N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Online haatcampagne Vijf personen die dreigende berichten stuurden aan de kinderboekenschrijver moesten zich verantwoorden voor de rechter. Geen van hen had ooit iets van hem gelezen. „Normaal reageer ik niet zo impulsief.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data104736257-c8cdc4.jpg)
Ze had werkelijk géén idee. Bij de 34-jarige Sheryll W. uit Amsterdam stond dit voorjaar de politie op de stoep en ze moest mee. Maar waarom?
Pas bij het verhoor begon haar iets te dagen. Dat ze op Instagram eens had gereageerd op een berichtje van een bekende influencer. Die had iets gepost over een of andere kinderboekenschrijver die een pedofiel fictieverhaal zou hebben geschreven. Sheryll kende hem verder niet, had ook niet doorgeklikt, maar het maakte iets in haar los. Ze is een alleenstaande moeder van een dochtertje van vier, is daar heel beschermend over, en ze heeft zelf misbruik meegemaakt.
Dus toen ze die post ’s avonds las op Instagram, en alle boze reacties eronder, kwam dat allemaal weer boven en hup… „Vuile pedofiel, die Pim!!! Als ik hem ooit mijn kindjes iets zie voorlezen!!!! Gooi ik een steen naar z’n hoofd!” Bij haar reactie onder de post plaatste ze twee emoticons van een bijl.
De rechter, vooroverbuigend: „U heeft niet gedacht, moet ik dit wel doen?”
„Op dat moment…” Sheryll, inmiddels spijtvol, heeft tijdens de zitting moeite haar tranen te bedwingen. „Dat was mijn reactie. Ik heb gewoon op enter gedrukt.”
Dat was mijn reactie. Ik heb gewoon op enter gedrukt
Sheryll W. verdachte
„Ondoordacht.” „Impulsief.” „Gewoon een beetje kloterij.” Een greep uit de reacties van de vijf verdachten die zich vrijdag bij de politierechter in Utrecht moeten verantwoorden voor hetzelfde feit. Ze kennen elkaar niet, maar allen hebben volgens het Openbaar Ministerie online een bedreiging en/of een belediging geuit aan schrijver Pim Lammers. Dat was eind januari, toen de kinderboekenschrijver slachtoffer werd van een online haatcampagne.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data96527700-335aa9.jpg)
De hetze begon na de aankondiging dat Lammers (29), bekend om zijn verhalen over gender- en seksuele diversiteit, het gedicht zou schrijven voor de Kinderboekenweek. De radicaal-rechtse website reactionair.nl publiceerde een kritisch stuk over de schrijver en daarna gingen op conservatieve blogs fragmenten uit Trainer (2016), een literair verhaal voor volwassenen over de relatie tussen een tienerjongen en zijn voetbaltrainer, een eigen leven leiden. Nadat ook Bekende Nederlanders als zangeres Monique Smit en model Kim Feenstra erover postten, barstte de bom.
Honderden doodsbedreigingen
Honderden online doodsbedreigingen ontving Lammers en zijn adres werd gepubliceerd. De meeste bedreigingen waren anoniem – vandaar dat slechts vijf verdachten zijn vervolgd. Wegens de haatcampagne trok hij zich terug als auteur van het Kinderboekenweekgedicht.
Het profiel van de vijf verdachten? De één komt uit Hoevelaken, de ander uit Kaatsheuvel, twee uit Venlo en één uit Amsterdam. Drie mannen, twee vrouwen. Allemaal tussen de 22 en 34 jaar, zonder strafblad en in bezit van een Instagramaccount. Geen van allen kende de auteur voordat ze hun verwensingen – van „vieze pedo” tot „jou zouden ze moeten ophangen” – de wereld in stuurden. Noch hadden ze ooit iets van hem gelezen. De 33-jarige Joyce N. uit Venlo, moeder van twee, verklaart dat ze last had van zwangerschapshormonen toen ze op Insta een post over de schrijver zag en hem een persoonlijk bericht stuurde – „normaal reageer ik niet zo impulsief”. En ook de 31-jarige Jonathan S., een online fitnesscoach, zegt te hebben gehandeld „uit emotie”.
De onnadenkendheid waarmee de verdachten handelden staat volgens de officier van justitie in schril contrast met de gevolgen voor het slachtoffer. De officier eist in alle zaken 50 uur werkstraf en noemt de bedreigingen een aanslagen op de „vrije meningsuiting”. Ze leest de slachtofferverklaring voor van Lammers, waaruit blijkt dat de gevolgen nog altijd voelbaar zijn. Vele lezingen heeft hij moeten afzeggen en er is „angst” in zijn pen gekropen. „Hoe kun je nog vrij schrijven als je je bij elke zin moet afvragen of die een doodsbedreiging oplevert?”
Nee, zeggen de verdachten, dat hadden ze niet beoogd. Maar de politierechter heeft geen mededogen. Ze veroordeelt vier verdachten tot taakstraffen van vijftig en zestig uur, waarvan de helft voorwaardelijk. Eén verdachte spreekt ze vrij.
