Syriërs worden online de stuipen op het lijf gejaagd, dus komen er in Libanon alleen maar méér vluchtelingen bij

Posted on January 27, 2025 by admin

‘Ik heb zo lang gewacht, mijn vreugde is onbeschrijflijk”, zegt Yasmin Muhammad. De Syrische vrouw woont met haar gezin in een van de honderden vluchtelingenkampen in Libanon. Nu het Syrische regime van Bashar al-Assad is gevallen, zou ze niets liever willen dan terugkeren naar haar vaderland. „Iedere Syriër wil met opgeheven hoofd terug”, zegt ze. „Ik ben Libanon dankbaar dat ze ons hebben opgevangen.” Maar Muhammad denkt niet dat ze al snel terug kan. „Ons huis in Syrië is verwoest, we hebben niets om naar toe te gaan.”

Veel Libanezen kunnen niet wachten totdat Syriërs als Muhammad hun overvolle land verlaten. De val van Assad, afgelopen december, werd niet voor niets ook door Libanezen volop gevierd. Maar onder de ruim één miljoen Syrische vluchtelingen is vooralsnog weinig animo om terug te keren. In de eerste maand na de val van Assad vertrokken slechts tienduizend Syriërs, aldus cijfers van het Libanese ministerie van Binnenlandse Zaken.

Volgens migratieonderzoeker Jasmin Diab kijken de meeste Syriërs de kat uit de boom, en zullen ze dat voorlopig ook blijven doen. „Politiek en vooral humanitair is het nog niet stabiel in Syrië. We weten over enkele maanden pas hoe duurzaam de situatie is en of mensen ook in Syrië blijven of misschien juist weer terugkeren naar Libanon.”

Intussen lijkt Libanon er wel een nieuwe groep vluchtelingen bij te hebben gekregen. Nadat Assad op 8 december vluchtte en oppositiegroepen onder leiding van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) de leiding overnamen, zouden volgens de Libanese autoriteiten zeker 66.000 Syriërs de grens zijn overgestoken. Deels gaat het om Assad-aanhangers die wraak vrezen, deels om Syriërs die behoren tot religieuze minderheden en twijfelen aan de boodschap van tolerantie van de nieuwe machthebbers in Syrië.

Op de vlucht

De Syrische Mohammed zit op de bank van zijn vriend Faisal Touame in een zuidelijke wijk van Beiroet. Hij komt uit de omgeving van Aleppo, en sloeg op de vlucht voor de oprukkende rebellen. „Eerst dachten we nog dat het wel los zou lopen, en dat het Syrische leger de steden zou verdedigen. Daarna vluchtte ik naar Damascus, en toen ze dat innamen, ben ik naar Libanon gegaan.”

Mohammed zegt dat hij niets met Assads regime te maken had. En natuurlijk, zegt hij, is het mooi dat het gevallen is. Maar hij is nu vooral bang voor sektarisch geweld tegen minderheden in het land waar de overgrote meerderheid van de bevolking soennitisch moslim is. De rebellen hebben op hun bevrijdingstocht volgens hem veel kapotgemaakt. Hij wijst op wraakacties tegen alawieten, een religieuze minderheid waartoe hijzelf ook behoort, net als de Assads. Hij begint over de verbranding van kerstbomen van christenen. „Winkels en bedrijven zijn geplunderd”, zegt Mohammed. „Ook is er nu geen leger meer, en proberen de rebellen mensen aan salafistische regels te onderwerpen.”

Faisal, die ook uit Aleppo komt en al sinds 2014 in Libanon woont, knikt instemmend. Hij zegt alleen vandaag al zes nieuwe verzoeken te hebben ontvangen van Syriërs die naar een woonplek in Libanon zoeken. De twee mannen zien de machtsovername van HTS vooralsnog als een verslechtering van de situatie.

Nieuwe burgeroorlog

Assad mag dan gevallen zijn, wie de sociale media volgt, ziet dat de oorlog in Syrië online wordt voortgezet. Onderzoekers waarschuwen voor nieuwe, grootschalige desinformatiecampagnes van het oude regime en zijn bongenoten Rusland en Iran. Volgens Zouhir al-Shimale, die werkt voor de fact-checkorganisatie Verify Syria, zijn de oude netwerken van bot-programma’s en accounts uit het Assad-tijdperk nog zeer actief. Via deze netwerken werden Syrische gemeenschappen eerder ook al tegen elkaar opgezet.

„Nu zien we deze netwerken zich richten op het maken van content rond incidenten tegen alawieten of christenen”, zegt hij. „Daarmee ontken ik niet dat die plaatsvinden, maar we zien deze campagnes veel incidenten overdrijven en uit de context halen, met het doel mensen angst in te boezemen en een nieuwe burgeroorlog te ontketenen.” Daarnaast zijn er veel nepvideo’s in omloop, of video’s die al jaren oud zijn. Enkele incidenten waar Mohammed en Faisal in Beiroet naar verwijzen, vallen hier ook onder.

Recent geweld in Syrië

Vorige week zijn in drie dagen tijd 35 mensen gedood door strijders die gelieerd zijn aan het nieuwe regime in Syrië. Dat meldt het Syrisch Observatorium voor Mensenrechten, een ngo uit Londen. Verschillende daders zijn opgepakt, aldus het Syrische regime in Damascus, dat spreekt van „leden van een criminele groep” die zich tijdens een veiligheidsoperatie van het regime in het gebied voordeden als veiligheidsdiensten.

Het geweld vond plaats in de Homs-regio. De slachtoffers bestonden voornamelijk uit officieren van het leger van de gevluchte leider Bashar al-Assad. Lokale gewapende groepen zouden volgens het Syrisch Observatorium voor Mensenrechten gebruik maken van „de chaotische situatie in het land, het overvloed aan wapens en hun banden met het nieuwe regime, om rekeningen te vereffen met leden van de Alawitische minderheid waartoe Assad behoort”.

Mensenrechten in Bangladesh worden nog steeds geschonden, al is het doelwit nu anders

admin
January 28, 2025
0

In Bangladesh vinden nog steeds schendingen van de mensenrechten plaats, ook onder de interim-regering die het land sinds de zomer leidt. Vooral vermeende aanhangers van het vorige, verdreven regime zijn daar nu slachtoffer van. Dat schrijft Human Rights Watch in een rapport over de huidige situatie in het land.

In wat wel de Moesson-revolutie wordt genoemd kwam in augustus vorig jaar een eind aan het vijftienjarig bewind van Sheik Hasina, leider van de politieke partij Awami League. Zij ontvluchtte het land met een helikopter na aanhoudende studentenprotesten en verblijft sindsdien in buurland India.

Een interim-regering onder leiding van econoom en Nobelprijswinnaar Muhammad Yunus probeert het land sindsdien te hervormen. Maar Human Rights Watch signaleert dat die tijdelijke regering wordt ondermijnd door „krachtige en gepolitiseerde veiligheidsdiensten”. Aanhangers – of vermeende aanhangers – van de Awami League zijn nu de dupe van repressie.

**Vooral studenten** namen deel vaa de ‘Mars voor eenheid’ eind vorig jaar in Dhaka.Foto Mahmud Hossain Opu/AP

Duizend zaken

In de eerste twee maanden nadat de interim-regering aan de macht kwam, werden meer dan duizend zaken aangespannen tegen Awami-leden die werden beschuldigd van moord en corruptie. Maar in veel gevallen lijkt alleen al de schijn van een relatie met met Hasina’s politieke partij voldoende voor een aanklacht, zo waarschuwden ook eerder Bengaalse mensenrechtenadvocaten.

Rohingya-vluchtelingen

Tegelijkertijd is de situatie voor Rohingya-vluchtelingen in grote opvangkampen in Bangladesh onveranderd penibel. Ongeveer een miljoen Rohingya, waarvan het grootste deel Myanmar na een militaire coup in 2021 is ontvlucht, verblijven hier al jaren. Volgens The Guardian heeft de interim-regering van Bangladesh sinds begin januari meerdere groepen teruggestuurd naar Myanmar, waar zij hun leven niet zeker zijn.

Ook de regering van Hasina had al aangegeven dat Bangladesh geen vluchtelingen meer wilde opnemen. HRW stelt in het rapport dat bewoners van vluchtelingenkampen ten tijde van het regime van Hasina te maken kregen met afpersing door lokale politie-eenheden.

De recente berichten over teruggestuurde groepen kunnen volgens Sreeparna Banerjee, Myanmar-deskundige verbonden aan de Indiase denktank Observer Research Foundation, duiden op „strengere handhaving tegen de achtergrond van toegenomen zorgen over veiligheid en instabiliteit in de regio, door de aanhoudende oorlog in Myanmar zelf”. Het zou gaan om het wegsturen aan de grens en de uitzetting van vluchtelingen die al in Bangladesh zijn.

De grens tussen beide landen is echter poreus. Tijdens een ontmoeting met de VN-gezant voor vluchtelingenzaken sprak interim-regeringsleider Yunus van een „influx” van zo’n honderdduizend Rohingya’s. Hij stelde dat meer internationale hulp nodig is bij de opvang.

De hervormingen die Yunus wil doorvoeren in het veiligheidsapparaat moeten volgens de mensenrechtenorganisatie de bescherming van minderheden garanderen.

Voor het onderzoek sprak HRW met dertig ooggetuigen en slachtoffers, acht leden van de veiligheidstroepen en drie van de interim-regering.

EU schort deel sancties Syrië op om de ontwikkeling van het land een kans te geven

admin
January 27, 2025
0

Sancties zijn een favoriet diplomatiek instrument van de Europese Unie. Maandag besloten de lidstaten een deel van de sancties voor Syrië op te schorten om de ontwikkeling van het land een kans te geven, terwijl sancties voor Rusland werden verlengd. Dat laatste gebeurde na een bijna traditioneel politiek gevecht met Hongarije, waarin president Donald Trump een onverwachte bijrol speelde.

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken spraken op hun eerste bijeenkomst sinds de inauguratie ook over de omgang met de nieuwe Amerikaanse president. „We zien allemaal dat Trump niet denkt in termen van verdragen en vrijhandel”, zei minister Caspar Veldkamp (NSC) na afloop, „maar in termen van macht, machtsuitoefening en machtsblokken en dat we ons daartoe moeten verhouden.”

Ook is het volgens Veldkamp duidelijk „dat het niet effectief zou zijn als we op elke uitspraak van ieder lid van de Amerikaanse regering reageren, maar dat we kijken welke uitspraken omgezet worden in beleid en dan kijken waar onze belangen liggen”.

Europa, zei EU-Buitenlandchef Kaja Kallas, moet net als Trump denken in transacties. In onderhandelingen staat Europa niet met lege handen, onderstreepte ze: de Verenigde Staten hebben belangen in Europa.

Over Trumps interesse in Groenland wilde ze niet veel kwijt, behalve dat de EU-lidstaten altijd een lidstaat met problemen terzijde zullen staan. Veldkamp sprak vorige week met zijn Deense collega, onder andere over Groenland. Denemarken, zeggen diplomaten, wil de discussie met het Witte Huis nu niet met grote Europese gebaren belasten.

Protest Hongarije

Hongarije had in de aanloop naar de bijeenkomst – weer eens – alle aandacht naar zich toe getrokken. De sancties die de EU Rusland heeft opgelegd als antwoord op de grootschalige inval in Oekraïne moeten elk halfjaar verlengd worden.

Hongarije was zwaar onder druk gezet om het sanctiebouwwerk niet te torpederen

Hongarije had ook nu weer protest aangetekend, omdat zijn energie-zekerheid in het geding zou zijn. Om in te kunnen stemmen met de verlenging van de sancties zou Kyiv weer de doorvoer van Russisch gas moeten toestaan. Sinds 1 januari krijgt Hongarije geen leveringen meer van Russisch gas via Oekraïne. Kyiv heeft het contract met Rusland niet verlengd, omdat Moskou inkomsten ontving voor de leveringen.

Maandag was de kou snel uit de lucht. Boedapest nam rap genoegen met een verklaring over het belang van energievoorziening. De verklaring is, aldus een Europese diplomaat, algemeen en bevat voor de EU vrijwel geen verplichtingen. De lidstaten hadden daarom geen probleem met deze ‘concessie’. Op de vraag of de verklaring eigenlijk iets te betekenen had, antwoordde Kalas droogjes: „Het had betekenis voor Hongarije, dus was het van belang.”

Hongarije was zwaar onder druk gezet om het sanctiebouwwerk niet te torpederen. De Poolse premier Donald Tusk maakte héél duidelijk wat er op het spel stond: „Als Orbán werkelijk de Europese sancties blokkeert op dit cruciale moment in de oorlog is het duidelijk dat hij in dit grote spel over de veiligheid en toekomst van Europa in Poetins team speelt en niet in ons team. Dat kan niet zonder gevolgen blijven.”

Trump-probleempje

Daarnaast had Orbán onverwachts ook een Trump-probleempje. Terwijl hij steeds weer verzet aantekent tegen Rusland-sancties zei zijn politieke maatje in het Witte Huis opeens dat sancties tegen Rusland opgeschroefd moeten worden.

De EU komt het nieuwe regime in Syrië tegemoet door stap voor stap een aantal sancties op te schorten. Het gaat onder andere om sancties in de financiële sector, het transport en de energiesector. Kallas: „De toekomst van Syrië is fragiel, maar hoopvol. Als het regime goede stappen zet, willen wij dat ook doen.”

Het nieuwe regime moet bijvoorbeeld bewijzen dat rechten van minderheden en vrouwen gerespecteerd worden. Minister Veldkamp onderstreepte dat sancties ook weer opnieuw van kracht kunnen worden „als het regime een afslag neemt die wij niet willen”.

Het wapenembargo tegen Syrië blijft van kracht evenals de sancties op personen uit de kring van de verjaagde dictator Assad. Ook de sancties tegen de islamitische Hayat Tahrir al-Sham (HTS) die Assad verdreef, blijven geldig. Details over de ‘routekaart’ voor het verlichten van de sancties waren nog schaars. De ministers namen een algemeen politiek besluit, de invulling volgt later.

Hoewel de nood hoog blijft, korten Europese landen flink op ontwikkelingshulp

admin
January 27, 2025
0

Minister van Ontwikkelingshulp Reinette Klever (PVV) had een „hele duidelijke boodschap” tijdens haar eerste bezoek aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september, vertelt ze in een video op socialemediumplatform Linkedin: „Wij bezuinigen op ontwikkelingshulp”, oplopend tot structureel 2,4 miljard euro per jaar vanaf 2027.

Maar hoewel de bezuinigingen van Klever wellicht opvallen door hun omvang, is Nederland niet uniek. Een groot aantal Europese landen beknibbelt namelijk op internationale armoedebestrijding en andere hulp over de grens.

Daarmee raken die landen steeds verder verwijderd van de binnen de Verenigde Naties afgesproken norm om 0,7 procent van het bruto nationaal inkomen (bni) te besteden aan ontwikkelingshulp. Zo liet het Verenigd Koninkrijk onder premier Boris Johnson de VN-norm los en zakte naar 0,5 procent van het bni. De huidige Labour-regering houdt daar voorlopig aan vast. Ook Finland, Zweden en de Europese Unie hebben hun hulp teruggeschroefd.

Hulp in plaats van samenwerking

In Nederland was al voor de eerste werkdag van minister Klever duidelijk dat er grote veranderingen op komst waren. Ze zou namelijk expliciet geen minister van Ontwikkelingssamenwerking worden: voor het eerst in een halve eeuw spreekt Nederland weer van ontwikkelingshulp.

Hoewel Frankrijk in 2021 in de wet verankerde om de VN-norm vanaf 2025 te halen, raakt dat doel door nieuwe bezuinigingen juist verder uit zicht. Eind vorig jaar presenteerde de Franse regering een begroting voor 2025 die het budget voor ontwikkelingshulp zou doen slinken naar iets meer dan twee derde ten opzichte van 2022. Die begroting sneuvelde. De vraag is hoe ontwikkelingshulp het eraf gaat brengen in het begrotingsvoorstel van de nieuwe Franse regering. Ook daarin wordt bezuinigd.

Naast de krapte in de begroting, hebben de Franse bezuinigingen ook een meer politieke oorzaak, zegt Alan Anic, campagnemanager van hulporganisatie Oxfam in Frankrijk. „Ontwikkelingshulp is de nieuwe obsessie van radicaal-rechts”, zegt Anic. „Ze zetten burgers op tegen de armste mensen in de wereld. Terwijl de rijken in de wereld alleen maar rijker werden.”

Een groot aantal Europese landen raakt steeds verder verwijderd van de norm om 0,7 procent van het bruto nationaal inkomen te besteden aan ontwikkelingshulp

Ook in Duitsland is ontwikkelingshulp een van de eerste kostenposten die het moeten ontgelden bij het inperken van de overheidsuitgaven. Zo gaf Duitsland als grootste Europese donor in 2022 nog 0,85 procent van het bni uit aan ontwikkelingshulp, dat zakte naar onder de 0,7 procent in 2024. Die bezuiniging is onder meer veroorzaakt door de stagnerende economie, een begrotingscrisis en het Duitse herbewapenen na de Russische inval van Oekraïne.

‘Amerikaanse belangen’

Mogelijk moet de grootste klap voor internationale ontwikkelingshulp nog komen. Op zijn eerste dag als president tekende Donald Trump een decreet waarmee hij de Amerikaanse ontwikkelingshulp negentig dagen opschort. In die tijd zal worden gekeken of uitgaven „Amerikaanse belangen” wel dienen. Het effect voor reeds toegewezen hulp is nog niet duidelijk.

Tijdens zijn eerste termijn probeerde Trump meermaals te snijden in Amerikaanse ontwikkelingshulp. Hij stelde bijvoorbeeld een bezuiniging van 21 procent voor bij de begroting voor 2021. Toentertijd ging het Congres daar niet in mee, maar Trump zal deze keer naar verwachting minder politieke weerstand ondervinden. De Republikeinen hebben het voor het zeggen in zowel het Huis als de Senaat, en Trump heeft meer grip op de partij dan ooit tevoren. Daarbij reageerde Elon Musk – door Trump aangewezen om te snoeien in overheidsuitgaven – positief op het idee om Amerikaanse bijdragen aan ontwikkelingshulp volledig af te schaffen.

Onder president Joe Biden stegen die bijdragen juist flink, van 38 miljard dollar in 2020 naar 63 miljard in 2024. Die toename is voor een groot deel te danken aan Amerikaanse (non-militaire) steun aan Oekraïne. Hoewel de Amerikanen slechts 0,24 procent van hun bni aan ontwikkelingshulp uitgeven, maakt de grootte van hun economie dat ze volgens de telling van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) de grootste donor ter wereld zijn. De afgelopen vijf jaar financierden de Amerikanen volgens de VN maar liefst 38 procent van alle wereldwijde humanitaire hulp.

Naast de huidige dip in Europese uitgaven komt er ook minder geld terecht in ontwikkelingslanden. In 2022 ging slechts 22,5 procent van het budget naar de vijftig armste landen, bijna 8 procent minder dan tien jaar daarvoor. Europese landen gaven meer geld uit aan hulp aan Oekraïne en opvang van asielzoekers in eigen land (dat deels als ontwikkelingshulp mag worden meegeteld).

Noden niet minder

Omdat Europese landen tot de grootste gevers van ontwikkelingshulp horen, hebben bezuinigingen al snel grote gevolgen. Zo blijkt uit een onderzoek van een Britse parlementaire commissie dat alleen al de bezuinigingen in het VK ertoe leiden dat in Zuid-Soedan „27.000 acuut ondervoede kinderen geen medische hulp krijgen”. Van die kinderen zouden er drieduizend kunnen sterven. In Jemen, een andere grote ontvanger van Britse hulp, lopen een „half miljoen vrouwen en kinderen gezondheidszorg mis”.

„De noden worden niet minder”, zegt Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire studies aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. „De afgelopen jaren zijn er enorme crisishaarden geweest: Syrië, Jemen, Oekraïne, Soedan. Daarnaast veroorzaakt klimaatverandering meer droogte en overstromingen.” De internationale trend om te bezuinigingen baart Hilhorst daarom zorgen. Ze ziet een verschuiving. „Duitsland komt bijvoorbeeld met verregaande bezuinigingen op humanitaire hulp, terwijl het vroeger altijd een van de grootste spelers was bij het verlenen van hulp tijdens rampen.”