Taiwanese schoolklassen leren over Nederlandse ‘roodharigen’

Posted on December 29, 2024 by admin

In Nederland is het niet breed bekend, maar in Tainan, een grote kuststad in het zuiden van Taiwan, weet iedereen dat het dit jaar vierhonderd jaar geleden is dat Nederlanders het eiland overvielen. De stad, die nu een bevolking van 1,8 miljoen inwoners heeft, begon namelijk in 1624 als handelspost van de VOC, die in de daaropvolgende decennia eerst het zuiden van Taiwan en later het hele eiland koloniaal overheerste. De stad pakt groot uit om het jubileum onder de aandacht te brengen, met posters in bushokjes, vernieuwde musea en veel ‘400 jaar Tainan’-souvenirs.

„Het begon met jullie invasie”, legt cultureel ambtenaar Ma Chen-Han uit. „Maar de 38 jaar Nederlands kolonialisme hebben Tainan en Taiwan ook veranderd. We reflecteren op wat die geschiedenis betekent voor onze identiteit.” Nederlanders zouden dat ook moeten doen, zegt hij. „Jullie zaten in Azië niet alleen in Indonesië!”

Het meest zichtbare overblijfsel van het Nederlandse kolonialisme is Fort Zeelandia, een vierkant kasteel gebouwd met Nederlandse bakstenen waarvan nog een paar originele muren overeind staan. Het kasteel en het historische gebied eromheen trokken dit jaar meer dan tien miljoen bezoekers. „Allemaal vanwege jullie voorouders”, verzucht museummedewerker Wu Dong-jun, die een druk jaar achter de rug heeft.

In het museum van het kasteel leer je dat de Nederlanders gewelddadig opstanden neersloegen van de Siraya, de oorspronkelijke bevolking in het gebied, en van Chinese migranten in de regio; dat de VOC zich vanuit Taiwan wist in te werken in de winstgevende handel tussen China en Japan, met daarin een belangrijke bijrol voor Taiwanese hertenhuiden; en dat de naam ‘Taiwan’ waarschijnlijk komt van ‘Tayouan’, de Nederlandse benaming voor dit gebied afkomstig van het Taiwanese ‘tuā uan’ (grote baai).

Piratenleider

Maar liever plaatst Taiwan het Nederlandse hoofdstuk in een breder verhaal over de eigen identiteit. Taiwans president William Lai, die eerder burgemeester van Tainan was en een huis heeft in de buurt van Fort Zeelandia, zei in een toespraak kort na zijn aantreden in mei dat „in 1624, toen Taiwan in Tainan begon, Taiwans globalisering van start ging”.

Het kwam hem op felle kritiek te staan van Chinese historici, die Lais uitspraak zagen als een ontkenning van de beperkte Chinese contacten met het eiland die verder terug gaan dan vierhonderd jaar, en als bewijs van zijn steun voor een onafhankelijk Taiwan, dat zichzelf democratisch bestuurt maar door China wordt geclaimd. Binnen Taiwan benadrukten sociale groeperingen dat de internationale contacten van de oorspronkelijke bevolking, sprekers van Austronesische talen met een geschiedenis die duizenden jaren teruggaat, ook niet pas in de zeventiende eeuw begonnen.

Oude weergave van Fort Zeelandia, dat door de VOC is gebouwd tussen 1624 en 1634 op Taiwan.

„Geschiedenis is altijd politiek”, aldus ambtenaar Ma. Hij ziet hoe in de twintigste eeuw, toen Taiwan onder de nationalisten tot in de jaren tachtig een dictatuur was, vooral het imperialisme van de Nederlandse periode werd benadrukt, met een heldenrol voor Koxinga, de Chinese piratenleider die de Nederlanders in 1662 na een belegering van negen maanden bij het fort versloeg. Inmiddels is Taiwan democratisch, en de huidige regeringspartij DPP benadrukt Taiwans geschiedenis als een uniek nationaal verhaal. „Onze geschiedenis is heel ingewikkeld. Er was ook nog de Japanse koloniale periode, die duurde zestig jaar en had ook grote impact. Het punt is dat we niet door één tijdperk, één groep mensen of één historisch regime worden gedefinieerd.”

De decennia dat Nederland Taiwan bestuurde waren wel relevant voor hoe de relatie tussen het eiland en het grote, nabijgelegen China zich ontwikkelde. Door de economische mogelijkheden nam de migratie naar Taiwan uit zuidelijk China in deze periode snel toe. Chinese migranten waren vooral actief in de handel en bij het ontginnen van land voor intensieve landbouw in rijst en suikerriet. Ook werkte de VOC samen met Chinese migranten in het bestuur over de oorspronkelijke bevolking, vergelijkbaar met hoe dat in Indonesië gebeurde.

Bij het fort, waar het op deze kille decemberdag vooral druk is met schoolklassen, leren kinderen en tieners over de „roodharigen”, zoals de Nederlanders werden genoemd. Museummedewerker Wu: „Vrijwel elk Taiwanees basisschoolkind komt hier naar toe – om te leren over jullie.”

Philips en de chipsindustrie

Ambtenaar Ma ziet ‘400 jaar Tainan’ ook als een kans om te kijken naar de hedendaagse relaties tussen Nederland en Taiwan, zowel economisch als politiek. „Nederland en Taiwan werken nu veel samen in de techsector, ook hier in het zuiden, en dat het Nederlandse parlement recent een motie aannam voor meer Taiwanese participatie in de Verenigde Naties stak ons ook een hart onder de riem.” Sinds 1971, toen China de plek van Taiwan in de Verenigde Naties overnam, wordt Taiwan sterk beperkt in zijn deelname in internationale organisaties.

In Nederland stelde een groep wetenschappers naar aanleiding van het jubileum een bundel samen. Naast het koloniale verleden gaat het daarin veel over de twintigste eeuw, toen Philips als eerste Europese bedrijf een belangrijke buitenlandse investeerder werd in Taiwan en onder andere nauw betrokken was bij de oprichting van TSMC, nu de grootste maker van chips ter wereld. „Door het tekort aan chips tijdens de pandemie is dat bedrijf veel meer op ons netvlies gekomen”, vertelt Mila Davids, historicus aan de Technische Universiteit Eindhoven en een van de redacteuren van het boek. „Het is goed als mensen zich realiseren hoe wederkerig de opbouw van kennis is. Dat is ook wat opvalt in die relatie tussen TSMC, ASML en Philips. Wij hebben hier veel geleerd van wat daar is gebeurd.”

De Spaanse boer Antonio Guerrero ziet de toekomst van de landbouw somber in. ‘Ik vrees dat mijn land verloren gaat aan klimaatverandering’

admin
January 1, 2025
0

Met zweetdruppels op zijn gezicht staat Antonio Guerrero mango’s te plukken op zijn boerderij nabij de plaats Almuñécar in de Zuid-Spaanse provincie Granada. Het is eind november en de temperatuur schommelt nog steeds rond de 25 graden. De boer kan er niet over uit. „Het is abnormaal dat ik deze mango’s nu al moet plukken. Het is zo warm dat ze te snel rijp zijn geworden. Maar vind je het gek?”, vraagt hij terwijl hij naar de felle zon wijst.

NRC bezocht Guerrero al eens, in 2022. Hij vertelde toen dat zijn droomboerderij El Pinero, waar hij biologisch groente en fruit verbouwt, langzaam in een nachtmerrie veranderde door de droogte. Die nachtmerrie is de afgelopen ruim twee jaar alleen maar intenser geworden, zowel door de aanhoudende droogte als door de recente overstromingen in grote delen van Spanje.

Vanwege de uitzonderlijk hoge temperaturen in Zuid-Spanje is Guerrero overgestapt op papaya-, maracuyá- en guayababomen. Vruchten die van oudsher in landen in Latijns-Amerika groeien, zoals Mexico en Brazilië. „Het is absurd dat we nu het klimaat hebben voor tropisch fruit dat we eerst moesten importeren. Nu heb ik zat op mijn eigen land”, lacht Guerrero terwijl hij een gigantische papaya van drie kilo uit een boom haalt.

Een van **de mangobomen** op het land van Antonio Guerrero.

Duizend mango’s

Voor het einde van de middag moet Guerrero in zijn eentje zo’n duizend mango’s hebben geplukt, die hij in kratten gaat afgeven aan een leverancier die zijn oogst doorverkoopt. „Niemand wil meer op het land werken”, legt hij uit. „Mijn zoon heeft geen interesse in het boerenleven, omdat hij er geen toekomst meer in ziet. En personeel inhuren kost me teveel geld. Geld dat ik niet heb.” Twee jaar geleden werkten Alberto en Pepe uit Ecuador nog op El Pinero, maar die zijn vertrokken naar een groter bedrijf waar ze meer konden verdienen.

Om bij te verdienen geeft Guerrero rondleidingen op zijn land. Toeristen kunnen een middag doorbrengen op het platteland, vers fruit eten en leren hoe je het best én ecologisch een mango- of avocadoboom kunt onderhouden. De middag sluiten ze af met een barbecue op de binnenplaats, waar ze zelfgemaakte gin krijgen. „Ik wil mensen laten zien hoe het óók kan. Verantwoord oogsten zonder giftige stoffen te gebruiken die schadelijk zijn voor mens en natuur”, zegt Guerrero.

Het is absurd dat we nu het klimaat hebben voor tropisch fruit dat we eerst moesten importeren

Antonio Guerrero
boer

Maar hij ziet de toekomst van de landbouw somber in. „Als ik doodga, dan is dit stuk land verloren. Als het al niet verloren gaat door klimaatverandering”, zegt hij zichtbaar aangedaan, terwijl hij een rotte mango op de grond smijt. „En dan hebben we ook nog eens overstromingen achter de rug. Al was die hevige regen hard nodig .”

Verwoeste landbouwgrond

In oktober werd Spanje geteisterd door overstromingen, ook in Andalusië waar Guerrero zijn land heeft. In de regio Valencia – waar de natuurramp aan 216 mensen het leven heeft gekost – verwoestte de overstroming ruim 33.000 hectare landbouwgrond. Volgens een schatting van boerenvereniging AVA-Asja ging voor een miljard euro aan citrusvruchten, avocado’s en groente verloren.

De hevige regenbuien zijn ontstaan door een weerfenomeen dat afgekort Dana heet: depresión aislada en niveles altos (een geïsoleerd lagedrukgebied op hoogte). Dat ontstaat wanneer koude lucht over het warme water van de Middellandse Zee waait. Binnen een paar uur leidt dat tot zware regenval. Het fenomeen en de intensiteit ervan zijn volgens wetenschappers een duidelijk gevolg van klimaatverandering. Experts waarschuwen dat dergelijke overstromingen „het nieuwe normaal” zijn en dat onder meer de landbouwsector zich moet aanpassen om de impact van natuurrampen te beperken.

Dat kan bijvoorbeeld door met slimme, goed onderhouden infrastructuur de effecten van extreem weer af te zwakken, betogen experts. Zo kunnen boeren zich wapenen tegen zowel droogte als wateroverlast.

Antonio Guerrero legt fruit op een tafel naast een gebouwtje op zijn erf.

Antonio Guerrero laat de schade aan een van zijn mango’s zien.

Foto’s Miguel Gomez

Afgelopen maart, toen het na een lange periode opeens keihard begon te plenzen tijdens de Spaanse heilige week, Semana Santa, konden boeren hun oogst redden doordat de grond goed vochtig werd, vertelt Guerrero. „Er viel uiteindelijk vijftig liter per vierkante meter, waardoor we de zomer konden doorstaan.” Die duurt tegenwoordig zes maanden.

De overstromingen in oktober waren volgens Guerrero hét moment geweest om de watervoorraden aan te vullen. Maar doordat de infrastructuur er niet op is ingesteld, stroomde het water naar zee. „Ik heb afgelopen maand opnieuw kunnen profiteren van de nattigheid, maar dat is tijdelijk als je het water niet voor langere tijd kunt opslaan. Als ik bijvoorbeeld een irrigatiekanaal wil dan moet ik me onderdompelen in de bureaucratie”, tiert de boer. „Het wordt je onmogelijk gemaakt om verantwoord te boeren. Al het geld gaat naar de grote landbouwbedrijven, de multinationals. Het is demotiverend.”

Waterbeheer

„Het grootste probleem is niet de infrastructuur, maar wie verantwoordelijk is voor het onderhoud daarvan”, zegt Roque Gistau, ingenieur en voorzitter van de Spaanse vereniging voor watervoorziening. Hij heeft een lange carrière in de waterbeheerbranche in Spanje, maar ook in Latijns-Amerika. Zo was hij directeur van staatswaterbedrijven in Argentinië, Uruguay en Brazilië. „Er is geen duidelijke planning en er is sprake van slecht politiek beleid”, zegt de 80-jarige expert over Spanje.

„Oplossingen om overstromingen te voorkomen, zoals het verbreden van rivieren, zijn bijvoorbeeld nooit uitgevoerd. Waarom? Omdat het politiek gezien niet rendabel is. Overstromingen zijn zeldzame gebeurtenissen, die misschien eens in de honderd jaar voorkomen. Politici geven er de voorkeur aan geld uit te geven aan projecten met tastbaardere resultaten, die hen op korte termijn ten goede komen.”

„Regeringen praten hier niet over oplossingen, terwijl die al dertig jaar bestaan en in een kast stof liggen te verzamelen”, vervolgt hij. Hij doelt specifiek op een pakket maatregelen uit 1994, het zogeheten hydrologische plan, dat voormalig EU-buitenlandcommissaris Josep Borrell opstelde toen hij in Spanje minister was van ‘obras publicas’, de publieke werken.

**Boerderbij El Pinero**, met op de achtergrond het viaduct van Ria Seco.

Het plan voorziet onder meer in een stappenplan voor de ontwikkeling van irrigatiesystemen, waterbuffers, het eerlijk verdelen van water over regio’s en het verbreden van rivieren om overstromingen zoals die in Valencia te voorkomen. Borrell stelde het plan op onder de socialistische regering van premier Felipe González (Psoe), maar daarna kwam de rechts-conservatieve Partido Popular met premier José Maria Aznar aan de macht, die de plannen in een la wegstopte.

Volgens Gistau zijn de geschatte kosten voor rivieraanpassingen zo’n 300 miljoen euro. „Maar er is geen politieke wil om ze uit te voeren. De Spaanse politiek is verstrikt geraakt in het conflict tussen ‘links’ en ‘rechts ’, terwijl de werkelijke problemen niet worden opgelost. Wat dat betreft is het land verloren.”

Politici geven er de voorkeur aan geld uit te geven aan projecten met tastbaardere resultaten, die hen op korte termijn ten goede komen

Roque Gistau
expert waterbeheer

Geen vertrouwen

De Andalusische regering heeft na de recente overstromingen voor het komende jaar 2 miljard euro beschikbaar gesteld voor onder meer waterbeheer en irrigatieprojecten. Het geld moet ook dienen voor het moderniseren van landbouwbedrijven. Antonio Guerrero heeft er geen vertrouwen in. „Zowel de linkse als de rechtse partijen geven niets om de kleine boer. De beschikbare fondsen zijn voor de multinationals of ze steken het in hun eigen zakken. Het is een corrupte bende.” Hij loopt over het land naar een riviertje, grenzend aan de avocadobomen. „En de kleine boer zoals ik? Wij kunnen de pleuris krijgen.”

Gistau heeft weinig begrip voor een boer als Guerrero. Klagen over een watertekort noemt Gistau ‘verwend’. „Boeren denken dat het water, net de zon, gratis is. Water moet efficiënt gebruikt worden. Avocadobomen hebben heel veel water nodig. Boeren moeten nadenken over wat ze verbouwen en rekening houden met de beschikbare capaciteit. En daarbij kun je water voor je land kopen, maar dat is iets wat ze niet willen: betalen. In het leven is niets gratis.”

**Boerderij El Pinero** van Antonio Guerrero in Almuñecar.

In Nederland is deze rotonde ‘volkomen logisch’, in Sheffield toeteren de automobilisten als ze voorrang moeten geven

admin
December 30, 2024
0

De nieuwe rotonde scheelt Agatha Flowers zeker vijf minuten reistijd. „In de spits moest ik hier vroeger eerst de hele weg aflopen, naar de stoplichten verderop. Auto’s lieten je er gewoon niet tussen. Nu stoppen ze en dat is zoveel fijner. Easy breezy.” Ze wijst naar een voorbijganger op het zebrapad van de rotonde, hij krijgt voorrang van een automobilist. „Kijk nou, die man mag zo recht oversteken, dat is toch cool!”

In Sheffield, een universiteitsstad in South Yorkshire met ongeveer 560.000 inwoners, is begin deze maand een ‘Nederlandse’ rotonde geopend. Op een vrolijk roze spandoek naast het plein werd Sheffield’s first Dutch-style roundabout al aangekondigd.

Even ten noorden van het winkelhart van de stad, maar nog net binnen de ring, moeten auto’s nu voorrang geven aan fietsers en voetgangers. En dat is nogal wat in een land waar automobilisten al decennia bovenaan staan in de verkeersrangorde. Pas sinds 2022 ligt in de landelijke verkeersregels vast dat de kwetsbaarste weggebruikers – voetgangers en fietsers – voorrang krijgen.

Agatha Flowers is blij met de nieuwe rotonde in Sheffield. „Auto’s lieten je er gewoon niet tussen. Nu stoppen ze en dat is zoveel fijner. Easy breezy.”

Werkzaamheden rond de nieuwe rotonde naar Nederlands voorbeeld in Sheffield.

Voor de verkeersdeelnemers is de nieuwe rotonde wennen. Voetgangers lopen soms dwars over het fietspad. Of ze versnellen hun pas als ze zien dat er een auto aankomt, alsof ze niet echt geloven dat die stopt. Auto’s toeteren naar elkaar als ze bij het verlaten van de rotonde moeten stoppen en voorrang geven aan iemand die oversteekt. Ongeveer honderd meter vóór de rotonde staan tijdelijke waarschuwingsborden langs de weg: „Nieuwe rotonde-indeling, geef altijd voorrang bij verlaten rotonde.”

Wegen opnieuw inrichten

Ben Miskell (Labour) is voorzitter van de transport- en klimaatcommissie van de gemeenteraad in Sheffield en hij is enorm trots op de nieuwe rotonde. De bermen langs de weg zien er nu kaal en een beetje zielig uit. „Daar komen allemaal planten volgend jaar zomer, dan wordt het prachtig. En dit grind is onderdeel van een duurzaam afvoersysteem voor regenwater.” Het water kan daar makkelijk door wegsijpelen.

Het grote doel van de rotonde, zegt Miskell, is om inwoners meer keuze te geven in hun vervoermiddelen. „We willen infrastructuur bieden waarbij inwoners comfortabel voor lopen of fietsen kunnen kiezen. In Nederland is dat misschien volkomen logisch, hier nog niet.” De herinrichting is extra belangrijk omdat er in dit deel van de stad de afgelopen jaren zowel woonappartementen als kantoren bij zijn gekomen, dus het aantal weggebruikers is gestegen. Ook nu zijn er nieuwe flats in aanbouw. Een hijskraan slingert een grote bouwcontainer bijna over de weg.

De nieuwe rotonde maakt deel uit van een groter verkeersplan, met brede fietspaden en stoepen. De gemeente Sheffield heeft er 18 miljoen pond (omgerekend bijna 22 miljoen euro) aan besteed, deels met een landelijke subsidie. Een paar honderd meter verderop is een nieuw voorrangsplein gebouwd, al durft Miskell dat woord niet in het Nederlands uit te spreken. „It’s a priority junction.” Bij deze kruising was te weinig plek voor een rotonde, dus is het een soort mengeling van kruispunt en rotonde geworden: zonder stoplichten en met zebrapaden.

Met matrixborden worden automobilisten en andere weggebruikers gewaarschuwd dat de voorrangsregels bij de ‘Dutch-style’ rotonde anders zijn.

Op een vrolijk roze spandoek wordt Sheffield’s first Dutch-style roundabout al aangekondigd.

Foto’s Benjamin Statham

Integratie in de rest van het stratenplan is nog een probleem. Het roodgeverfde fietspad houdt nog geen vijftig meter van de kruising ineens op en er staat geen bordje waar de fietsers heen moeten. „We moeten wegen die nooit zijn ontworpen voor fietsers en voetgangers opnieuw inrichten en dat is niet altijd gemakkelijk”, zegt Miskell. Vaak worden fietspaden op een bestaande weg ‘ingetekend’, al schildert de gemeente die banen nu wel zoveel mogelijk rood. „Eerst trokken we gewoon een witte streep op de weg, maar dat geeft fietsers geen veilig gevoel.”

Meer ongelukken

Sheffield is de tweede stad in het Verenigd Koninkrijk met een ‘Nederlandse’ rotonde. De primeur was voor studentenstad Cambridge, in 2020, maar die rotonde heeft een gemengde reputatie. Er gebeurden de afgelopen drie jaar volgens de BBC een handvol ongelukken meer dan vóór de herinrichting. Al namen de aantallen fietsers en voetgangers ook flink toe, met 50 en 30 procent, waardoor die stijging van ongelukken relatief gezien meevalt.

Op het parkeerterrein naast de rotonde stapt Farida Sharif in haar BMW om de kinderen van school te halen. Ze vindt de nieuwe rotonde een goede ontwikkeling. „Het is even extra opletten, maar dat moet je eigenlijk bij elke rotonde.” Sharif woont nog geen vijf kilometer van haar werk. Te ver om te lopen, maar fietsen is voor haar geen optie. „Ik kan het niet. Het zou veel goedkoper zijn, maar ik durf niet. Ik zie zo vaak ongelukken.” Ze betaalt 7,60 pond voor een dag parkeren, ongeveer 9,25 euro.

Het openbaar vervoer is ook geen alternatief, zegt Sharif. De dienstregelingen zijn onvoorspelbaar. De bus kost 2 pond (2,45 euro) per rit, maar met een overstap betaal je 4 pond. Dan moet je nog terug. Sharif: „En het volk dat je treft in de bus, is niet al te best. We noemen een bus de „skank wagon”, zegt ze, de slettenwagen. „Vroeger namen we altijd de bus, maar sinds de dakloosheid zo is toegenomen de afgelopen jaren, doe ik het niet meer.”

Regeringspartij Labour heeft wetgeving in voorbereiding om het busvervoer weer in handen van lokale overheden te kunnen brengen. Dat zou de dienstregelingen moeten verbeteren en het aantal passagiers weer terug op niveau moten brengen. Raadslid Ben Miskell kijkt ernaar uit.

Hoe dan ook is het volgens hem tijd dat politici ophouden „met het opdrijven van de rivaliteit tussen weggebruikers”. De Conservatieven kwamen in de laatste jaren van hun regeerperiode met gunstige regels voor automobilisten. Ze wilden het gemeenten bijvoorbeeld moeilijker maken om zones in te stellen waar je maximaal 20 mijl (ongeveer 32 kilometer) per uur mag. Miskell: „Wij zijn juist trots dat we die 20 mijl per uur-regel op meer plekken gaan invoeren. Elke automobilist stapt een keer uit zijn auto en wordt dan voetganger.”