Iedere dag wordt krokodillenvanger Tom Nichols herinnerd aan zijn grootste inschattingsfout, nu 22 jaar geleden. Met een grote glimlach houdt hij zijn hand omhoog om zijn ‘oorlogswond’ te laten zien.
Vraag een kind een tekening te maken van een hand met een hap eruit, en de rechterhand van de 72-jarige Nichols is waarschijnlijk het resultaat.
Nichols is er nog steeds triomfantelijk over, want niet veel mensen kunnen een confrontatie met een zoutwaterkrokodil navertellen. Al ruim dertig jaar is de fitte Nichols – gemillimeterd zilver haar met een kort wit snorretje – parkwachter in het Noordelijk Territorium in Australië. Zijn taak: de krokodillenpopulatie onder controle houden.
In zijn beginjaren was hij een van de weinigen. „In die tijd nam ik vaak vrijwilligers mee op patrouille. De bewuste keer waren mijn zwager en een vriend uit Canada mee op de boot.” Nichols was op pad om vallen te controleren in de haven rondom Darwin, de hoofdstad van de regio. Als er een krokodil in zat, werd die meegenomen naar het vasteland. „Ik had al honderden krokodillen gevangen, maar deze was anders. Zoals gewoonlijk wikkelde ik eerst een touw om zijn bovenste kaak. Op het moment dat ik een tweede stuk touw om zijn snuit probeerde vast te maken, beet hij.”
Zijn Canadese vriend legde het moment vast dat Nichols twee vingers verloor. Die heeft de foto altijd bewaard. „Hij hapte zich vast en begon hard rond te tollen. Met een stok hebben we mijn losse vingers uit zijn bek gevist.”
Het tropische ‘Top End’ van Australië is krokodillenland. Jaarlijks komen duizenden toeristen om in het decor van de iconische film Crocodile Dundee rond te lopen. Ondanks de vele waarschuwingsborden, die vooral bij bruggen en langs de kust staan, zijn de meeste mensen zich niet bewust van het gevaar. Beelden van toeristen die vlak bij het water met hun telefoons krokodillen filmen, ook op plekken waar eerder doden zijn gevallen, komen met regelmaat in het Australische nieuws. „Mensen denken dat ze op een soort filmset zijn.”
Niet alle krokodillen in Australië zijn even gevaarlijk. Er leven twee soorten: een kleine krokodil die vooral in zoet water leeft en in de volksmond ‘freshie’ heet, en de enorme zoutwaterkrokodil, ook zeekrokodil of ‘salty’ genoemd. De ‘freshies’ zijn schuw en relatief ongevaarlijk. De zoutwaterkrokodil is juist zeer territoriaal en agressief. Het is de grootste soort onder de krokodilachtigen, met de krachtigste beet van alle dieren op aarde. Zijn kaken bestaan bijna volledig uit spieren, waardoor zijn kaken loeihard dicht kunnen klappen. Hij kan zich bovendien heel snel verplaatsen, zowel in het water als op het land.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/06/11162542/data133484403-8e5b6b.jpg)
Geliefd vanwege de huid
Toch waren aanvaringen met mensen tot een aantal jaar geleden zeer uitzonderlijk. Lang werd er namelijk intensief op het dier gejaagd. Zeker in de periode net na de Tweede Wereldoorlog was de commerciële krokodillenjacht booming, vooral vanwege de huid van de beesten, waar leer van wordt gemaakt. Met name de huid van de grote zoutwaterkrokodil is geliefd. In een kleine twintig jaar tijd werden zo veel zoutwaterkrokodillen gevangen, dat ze begin jaren zeventig met uitsterven bedreigd werden. Er waren op dat moment minder dan drieduizend wilde krokodillen over.
In 1971 kreeg de zoutwaterkrokodil een beschermde status en werd commerciële jacht verboden. Met groot succes; het dier is nog steeds beschermd, maar al lang niet meer bedreigd. Het programma was zelfs zo geslaagd, dat de populatie zoutwaterkrokodillen sinds de jaren zeventig is geëxplodeerd. Inmiddels leven hier in het Noordelijk Territorium naar schatting ruim 100.000 wilde krokodillen, meer dan waar dan ook ter wereld. Dat stelt de mensen in het noorden van Australië voor een nieuw dilemma. „Er zijn veel te veel krokodillen. En dat is een gevaar voor de bevolking”, zegt Nichols.
Hoewel hun naam anders doet vermoeden, leven zoutwaterkrokodillen zowel in zout als in zoet water. „Overal waar water is kunnen krokodillen zijn, of het nu de oceaan of een klein riviertje is”, zegt Kelly Ewin (41), een collega van Nichols. Ze zijn net terug op de basis na een ochtendpatrouille in de haven. Het kleine kantoor grenst aan een grote barak met gietijzeren dak, dat loeiheet is in de middagzon. Boven de weg zindert de lucht van de hitte.
De krokodil is hier zeer geliefd. Sommige mensen houden ze zelfs als huisdier
Ewin is tevreden met de dagvangst. Twee krokodillen, ieder ruim drie meter lang, liggen in de grote rubberen motorboot die op een trailer achter een jeep staat. Dik touw om hun nek, ducttape om hun kaken.
In één soepel, nonchalant gebaar gooit hij een van de krokodillen over zijn schouder en draagt die naar een grote kooi. Daar bindt hij het dier met een touw aan een ijzeren stang. Zodra hij de krokodil neerlegt, begint die hevig te spartelen. Ewin is niet onder de indruk. „Dit is nog maar een kleintje.”
Ondanks de risico’s is dit zijn droombaan. „Ik ben iedere dag buiten, en iedere dag is anders.” Sinds twee jaar hoort hij bij het krokodillenteam, daarvoor was hij politieagent. Zeker drie keer per week gaat het team het water op rondom de haven van Darwin om de vallen te controleren. Buiten staan een aantal lege: grote ijzeren vallen met dikke stangen. „We hebben een zerotolerancebeleid in de haven”, legt hij uit. „Dat betekent dat we alle krokodillen die we hier vangen, verwijderen.”
Toch gebeurt het tegenwoordig steeds vaker dat mensen met krokodillen in aanraking komen. „Als mensen gaan vissen bijvoorbeeld, of de hond uitlaten langs de waterkant.” Eens in de zoveel tijd gaat het écht mis. Afgelopen jaar kwamen in Australië drie mensen om het leven door een aanval van een krokodil. Een 12-jarig meisje werd gegrepen door een krokodil terwijl ze aan het zwemmen was in een beek. Een maand later kwam een 40-jarige man om het leven nadat hij in het water viel en werd aangevallen, en begin dit jaar werd een dag vissen een 60-jarige man fataal.
Desondanks blijft de krokodil zeer geliefd in Australië. Sommige mensen houden ze zelfs als huisdier. Dat is in het Noordelijk Territorium sinds begin dit jaar onder strenge voorwaarden toegestaan. Dat vereist toewijding: de krokodillen worden gemiddeld zeventig jaar oud.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/06/14124921/web-3105ZAT_LEV_krokodil_Ewin.jpg)
Tijd van de dinosauriërs
Toeristen gaan vaak de rivieren op om krokodillen te spotten. Maar ze kunnen ook terecht op een plek als Crocodylus Park, aan de rand van Darwin. Het drukbezochte park werd in 1994 opgericht door krokodillenexpert Grahame Webb, die sinds de jaren zestig onderzoek doet naar de reptielen. In de felle middagzon rennen groepjes kinderen enthousiast naar de met hekken omgeven plassen, waar krokodillen liggen te zonnen. „Wat ik zo cool aan ze vindt is dat ze zo snel zijn, enorm sterk en dat ze al leefden in de tijd van de dinosauriërs”, zegt de 10-jarige Abbey Johnson. Ze heeft een roze hoed op met witte stippen en een brede rand. In het park liggen de krokodillen veilig achter een groot hek, maar ze heeft de dieren ook in het wild gezien. „Ze kunnen je binnen tien seconden doden. Toen ik ze zag, was ik heel stil en liep ik langzaam naar achteren, weg van het water”, zegt ze.
Zowel van haar vader, maar ook op school heeft Abbey geleerd om ‘croc-wise’ te zijn. „We moeten altijd wegblijven van de waterkant, zowel op het strand als in meren en riviertjes.” De regionale regering heeft een bewustwordingscampagne gelanceerd, inclusief animatiefilmpje en lied. Die moet zowel kinderen als volwassenen van het gevaar doordringen. Want inmiddels is in het Noordelijk Territoriumer op iedere twee mensen één wilde krokodil. Ook toeristen worden gewaarschuwd, overal staan waarschuwingsborden langs het water, bij hotels en tourbedrijven wordt voorlichting gegeven.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/06/11162543/data133489905-c0ea5d.jpg)
De overheid in de regio heeft daarom onlangs een nieuw tienjarenplan gepresenteerd. Het aantal krokodillen dat jaarlijks gedood mag worden, is verhoogd van driehonderd naar twaalfhonderd. Het team van Ewin en Nichols vángt de krokodillen slechts. Ze reageren ontwijkend op de vraag wat er na de vangst met de dieren gebeurt. „Dat weet ik niet precies”, zegt Ewin. „Ze worden opgehaald door een commerciële partij, die ermee doet wat ze willen.” Meestal gaan ze naar een krokodillenboerderij, waar ook krokodillen worden gefokt voor hun huid en vlees. De huid levert het meeste geld op. Ook het vlees is populair. In veel pubs en cafés in het Noordelijk Territorium is een krokodillenburger vaste prik.
De commerciële krokodillenhandel is niet onomstreden, al levert het de lokale economie veel geld op. De krokodillenhuidhandel alleen is goed voor ruim 56 miljoen euro per jaar. De huiden gaan vooral naar Frankrijk, Singapore, Italië en Japan, waar er onder meer handtassen en schoenen van worden gemaakt voor luxemerken zoals Hermès.
Dierenwelzijnsorganisaties zijn kritisch. Voor de fokkerij worden krokodilleneieren geroofd uit het wild en vervolgens in de krokodillenboerderijen uitgebroed. Ook zijn er zorgen om de leefomstandigheden van de krokodillen op de boerderijen; daar worden ze soms gedrogeerd of krijgen ze elektrische schokken. Naar schatting leven er zo’n 150.000 krokodillen in gevangenschap in het Noordelijk Territorium.
Vanwege zijn beschermde status blijft de zoutwaterkrokodil voorlopig een reëel gevaar in de Australische bush. Het krokodillenmanagementteam van de regionale regering wordt komende jaren uitgebreid. Sinds Nichols’ ongeluk zijn de veiligheidsvoorschriften aangescherpt. Nu gaat het team met minimaal twee getrainde parkwachters op pad.
Nichols is bezig met het overdragen van zijn taken, want over een paar maanden gaat hij met pensioen. Hij gaat het werk missen, want in ruim dertig jaar heeft hij zich nog geen dag verveeld. „Krokodillen zijn net als mensen. Je weet waar ze toe in staat zijn, maar toch zijn ze enorm onvoorspelbaar.”
