De angst is bijna tastbaar, zaterdagmiddag op de trappen voor het Internationaal Strafhof in Den Haag. Zo’n tweehonderd mensen zijn daar bij elkaar om te demonstreren tegen de moordpartijen die zich de afgelopen week deels richtten op alawitische minderheden in de Syrische kuststreek. Ook christenen waren doelwit. Daarbij vielen vermoedelijk honderden burgerslachtoffers.
Het geweld begon toen aanhangers van de verdreven dictator Assad in Latakia in opstand kwamen tegen het nieuwe Syrische regime. Assad was zelf alawitisch en het recente geweld lokte een gewelddadige reactie uit tegen de gehele bevolkingsgroep. Syrië heeft een soennitische meerderheid maar werd gerund door de alawitische assadisten, die graag verdeel-en-heers speelden.
Op borden staat „We ask only peace” en „together against extremism and terrorism”. Als er gefotografeerd wordt, plaatsen demonstranten hun protestborden soms voor hun gezicht. Anderen dragen petten, zonnebrillen en sjaals om hun gezicht te verbergen. Demonstranten delen rozen uit aan elkaar en filmen met hun telefoons het protest.
Terwijl de aanwezigen luisteren naar toespraken in het Nederlands, Engels en Arabisch, ontspoort het plots. Een tegendemonstrant filmt de demonstranten, die in een cirkel staan, en schreeuwt in zijn telefoon „leugenaars, leugenaars!”. Een vechtpartij ontstaat, waarna de politie ingrijpt. De demonstranten schreeuwen en scanderen terwijl de man weggehaald wordt door de politie: „Terrorist, terrorist!”.
Veel demonstranten vrezen dat als zij op videobeelden worden herkend, zij hun familie in Syrië daarmee in gevaar brengen. De betogers benadrukken niks met Assad te maken te hebben, maar gezien hun etnische achtergrond nu te moeten vrezen voor de veiligheid van hun familieleden. Velen geven dan ook liever niet hun naam uit angst voor represailles.
Volgens een woordvoerder van de organisatie van het protest Committee Against Ethnic Cleansing in Syria waren etnische minderheden ook slachtoffer onder Assad. „We werden ook onderdrukt, moesten het leger of de gevangenis in. Als we niet loyaal waren, werden we geëxecuteerd.”
Stem verheffen
Volgens de 33-jarige Ali voelen Syrische minderheden „zich niet gehoord”. Hij is een alawitische Turk, woont nu drie jaar in België en is speciaal voor dit protest naar Den Haag gekomen. „Ik volg het nieuws al sinds het uitbreken van de oorlog in 2012 en ik wilde helpen onze stem te verheffen.”
Ali twijfelde of hij zou demonstreren omdat hij bang was dat hij daarvoor het land uitgezet zou worden. Hij werkt als IT-consultant, maar heeft nu geen vaste verblijfsvergunning. Voor alawieten is het nooit veilig, zegt Ali. „Ook in Turkije zijn de afgelopen decennia moordpartijen geweest. Syrië was seculair, en nu niet meer.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129462921-c54675.jpg|https://images.nrc.nl/WyVKGLqQBFqU351e9t89FwmE6OE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129462921-c54675.jpg|https://images.nrc.nl/3Px9WjiL12v7eU71VWtj7-7rfRw=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129462921-c54675.jpg)
De demonstranten eisen dat de internationale gemeenschap ingrijpt in Syrië tegen de etnische zuivering die daar volgens hen nu gaande is. Ook zijn de demonstranten verbolgen over het feit dat de Europese Commissie de nieuwe Syrische regering in Brussel heeft uitgenodigd en mogelijk bereid is financiële steun te geven voor de transitieperiode daar.
De demonstranten willen zich niet uit elkaar laten spelen door het recente geweld, en blijven herhalen dat „Syriërs één zijn”
„Ik werk als timmerman en betaal in Nederland belasting om in Syrië een moordend regime te steunen”, zegt een Syrische Nederlander, die niet met zijn naam in de krant wil daarover. Hij zegt in de geweldsexplosie vorige week vijf familieleden te hebben verloren. Zijn vrouw vijftien familieleden. Een andere man, gekleed in regenjas met een muts en mondkapje op, valt hem bij. Mijn familie is gevlucht naar de Russische luchtmachtbasis”, vertaalt de Syrische Sarah Samir die bij het groepje staat voor hem. „De hoeveelheid haat [van radicale groeperingen] heeft ons verrast”, zegt hij. „Deze escalatie betekent niet dat het voorbij is. Zonder internationale druk kan dit niet stoppen.”
Lees ook
over asielminister Marjolein Faber (PVV) die wil dat zoveel mogelijk Syriërs „vrijwillig” terugkeren naar hun thuisland
De demonstranten willen zich niet uit elkaar laten spelen door het recente geweld, en blijven herhalen dat „Syriërs één zijn”. Maar, zegt Sarah Samir, dat wordt steeds moeilijker. „Elke dag zitten we in gespannen afwachting voor berichten: of onze familie bestolen, belaagd of vermoord is. Iedereen was zo blij toen het regime van Assad viel. Maar nu worden we gedwongen om ons geen Syriër meer te voelen. Ze dwingen ons om nergens om te geven behalve het lot van onze mensen. En hoe kunnen we ook anders, als je de verhalen van vluchtende families, schuilend in bossen, hoort?”
Hoofddoek op
Naast haar knikt Aya. Zij vertelt over hoe onveilig haar zussen zich momenteel voelen in Syrië. Zij worden geïntimideerd, zegt ze: „Veiligheidstroepen die nu aan de kust de orde bewaren, zeiden tegen mijn zussen dat ze hoofddoeken moeten dragen. Ze dreigden hen anders te vermoorden.”
De Syriërs waar NRC mee spreekt benadrukken allemaal dat er een informatie-oorlog gaande is. Ze zeggen dat het nieuwe regime veel propaganda verspreidt en dat media veel verkeerde narratieven overnemen. „Er is geen onafhankelijke pers in Syrië, iedereen is vooringenomen. En veel Syriërs geloven onze verhalen niet”, zegt Samir daarover.
„Niemand durft zich daar uit te spreken”, ziet Samir. „Omdat je anders het verwijt krijgt een Assad-loyalist te zijn.” Een van de organisatoren met Turkse achtergrond bevestigt dat: „Dit is de eerste keer in mijn leven dat ik voor mezelf ga demonstreren. En nog word ik gewaarschuwd door familie en vrienden: straks word je gepakt. Ik heb me altijd ingehouden.”
