Taakstraf voor Poolse activiste die abortuspillen verstrekte

Abortus in Polen De vervolging van een Poolse vrouwenrechtenactiviste die een slachtoffer van huiselijk geweld aan abortuspillen had geholpen, leidde internationaal tot verontwaardiging. Dinsdag werd ze veroordeeld tot een taakstraf.

De Poolse vrouwenrechtenactiviste Justyna Wydrzynska spreekt dinsdag met journalisten bij een rechtbank in Warschau.
De Poolse vrouwenrechtenactiviste Justyna Wydrzynska spreekt dinsdag met journalisten bij een rechtbank in Warschau.

Foto Wojtek Radwanski / AFP

Een bekende vrouwenrechtenactiviste in Polen is dinsdag veroordeeld tot een taakstraf voor het verstrekken van abortuspillen aan een slachtoffer van huiselijk geweld. De unieke vervolging en bestraffing van Justyna Wydrzynska tonen aan welke risico’s ongewenst zwangere vrouwen en vooral hun helpers lopen in Polen. Het land heeft, mede door grote invloed van de katholieke kerk, één van de strengste abortuswetten van de Europese Unie.

Wydrzynska, die het versturen van de pillen had toegegeven, kreeg niet de gevreesde, maximale drie jaar gevangenisstraf. Ze moet van de rechter in Warschau acht maanden lang dertig uur taakstraf per maand uitvoeren en krijgt een strafblad. „Het proces tegen mij is intimidatie van alle andere vrouwen, en mannen, die op legale en minder legale wijze helpen: waag het niet”, zei zij eerder in NRC over de zaak tegen haar. Volgens Poolse media heeft ze aangekondigd in beroep te gaan.


Lees ook Abortusactiviste in Polen: ‘Je weet dat je gevaar loopt in dit werk’

Volgens Wydrzynska was de rechter in haar zaak niet onafhankelijk, omdat die werd benoemd sinds de regeringscoalitie de rechterlijke macht aan het ‘hervormen’ is. Maandag sprak een rechter in Poznan een groep van 32 demonstranten vrij die na de verscherping van het abortusverbod in de plaatselijke kathedraal protesteerden. Zij hadden tot twee jaar cel kunnen krijgen voor „kwaadwillende interventie van religieuze daad”. Maar volgens de rechter waren zij niet kwaadwillend, maar kwamen ze op voor „geschonden vrouwenrechten”.

Huiselijk geweld

Verschillende Poolse vrouwen zijn in de afgelopen jaren gestorven omdat er niet medisch werd ingegrepen toen hun zwangerschap levensbedreigend werd. Sinds in 2020 ook het aborteren van gehandicapte en niet-levensvatbare foetussen verboden werd, zijn artsen ook extreem terughoudend in het helpen van vrouwen in situaties waarin zij daar nog wel recht op hebben: als zij zelf gevaar lopen of na een verkrachting.

Het proces tegen mij is intimidatie van alle andere vrouwen, en mannen, die op legale en minder legale wijze helpen

Justyna Wydrzynska vrouwenrechtenactiviste

Wydrzynska is al jaren actief in Poolse en internationale organisaties die vrouwen helpen online pillen te bestellen waarmee ze hun zwangerschap kunnen afbreken of naar andere Europese landen te reizen voor een abortus. Het gebruik van abortuspillen is niet strafbaar, maar het direct leveren daarvan wel. In februari 2020 deed Wydrzynska dat rechtstreeks, omdat de vrouw die haar hulp inschakelde in een noodsituatie verkeerde van huiselijk geweld en een bijna twaalf weken oude zwangerschap. „Ik wilde niet dat zij haar eigen leven zou riskeren door iets gevaarlijks te doen, als er zo’n simpele en veilige oplossing beschikbaar is”, zei Wydrzynska tijdens de laatste zitting. Maar de echtgenoot van de vrouw onderschepte de pillen en zette de politie op het spoor naar Wydrzynska.

Anonieme dankbetuiging

In een bij vlagen emotioneel proces, waarin Wydrzynska vertelde hoe ook zij ooit vast zat in een gewelddadige relatie, bedankte de (geanonimiseerde) vrouw die zij geholpen had haar. „Toen mensen het lieten afweten die een morele, en sommigen ook een wettelijke plicht hadden om mij te helpen, bood jij mij een helpende hand.” De vrouw heeft de pillen nooit kunnen nemen en verloor haar kind vervolgens door een miskraam.

Internationale mensenrechtenorganisaties spreken hun afschuw over het vonnis uit. De aan de conservatief-nationalistische regering gelieerde organisatie Ordo Iuris viert het juist. Deze ultrakatholieke lobbyclub mocht van de rechter in het proces optreden als de vertegenwoordiger van het ongeboren kind.


Vanuit Nederland abortuspillen voorschrijven aan Poolse vrouwen? Dat moet kunnen, vindt GroenLinks