Taiwan ziet opvallende kabelbreuken bij afgelegen eilanden als waarschuwing

Matsu-eilanden Een Taiwanese eilandengroep voor de kust van het Chinese vasteland zit maanden zonder internet na een dubbele kabelbreuk. Het wakkert in Taiwan zorgen aan over de kwetsbaarheid van zulke cruciale infrastructuur.

Regionaal bestuurder Wang Chung Ming spreekt met journalisten over over de dubbele kabelbreuk die de Matsu-eilanden afsloot van internet.
Regionaal bestuurder Wang Chung Ming spreekt met journalisten over over de dubbele kabelbreuk die de Matsu-eilanden afsloot van internet.

Foto Johnson Lai/AP

Het plaatselijke kantoortje van het Taiwanese Chunghwa Telecom was dagenlang een vaste hangplek voor veel van de ongeveer achtduizend inwoners van Nangan. Hier was nog werkende wifi, nadat Nangan en de andere Matsu-eilanden begin februari ineens grotendeels afgesloten raakten van internet. Bewoners verzamelden zich in en rond het gebouw om te werken of te gamen.


Vanaf de kade voor het gebouw hadden ze uitzicht op de drukbevaren wateren rond de Taiwanese eilandengroep. De vele vrachtschepen en vissersboten die er passeren zijn veelal afkomstig uit de Volksrepubliek China, zo’n vijftien kilometer naar het westen. Op heldere dagen is het Chinese vasteland vanaf Nangan goed zichtbaar, het ligt veel dichterbij dan het hoofdeiland van Taiwan, 180 kilometer naar het zuidoosten.

De eilandbewoners kregen hun mailtjes dan wel draadloos binnen, maar internet bestaat grotendeels uit onderzeese glasvezelkabels, ongeveer zo dik als een tuinslang. Zeker 487 datakabels wereldwijd transporteren ten minste 95 procent van alle data – niet alleen likes en kattenfilmpjes, maar ook staatsgeheimen en financiële transacties waarvan de totale waarde in 2017 werd geschat op 10 biljoen dollar per dag. De Matsu-eilanden zijn met twee van zulke kabels verbonden met de rest van internet, via schakelstations in de buurt van de Taiwanese hoofdstad Taipei.

27 kabelbreuken

Jaarlijks raken wereldwijd tientallen onderzeese kabels defect, meestal door sleepnetten, onvoorzichtig uitgeworpen ankers, of natuurlijke oorzaken als stormen of zeebevingen. Ook de twee kabels bij de Matsu-eilanden gingen al vaker stuk: volgens gegevens van Chunghwa Telecom waaruit persbureau AP citeerde, raakte in de afgelopen vijf jaar maar liefst 27 keer een kabel beschadigd. Zelfs voor zo’n drukbevaren gebied opvallend vaak.

Bewoners van het Taiwanese Nangan in het lokale kantoor van Chunghwa Telecom in Nangan, de enige plek op het eiland waar het internet nog werkt. Foto Huizhong Wu/AP

Dat op 2 februari een van de twee datakabels naar de Matsu-eilanden werd vernield door een Chinese vissersboot, was dus niet uitzonderlijk. En het veroorzaakte ook geen problemen, zegt Wen Lii van de plaatselijke afdeling van de regerende Democratische Progressieve Partij. „Toen die kabel kapot ging, merkte niemand daar iets van.” De overgebleven kabel had meer dan genoeg capaciteit om de eilanden van snel internet te voorzien.

Problemen ontstonden zes dagen later, toen die andere kabel werd vernield door een Chinees vrachtschip en het internet volledig uitviel.

De kabelbreuken zijn vooral vervelend voor de toeristenindustrie, verreweg de belangrijkste inkomstenbron op de eilanden, zegt Lii. „Mensen proberen websites te bezoeken om hotels te reserveren, maar die zijn allemaal onbereikbaar.”

Het kostte soms wel tien minuten of een kwartier om een berichtje te versturen via WhatsApp

Wen Lii Politicus op de Matsu-eilanden

Chen Yu-lin, die een bed-and-breakfast heeft op het eiland Beigan, kreeg veel annuleringen omdat er geen internet is, vertelde hij aan AP. „Internet speelt tegenwoordig een grote rol in het leven van mensen.” Zelf moest hij een weekje wennen, maar nu geniet hij ervan tijd met zijn zoon door te brengen, die normaal online aan het gamen is.

Aan zulke quality time voorlopig geen gebrek. Chunghwa Telecom heeft voor de ergste noden inmiddels de capaciteit vergroot van een straalverbinding vanaf een berg bij Taipei, en sommige bewoners behelpen zich met Chinese simkaarten om een signaal van het vasteland op te pikken. Maar het duurt nog zeker enkele weken voor de normale internetverbinding wordt hersteld. Een reparatieschip dat de kabels weer kan maken, is niet eerder dan op 20 april beschikbaar.

„Begin februari kostte het soms wel tien minuten of een kwartier om een berichtje te versturen via WhatsApp”, zegt Lii. „Nu de straalzender is uitgebreid, duurt het twee of drie minuten. Dat is een stuk beter, maar nog steeds veel trager dan via de zeekabels.”

Database met doelwitten


Lees ook Ook onderzeese internetkabels zijn kwetsbaar voor sabotage

Hoewel de Taiwanese autoriteiten zeggen geen bewijzen te hebben dat de recente kabelbreuken het gevolg zijn van bewuste sabotage, wakkert het incident in Taiwan zorgen aan over de kwetsbaarheid van cruciale onderzeese infrastructuur. Die stond toch al sterk in de belangstelling sinds de aanslagen op de Nord Stream-gasleidingen in de Oostzee en mysterieuze kabelbreuken bij Spitsbergen en de Shetland Eilanden.

China beschouwt Taiwan als een afvallige provincie, die vroeg of laat – desnoods met geweld – met het moederland moet worden herenigd. Analisten waarschuwen al langer dat sabotage van de veertien datakabels die Taiwan met de rest van de wereld verbinden waarschijnlijk een van de eerste stappen zou zijn van een Chinese blokkade of invasie van het eiland. De dubbele kabelbreuk rond de Matsu-eilanden zou volgens sommige commentatoren een Chinese waarschuwing of een oefening zijn.

Een aanwijzing dat de Volksrepubliek inderdaad belangstelling heeft voor Taiwans internetverbindingen, vormde een vorig jaar uitgelekte Chinese database met mogelijke doelwitten in Taiwan. Datakabels, en vooral de stations waar die aan land komen, namen in dat bestand een prominente plaats in, constateerden onderzoekers van de Amerikaanse denktank Mercatus Centre.

Grootschalige sabotage van internetkabels zou de Taiwanese economie en samenleving in chaos storten en de verdediging van het eiland bij een invasie bemoeilijken. Het zou China bovendien de overhand kunnen geven in de informatieoorlog waarmee die gepaard zou gaan.

De economische schade zou niet beperkt blijven tot Taiwan zelf. Het eiland is goed voor ruim de helft van de wereldproductie aan chips

De economische schade zou niet beperkt blijven tot Taiwan zelf. Het eiland is goed voor ruim de helft van de wereldproductie aan chips. Bij de geavanceerdere chips is dat aandeel nog veel groter: meer dan 90 procent komt van het Taiwanese bedrijf TSMC, dat zonder betrouwbare dataverbinding snel tot stilstand zou komen, net als talloze bedrijven wereldwijd die van die chips afhankelijk zijn.

Voorproefjes kreeg de wereld al. Toen een zeebeving in de Straat van Luzon, ten zuiden van Taiwan, eind 2006 acht kabels rond het eiland verwoestte, kampten grote delen van Oost-Azië met langdurige internet- en telefoonstoringen, die met name in de financiële sector voor veel schade zorgden. En verstoring van de toeleveringsketen van Taiwanese halfgeleiders door de coronapandemie zorgde wereldwijd al eens voor ernstige chiptekorten.

Het Chinese vasteland is zichtbaar vanaf Nangan. De Matsu-eilanden liggen ongeveer 15 kilometer van de Chinese kust. Het hoofdeiland van Taiwan is veel verder weg. Foto Huizhong Wu/AP

Satellietinternet

Of de kabelbreuken rond de Matsu-eilanden domme pech of bewuste sabotage zijn, durft ook Lii niet met zekerheid te zeggen. „De frequentie is hier wel hoger dan op andere plekken in de wereld. We sluiten geen enkele mogelijkheid uit, ook geen ‘grey zone’-strategie”, operaties in het grijze gebied tussen oorlog en vrede. Maar, zegt hij, „ongeacht de oorzaak moeten we beter voorbereid zijn op dit soort calamiteiten.”

De Taiwanese overheid heeft telecombedrijf Chunghwa inmiddels opgeroepen te investeren in een eigen reparatieschip. Nu is het land nog afhankelijk van internationaal opererende schepen, die lang niet altijd snel beschikbaar zijn. Verder wordt de capaciteit van de straalzender bij Taipei uitgebreid.


Lees ook Zijn Starlinks zijn onmisbaar op het slagveld – maar wat wil Elon Musk?

Lii hoopt ook dat een plan van minister Audrey Tang van Digitale Zaken om te experimenteren met internet via satellieten snel op stoom komt. „We hebben gezien hoe cruciaal die technologie in Oekraïne is gebleken.” Daar zorgen satellieten van Starlink dat het land grotendeels online blijft, ondanks aanhoudende Russische aanvallen op communicatiesystemen.

Of Starlink in dat geval de meest voor de hand liggende aanbieder zou zijn, is wel twijfelachtig: eigenaar Elon Musk heeft grote zakelijke belangen in China, en zei tot verbijstering van Taipei vorig jaar in een interview dat Taiwan het beste een ‘speciale administratieve regio’ van China kon worden, net als Hongkong en Macao.