In Japan is een rechtszaak begonnen die grote gevolgen kan hebben voor de bescherming van privacy en de rechten van transgender personen. Kotomi Li, een schrijfster die recent een van Japans belangrijkste literaire prijzen won, heeft een rechtszaak aangespannen tegen gemeenteraadslid Hiromi Muramatsu uit Kōfu.
Volgens Li heeft de politicus zonder toestemming gevoelige persoonlijke informatie over haar gedeeld op sociale media, waaronder haar transgenderstatus en geboortenaam. Haar juridische team spreekt van de eerste zaak in Japan waarin een openbaar ambtsdrager wordt aangeklaagd wegens zogenaamde ‘outing’.
In 2024 scheef Muramatsu op X dat Li „een mannelijk lichaam heeft en niet geopereerd is”, en omschreef haar als „een lesbienne met een mannelijk lichaam”. Het was informatie die Li tot dan toe publiekelijk niet had gedeeld. Na een klacht bij de politie verwijderde de politicus de berichten, maar hij plaatste dezelfde dag opnieuw persoonlijke gegevens online, waaronder een foto van Li als minderjarige en haar oude naam.
Discriminatie
„Outing is in Japan een groeiend en ernstig probleem”, zegt parlementariër Taiga Ishikawa tegen NRC. Hij werkt aan de versterking van de rechten van lhbti+-personen. Japan kent momenteel geen wetgeving die hen beschermt tegen discriminatie. In tegenstelling tot Nederland, waar het ongevraagd openbaar maken van iemands genderidentiteit onder bepaalde omstandigheden juridische gevolgen kan hebben, ontbreekt soortgelijke bescherming in Japan volledig.
De rechtszaak van Kotomi Li zal nauwlettend worden gevolgd door mensenrechtenorganisaties en juristen in Japan
Ishikawa vreest daarom dat de actie van het gemeenteraadslid grote gevolgen kan hebben. „Dit soort aanvallen op bekende personen kunnen zich uitbreiden naar het algemene publiek. Het is belangrijk om het besef te verspreiden dat dit absoluut onaanvaardbaar is”, benadrukt hij.
Volgens mensenrechtenadvocaat Yoko Mizutani, die is gespecialiseerd in lhbti+-kwesties, weerspiegelt deze zaak de groeiende haat tegenover transgender personen. „In de Japanse samenleving worden tegenwoordig uitlatingen verspreid die transgenders afschilderen als een bedreiging”, legt ze uit. „Ook de schending van Li’s privacy gebeurde in die vijandige sfeer.”
Vooral op sociale media is de haat tegen transgenders toegenomen, vervolgt jurist Mizutani. „Mensen worden daar geregeld lastiggevallen met speculaties over hun identiteit en dan wordt er persoonlijke, medische informatie gedeeld. Als de rechter erkent dat deze vorm van intimidatie onrechtmatig is, kan dat een belangrijke afschrikwekkende werking hebben op toekomstige pesterijen jegens anderen.”
Persoonlijke informatie
Volgens de juristen van Li kreeg ze enkele maanden na het incident te horen dat ze kampte met een aanpassingsstoornis. „De beklaagde is iemand die ik nooit heb ontmoet”, verklaarde Li tijdens een persconferentie. „En toch bracht hij zonder aanleiding persoonlijke informatie over mij naar buiten.”
Dat was niet de bedoeling van gemeenteraadslid Muramatsu, zo zei hij tegen lokale media. Hij ontkent dat hij Li bewust wilde outen. Muramatsu is raadslid in Kōfu, een stad van 180.000 inwoners in een relatief conservatieve regio. Hij geeft aan juridisch advies te zoeken en daarna op de aanklacht te reageren, maar heeft nog geen duidelijke reden gegeven voor het delen van Li’s persoonlijke informatie.
Li heeft ondanks haar literaire succes bewust haar transgenderverleden buiten de schijnwerpers gehouden. Ze werd geboren in Taiwan en vluchtte in 2013 naar Japan vanwege discriminatie in haar thuisland. In Japan vond ze een gemeenschap waarin ze zich veiliger voelde en een carrière kon opbouwen.
In 2021 won ze de Akutagawaprijs voor haar roman The Island Where Red Spider Lilies Bloom. Die prijs wordt sinds 1935 twee keer per jaar uitgereikt aan een veelbelovende nieuwe schrijver van fictie. Het is een van de meest prestigieuze onderscheidingen in Japan en het leverde haar in een klap landelijke bekendheid op.
De rechtszaak van Kotomi Li zal nauwlettend worden gevolgd door mensenrechtenorganisaties en juristen in Japan. De uitkomst kan een belangrijk juridisch precedent vormen in een land waar nog geen enkele wet bestaat die seksuele minderheden beschermt tegen discriminatie.
