft herhaaldelijk gezegd pas te stoppen met de aanvallen op Israël als er een staakt-het-vuren komt in Gaza. Maar na maanden vruchteloze onderhandelingen over een akkoord is zo’n staakt-het-vuren ver weg.
Hezbollah beantwoordde de Israëlische aanvallen van de afgelopen weken met nieuwe aanvallen en vuurde raketten af, met name op het noorden van Israël. De meeste raketten werden onderschept door het Israëlische luchtafweersysteem, maar in onder andere de noordelijke plaatsen Haifa en Kiryat Bialik werden huizen geraakt.
Uitbreiding oorlog
Of de Israëlische aanvallen op Libanon deze week de opmaat zijn naar een uitgebreidere, regionale oorlog is nog onzeker. Dat Netanyahu met de pieperaanvallen en de vernietigende bombardementen op Libanon de strijd met Hezbollah verder heeft geëscaleerd, is duidelijk. Die strijd beperkt zich niet meer tot beschietingen rond de grens; ook in de Bekaa-vallei en in Beirut voerde Israël de afgelopen dagen luchtaanvallen uit. En omgekeerd: woensdag werd een raket van Hezbollah nabij Tel Aviv onderschept.
Ondanks waarschuwingen uit de VS aan het adres van Israël en Hezbollah om te de-escaleren, zal Israël ook als het de aanvallen verder opvoert, verzekerd blijven van Amerikaanse steun. Woensdagavond zei het Israëlische leger zich klaar te maken voor een grondoffensief in Zuid-Libanon. Ondertussen pleiten verschillende Israëlische politici voor een herbezetting van Zuid-Libanon.
De Israëlische minister voor Diaspora-zaken Amichai Chikli schreef dit weekend op X dat Libanon „niet aan de definitie van een staat voldoet” en dat het leger een bufferzone moet creëren in de gebieden vanuit waar wordt geschoten op Israël. Bezalel Smotrich, de minister van Financiën die in een illegale nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever woont, zei eerder dat een invasie en militaire herbezetting van Zuid-Libanon noodzakelijk is.
Onder ultrarechtse Israëliërs is een groep die demonstraties en conferenties organiseert ter bevordering van nederzettingen in het zuiden van Libanon en Gaza. De ambities van deze groep (messianistische) kolonisten zijn geen geheel onrealistisch scenario. De kolonisten worden ook op het niveau van de regering vertegenwoordigd en gestimuleerd.
Politiek gewin Netanyahu
Het is duidelijk dat het, net als in Gaza de afgelopen maanden, in Netanyahu’s politieke belang is om de strijd met Hezbollah voort te zetten.
In de maanden na de door Hamas-geleide aanval op 7 oktober in het zuiden van Israël, waarbij bijna 1200 burgers en soldaten werden gedood en 250 mensen meegenomen naar Gaza, werd Netanyahu door een grote groep Israëliërs verantwoordelijk gehouden voor het falen van het bieden van veiligheid.
Opiniepeilingen lieten vervolgens consequent zien dat de populariteit van de premier en zijn regering tanende was. Netanyahu wist dat het einde van de oorlog nieuwe verkiezingen – en zijn politieke einde – zou betekenen. Bovendien hangen hem corruptierechtszaken boven het hoofd.
De Likud-partij van Netanyahu staat weer bovenaan in recente opiniepeilingen
Sinds Israëls moordaanslagen op Hezbollah-commandant Fuad Shukr in Beirut en Hamas-leider Ismail Haniyeh in Teheran deze zomer en de verder opgevoerde aanvallen op Hezbollah, is Netanyahu’s populariteit echter toegenomen. Zijn Likud-partij staat weer bovenaan in recente opiniepeilingen.
Onder de Israëlische bevolking hebben de aanvallen op Hezbollah veel legitimiteit, al bestaat er ook vrees voor de regionale consequenties. Het idee dat Hezbollah en bondgenoot Iran een existentiële bedreiging vormen voor Israël wordt breed gedragen. De nog altijd geëvacueerde inwoners uit het noorden van Israël en de verwoestingen in noordelijke dorpen hebben de samenleving en economie daar ontwricht. Voor de burgerslachtoffers en tienduizenden ontheemden in Libanon is – net als bij Gaza – in Israëlische media nauwelijks aandacht.
Ook onder Netanyahu’s politieke opponenten worden de aanvallen op Libanon en de pieperexplosies positief ontvangen. De oppositie verweet Netanyahu de afgelopen maanden te zwak te staan tegenover Hezbollah, en zich te weinig aan te trekken van de inwoners van Noord-Israël. Volgens journaliste Noa Landau van de Israëlische krant Haaretz zal de breed gedragen steun voor een oorlog met Hezbollah snel weg ebben, als blijkt dat deze alleen maar zal leiden tot meer schade voor inwoners in het noorden van Israël, en burgerslachtoffers in Libanon die Israëls „internationale legitimiteit” nog verder doen afkalven.
In zijn verder nogal monotoon voorgedragen afscheidsrede voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties klonk dinsdag een paar keer passie in Joe Bidens broze stem. Onder meer toen de Amerikaanse president sprak over het staakt-het-vuren dat de VS, samen met Qatar en Egypte, al maanden probeert af te dwingen tussen Israël en Hamas. „Dit is het moment voor de partijen om de voorwaarden af te ronden”, stelde hij, „om te zorgen dat de gijzelaars weer thuis komen, Israëls veiligheid te waarborgen en om Gaza te verlossen uit Hamas’ greep. Om het lijden in Gaza te verlichten en deze oorlog te beëindigen.”
De vertrekkende president kreeg er de handen voor op elkaar in de grote VN-zaal. Maar hij deed ook iets wat ongebruikelijk is geworden binnen zijn Democratische Partij: hij begon zelf over de nu al bijna een jaar woedende oorlog in de Gazastrook.
Op hun partijconventie wisten Democraten hun interne twisten over ‘Gaza’ vorige maand juist nog verrassend soepel te begraven. Buiten de congreshal kwamen pro-Palestijnse betogers in veel kleinere aantallen opdagen dan vooraf aangekondigd, en de keren dat op het podium ‘Gaza’, ‘Israël’ of ‘Hamas’ te horen was, waren op één hand te tellen. De nieuwe presidentskandidaat Kamala Harris beloofde in haar toespraak „dag en nacht te werken” aan een staakt-het-vuren, maar stelde ook dat ze „altijd zal opkomen voor Israëls recht op zelfverdediging”.
Hoewel haar Midden-Oosten-beleid daarmee voorlopig weinig nieuws behelst, geldt sinds de vervanging van de zeer pro-Israëlische Biden een omertà binnen de partij. Over Gaza wordt tot de verkiezingen, over krap zes weken, zo min mogelijk gesproken.
Nu Israël zijn strafcampagne tegen Hamas heeft uitgebreid met aanvallen op Hezbollah in buurland Libanon, moet blijken of dat stilzwijgen standhoudt. De alom aan Israël toegeschreven aanslag via explosieve piepers en walkie-talkies van Hezbollah, vorige week, en de daaropvolgende Israëlische luchtacties tegen Libanon, hebben het Midden-Oosten terug op de Amerikaanse voorpagina’s gebracht.
Riskant dossier
De betrokkenheid met het lot van de Libanese burgerbevolking die nu getroffen wordt in de strijd tussen Hezbollah en Israël, is minder groot dan die met de Palestijnen. Maar de jongste escalatie in de regio dreigt wel een voor de Democraten electoraal riskant dossier op te rakelen. Zo wezen pro-Palestina activisten er de afgelopen dagen al op dat bij de Israëlische bombardementen op Libanon óók Palestijnse vluchtelingen worden getroffen.
Tijdens de voorverkiezingen bleek dit voorjaar dat een aanzienlijke minderheid van de Democratische kiezers het niet eens is met alle militaire, financiële en diplomatieke steun aan Israël. Vooral progressievere kiezers en kiezers met een Arabisch-Amerikaanse achtergrond toonden hun onvrede door een blanco (‘uncommitted’) stem uit te brengen. Zolang Biden de Democratische kandidaat was, dreigden ze in november thuis te blijven of op een derde kandidaat te gaan stemmen.
Die onvrede klinkt sinds de wissel voor Harris minder luidruchtig, maar is niet verstomd. Een peiling die de islamitische organisatie CAIR eind vorige maand kort na de conventie hield, bevatte ook verontrustend nieuws voor Harris. Hoewel slechts 11 procent van de ondervraagde moslimkiezers zei op Trump zullen stemmen, kreeg ook zij maar 30 procent – evenveel als Jill Stein van de zeer pro-Palestijnse, uiterst-linkse Green Party. Dit terwijl Biden in 2020 nog ruim twee derde van de islamitische kiezers voor zich won.
Ook spraken de leiders van de ‘uncommitted’-beweging vorige week geen steun uit aan Harris. Dit omdat „zij niet bereid is het beleid van onvoorwaardelijke wapensteun te veranderen of zelfs maar een duidelijk campagnestandpunt in te nemen ten gunste van het bestaande Amerikaanse en internationale recht”. Tegelijkertijd riep de beweging op om „tegen” Trump te stemmen en derde kandidaten te „vermijden”.
Steun voor Trump in Michigan
Vooral in Michigan wonen veel Arabisch-Amerikaanse kiezers wier stem Harris in november niet kan missen als de uitslag weer nipt is. Uitgerekend in deze belangrijke swing state maakte de Democratische burgemeester van Hamtramck, een voorstadje van Detroit met veel migranten uit moslimlanden, vrijdag bekend Trump te steunen. In 2020 kreeg Biden in Hamtramck nog 81 procent van de stemmen, maar na een persoonlijk onderhoud van twintig minuten met Donald Trump besloot burgemeester Amer Ghalieb dat de Republikein „beter in staat is een staakt-het-vuren te bereiken”.
Volgens Ghalieb, die als emigrant uit Jemen naar de VS kwam, zal ook Trumps economische beleid gunstiger uitpakken voor de vele kleine ondernemers in zijn gemeenschap. Ook voelt de burgemeester van Hamtramck, dat in 2023 regenboogvlaggen in de ban deed, zich meer thuis bij de conservatieve agenda van de Republikeinen.
Iedereen die Jood is [..] en van Israël houdt is een dwaas als ze op een Democraat stemmen
Trump zelf laat zich er graag op voorstaan dat het Midden-Oosten onder hem veel kalmer was en Israël veiliger. De Republikeinse steun aan Israël bedient vooral evangelisch-christenen die de staat uit Bijbelse overtuiging een warm hart toedragen; Joodse kiezers in de VS stemmen juist in ruime meerderheid Democratisch.
Voor Trump was dit vorige week aanleiding zich tijdens een evenement van Israeli-American Council te beklagen over het gebrek aan Joodse kiezerssteun. „Iedereen die Jood is [..] en van Israël houdt is een dwaas als ze op een Democraat stemmen. Iedere Jood die op haar [Harris, red.] stemt moet zich laten onderzoeken.” Als Trump deze verkiezing mocht verliezen, voorspelde hij tijdens de forumdiscussie over antisemitisme, „zullen er veel slechte dingen gebeuren” en zal Israël „uitgeroeid” worden. „En het Joodse volk zou veel te maken hebben met dat verlies.”
Lees ook
Kritiek van pro-Palestijnse Democraten is kras op het plaatje van eenheid die de partij wil uitstralen
De grijze wolken boven Mexico-Stad zijn weggetrokken als honderden betogers in het centrum van de stad in beweging komen. Een auto met een grote luidspreker leidt de stoet, gevolgd door tientallen oudere mannen en vrouwen, die portretten dragen met de gezichten van tieners erop. Daarachter komt een groep met zeker vijftig studenten, allemaal in het zwart. De stoet wordt afgesloten door groepen activisten, jong en oud.
Deze protestmars vindt iedere maand plaats, over de Avenida de Reforma, in het hart van de Mexicaanse hoofdstad. Iedere keer stopt de stoet bij het levensgrote, bloedrode nummer 43. En iedere keer worden hier de namen opgelezen van de 43 studenten die op 26 september 2014 ‘verdwenen’ in de zuidwestelijke deelstaat Guerrero. Een vermissingszaak die ook internationaal veel stof deed opwaaien, maar tot op de dag van vandaag, tien jaar later, onopgelost blijft.
Betoging op 26 augustus dit jaar in Mexico-Stad.Foto Quetzalli Nicte-Ha / Reuters
De desaparecidos (verdwenenen) studeerden aan een lerarenopleiding in het plaatsje Ayotzinapa, en waren op die bewuste dag naar de stad Iguala gegaan om de herdenking van het Tlatelolco-studentenbloedbad van 1968 bij te wonen. Op de terugweg werden ze gestopt door politieagenten en onder vuur genomen. Drie studenten kwamen daarbij om het leven. De 43 anderen werden weggevoerd door de autoriteiten en volgens ooggetuigen overgedragen aan een criminele organisatie. Er werd nooit meer iets van hen vernomen.
Toen uit het onderzoek bleek dat het leger bij de verdwijning betrokken was, sloten alle rijen zich
Tegenwerking
Voor Mario González zijn de afgelopen tien jaar voorbijgevlogen. Zijn zoon César is een van de 43, en sinds diens verdwijning is het leven van Mario naar eigen zeggen een onafgebroken strijd voor gerechtigheid. Met een foto van zijn zoon – heldere ogen in een kwajongensachtige blik – tegen zijn borst gedrukt vertelt hij over de vele obstakels waar hij en andere ouders de afgelopen jaren op stuitten.
„De jongens verdwenen tijdens de regering van president Peña Nieto. Hij deed haast niets om het onderzoek verder te helpen. Toen president López Obrador [in 2018] aantrad, ging het in de eerste drie jaar beter. Maar toen uit het onderzoek bleek dat het leger bij de verdwijning betrokken was, sloten alle rijen zich.Nu zijn termijn bijna voorbij is, staan we nog steeds met lege handen”, verzucht Mario. „We moeten hopen dat het onder zijn opvolger, Claudia Sheinbaum, beter zal gaan.”
De vele tegenwerkingen die nabestaanden ervoeren, het vele bewijsmateriaal dat aantoont dat politie, leger en regionale autoriteiten tot op het hoogste niveau betrokken waren bij de verdwijning, en de bedreigingen waarmee onderzoekers na de vermissing te maken kregen: Ayotzinapa staat symbool voor een gecorrumpeerd systeem waarin boven- en onderwereld op alle niveaus samenwerken en waarin vermiste personen zelden teruggevonden worden.
Wat veel nabestaanden niet zullen willen erkennen, is dat er slechts een kleine kans is dat ooit echt duidelijk wordt wat er is gebeurd met de studenten Laat staan dat de wanhopige ouders zullen ontdekken waar de lichamen zijn – als die er nog zijn. In Mexico staan meer dan honderdduizend mensen geregistreerd als ‘vermist door een misdaad’. Dat tot op de dag van vandaag van zo veel Mexicanen geen spoor is, komt niet alleen door het gebrek aan capaciteit onder aanklagers en politieagenten om de zaken te onderzoeken. Verbrand op stortplaatsen, gedumpt in de woestijn of diep begraven in massagraven in rurale streken: ‘vermist’ betekent in Mexico meestal ‘weggemaakt’.
De ‘43’, zoals de vermissingszaak van de studenten in Mexico bekendstaat, staan symbool voor de verdwenen Mexicanen naar wie nabestaanden blijven zoeken, maar over wie vrijwel nooit bekend wordt wat ermee is gebeurd. Mede vanwege de internationale aandacht en de omvang kregen de studenten uit Ayotzinapa wel meer aandacht. President López Obradór beloofde bij zijn aantreden een waarheidvindingscommissie om te achterhalen wat er is gebeurd met de studenten. Maar hoe meer onderzoekers wezen in de richting van het leger , hoe meer de zaak werd vertraagd. De ouders van de 43 studenten hebben inmiddels aangegeven niet langer met de president te willen spreken over de zaak, vanwege hun teleurstelling over het gebrek aan vooruitgang en gerechtigheid
Lees ook
Voormalig hoofdaanklager Mexico gearresteerd in verdwijningszaak 43 studenten
Ondanks internationale aandacht voor de zaak, vorderde het onderzoek naar de vermissing amper. Een procureur-generaal die de leiding had over de eerste fase van het onderzoek, werd zelf opgepakt vanwege betrokkenheid. Tientallen verdachte agenten en militairen zijn voortvluchtig. Militairen weigerden hun eigen informatie te delen, de hoogste mensenrechtenfunctionaris werd bespioneerd terwijl hij de strijdkrachten onderzocht, en een aanklager ontvluchtte Mexico uit vrees voor zijn eigen veiligheid. De burgermeester van Iguala en zijn vrouw zijn opgepakt vanwege banden met de lokale misdaad. Maar wat nu precies met de studenten gebeurd is en waar hun overblijfselen zijn, blijft onopgehelderd.
Binnen het ministerie van Defensie, het leger en het Openbaar Ministerie beschermt men elkaar
Protesten
Waar zijn kompanen zijn, is ook de vraag waarmee Omar García iedere dag wakker wordt. Hij zou op die 26ste september 2014 met zijn medestudenten gaan protesteren in Iguala. Zijn vrienden gingen hem voor, García zou later komen. Het laatste wat hij hoorde van zijn vriend Benjamín is dat ze beschoten werden door politieagenten.
„Het is heel frustrerend. We zien hoe autoriteiten in dit land niet geïnteresseerd lijken in de waarheid. Met name binnen het ministerie van Defensie, het leger en het Openbaar Ministerie beschermt men elkaar”, zegt García. Volgens hem wilden de heersende machthebbers in de staat Guerrero, zowel de drugsbendes als de autoriteiten, de studenten van Ayotzinapa al langer een lesje leren, omdat zij vaker protesteerden tegen wat ze als onrecht zagen in de arme, gewelddadige deelstaat. Maar het protest drukten ze daarmee niet de kop in. Nadat de 43 studenten verdwenen, werd die strijd tegen onrecht een nog belangrijker onderdeel van Ayotzinapa, aldus Omar.
De moeder van een van de vermiste 43 studenten toont haar halsketting.Foto Felix Marquez / AP
De groep in het zwart geklede betogers bij de protestmars in Mexico-Stad zijn huidige leerlingen van de school. Ze hebben de 43 vermiste studenten nooit gekend, maar voelen zich verbonden. Ze willen wel praten met journalisten, maar op voorwaarde van anonimiteit: praten over de zaak kan in Mexico bedreigingen uitlokken.
Een stevige jongen met kortgeknipt haar noemt de vermisten steevast zijn „broeders”. Iedere maand gaat hij met zijn klasgenoten naar Mexico-Stad om de zaak in de onder de aandacht te brengen. Soms gaat het er gewelddadig aan toe: in maart bestormde een groep studenten het Nationaal Paleis in de hoofdstad om de president ertoe te bewegen de families van de vermiste studenten te ontmoeten en het onderzoek een impuls te geven. . „Wij van Ayotzinapa zijn rebels. Dat zit in je, vanaf het eerste moment dat je de school betreedt. Onze broeders verdwenen terwijl ze streden tegen ongelijkheid in Guerrero. Nu is het aan ons om hun strijd voort te zetten”, zegt de jongen.
Met een bulderende stem roept hij: „Levend werden ze meegenomen!” De groep studenten achter hem antwoordt, als met één stem: „Levend willen we ze terughebben!”
Dit ‘kan iedereen gebeuren’
Vader Mario González zegt niet zonder de steun van de studenten te kunnen. „Het is alsof we de energie van onze kinderen terugvinden in deze studenten. Wat er is gebeurd met onze kinderen kan in Mexico met iedereen gebeuren”, zegt hij.
De stoet is inmiddels aangekomen bij de rode 43, groot en glimmend langs een druk kruispunt. Een moeder haalt een lijst uit haar binnenzak en begint de namen van de studenten op te lezen. Als ze de naam van César opleest, kijkt Mario naar boven. Een vogel vliegt voorbij. „Presente”, fluistert Mario, met zijn hand op zijn hart.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97309991-02c361.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97287634-3ad452.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/02/data97139798-612b4f.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/01/data95702458-706533.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120933807-f58ff2.jpg|https://images.nrc.nl/ISxlsjmSeK8zuyKtsGsEVMJ6Qzk=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120933807-f58ff2.jpg|https://images.nrc.nl/twBgkFtCyx_yjXuEd_8M9J6epmo=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120933807-f58ff2.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120933798-540bb8.jpg|https://images.nrc.nl/taYESH9X-ikJvNr9CgGHs2t_IGI=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120933798-540bb8.jpg|https://images.nrc.nl/fHNnuvUGXI0PTmV4HjJbVzqBaAk=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120933798-540bb8.jpg)
