Surinamers die zijn regime ontvluchtten over de dood van Bouterse: ‘December is weer een vrolijke maand’

Posted on December 26, 2024 by admin

De moordenaar is gestorven als moordenaar. Dat is het eerste wat Nirmala Rambocus (74) over het overlijden van oud-president van Suriname Desi Bouterse zegt. Haar broer Soerinder Rambocus was een van de vijftien tegenstanders van de militaire dictatuur van Bouterse die werden vermoord op 8 december 1982, beter bekend als de Decembermoorden. 42 jaar na de moorden, en op een paar dagen na exact een jaar na zijn definitieve veroordeling daarvoor, is Desi Bouterse woensdag op 79-jarige leeftijd overleden.

Nirmala Rambocus was een van de nabestaanden die vlak voor de verjaring van de misdaden in 2000 met succes het Openbaar Ministerie van Suriname verzocht het strafrechtelijke onderzoek in te stellen dat uiteindelijk tot de veroordeling leidde. Die veroordeling is haar veel waard, ook nu Bouterse is gestorven voordat hij zijn straf kon uitzitten – na zijn veroordeling sloeg hij op de vlucht. „Hij heeft zijn straf ontlopen, maar gaat de geschiedenis in als veroordeeld moordenaar.”

„Hij heeft zijn straf ontlopen, maar gaat de geschiedenis in als veroordeeld moordenaar.”

Nirmala Rambocus

Vorig jaar vertelden Rambocus en twee anderen in NRC over de impact van de gebeurtenissen in 1982 op hun leven. Ze moest Suriname ontvluchten na de Decembermoorden en kwam er, afgezien van een enkel bezoek, niet meer terug. Ze voelde zich er niet veilig. Het liefst zou ze haar laatste jaren in het land doorbrengen, zei ze tegen NRC, „maar ik heb nog steeds geen garantie dat het veilig is. De moordenaars lopen nog vrij rond.”

Wat de dood van Bouterse betekent voor haar relatie met Suriname en een mogelijke terugkeer weet ze nog niet – hij is er niet meer, maar andere misdadigers van die tijd zijn er nog wel, zegt ze. „En ik heb hier in Nederland, hoewel onvrijwillig, inmiddels mijn weg gevonden.”

Ook Kitlyn Tjin A Djie (71) bleef lang weg uit Suriname. Ze woonde in 1982 al in Nederland voor haar studie maar was destijds op familiebezoek in Suriname. Ze nam die bewuste avond op aandringen van haar moeder het laatste vliegtuig terug naar Nederland. Suriname was niet meer veilig. Vijftien jaar lang bleef ze weg uit haar thuisland, twintig jaar lang sprak ze niet over de gebeurtenissen. De laatste jaren is ze gaan praten. Met familie, vrienden, mede-Surinamers. Daardoor heeft ze het een plek kunnen geven. „Ik hoop dat Suriname daar ook klaar voor is.” Het nieuws over Bouterse geeft haar het „ongelooflijke verlangen” erheen te gaan.

Nu kan het helen beginnen, is het eerste wat ze dacht toen ze over de dood van Bouterse hoorde. Haar zus appte woensdagochtend vanuit de kerkdienst het nieuws door. „Kerstmis is niet de tijd waarin we allerlei vreselijke gedachten moeten uitspreken, maar dit kun je misschien wel gerechtigheid noemen”, zegt Tjin A Djie. Dat Bouterse hierdoor zijn gevangenisstraf ontloopt, deert haar niet: „Hij wordt door Suriname niet herinnerd als held maar als crimineel. We weten niet waar hij was, maar hij bracht zijn laatste jaar door op de vlucht.”

„Ik heb een groot deel van mijn leven in een kistje gestopt. Dat voelt als verlies.”

Kitlyn Tjin A Djie

Wat zij om zich heen – zowel in Suriname als in de Surinaamse gemeenschap in Nederland – veel ziet: families zijn uit elkaar gevallen. De dictatuur van Bouterse (1980-1988) spleet het land, de één zag hem met zijn beloftes als verlosser, de ander zag hem als moordenaar en corrupte dictator. Een verleden zo complex als dat van Suriname verwerken en bespreekbaar maken, kost tijd, zegt Tjin A Djie. „Ik wens dat zijn dood dat proces versnelt. Dat is ook een oproep aan grootouders die die tijd meemaakten: vertel de verhalen aan je kinderen en kleinkinderen.”

Dat is lastig, weet ze, omdat er hoe dan ook verdriet achter zit. „Of dat nou is omdat je achter iemand stond die er niet meer is en schuldig is bevonden aan verschrikkelijke misdaden, of omdat zijn misdaden je persoonlijk hebben geraakt.” Ook voor haar brengt het emotionele herinneringen naar boven. „Ik heb een groot deel van mijn leven in een kistje gestopt. Dat voelt als verlies.”

Ook bij Rambocus komen herinneringen boven. Jarenlang ging ze elke achtste van de maand naar het Surinaamse consulaat in Amsterdam om te protesteren, een wake voor de slachtoffers te houden en het volkslied te zingen. Wi mu’ seti kondre bun, we moeten het land goed doen, citeert ze. Ze vindt het moeilijk nu al woorden te geven aan haar gevoel. „Verward, opgelucht, emotioneel: ik moet het nog verwerken.” Het belangrijkste, vindt zij, is dat Bouterse hierdoor geen amnestie meer kan krijgen – iets waar zijn partij NDP al op hintte, mocht zij de verkiezingen van mei 2025 winnen.

„Nu is Suriname bevrijd van de ellende.”

Moen Nehal

De vloek van de burgers van Suriname rustte op Bouterse, zegt Moen Nehal (72), en heeft hem nu zijn leven gekost. „We zeggen dit soort dingen eigenlijk niet, maar hij heeft zoveel ellende veroorzaakt, dat ik blij ben om zijn dood.” Ook zij ontvluchtte haar geboortegrond. Terugverhuizen gaat niet meer. „We hebben ons hier nu gevestigd met kinderen en kleinkinderen”, maar ze gaat voortaan met een ander gevoel op bezoek. „Dit geeft rust in mijn hart.”

Al zal ze bepaalde plekken waar ze voor die tijd graag kwam, blijven vermijden. De Waterkant in Paramaribo bijvoorbeeld, de oudste straat van de stad langs de Surinamerivier, die begint bij Fort Zeelandia – de plek van de moorden. Of het binnenland, waar tussen 1986 en 1992 een verwoestende oorlog woedde en waar militairen van Bouterse het ‘Bloedbad van Moiwana’ aanrichtten door in dat binnenlandse dorpje 39 onschuldige dorpelingen dood te schieten, op zoek naar tegenstander en rebellenleider Ronnie Brunswijk (de huidige vicepresident).

Desondanks is december weer een vrolijke maand geworden, zegt Nehal. Die maand was voor haar – en voor heel Suriname, denkt zij – juist altijd moeilijk. „Nu is Suriname bevrijd van de ellende.” Aan het kerstdiner zal ze het volkslied zingen.

Herhaling; Het raadsel van Reinaert: hoe een gemene vos iedereen blijft fascineren

admin
January 1, 2025
0

Je komt hem tegen in kinderboeken, stripverhalen, tekenfilms: Reinaert de Vos. Het oorspronkelijke 13e-eeuwse dierenverhaal ‘Van den vos Reynaerde’ is de bekendste en misschien wel de meest moderne tekst uit de Nederlandse Middeleeuwen. Historici en taalkundigen raken niet uitgepraat over dit complexe gedicht dat vol staat met vileine humor en geniale listen. En over de schrijver bestaat niets dan mysterie. Hoe moeten we deze vos zien? Is hij een sadist of een held van het individualisme?

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].

Host:: Gemma Venhuizen
Gasten:: Hendrik Spiering & Thomas de Veen
Redactie & montage:: Jeanne Geerken

Het schansspringen in Garmisch-Partenkirchen is onverminderd populair, maar de roep om ‘Schanzengleichheit’ klinkt steeds luider

admin
January 1, 2025
0

Markus Müller, een van de beste mannelijke skispringers ter wereld, neemt op Nieuwsjaardag als eerste plaats op de balk van de 149 meter hoge Olympiaschans. In het dal aan zijn voeten ziet de Oostenrijker een bomvol stadion, gevuld met 22.000 toeschouwers en daarachter de wit besneeuwde huizen met rokende schoorstenen van het Zuid-Duitse plaatsje Garmisch-Partenkirchen. Maar alle aandacht van de deelnemer gaat uit naar een rood oplichtend lampje, dat bij de juiste windkracht verspringt naar groen. Dan moet hij scherp zijn. Want als hij zich niet op tijd afzet, dreigt diskwalificatie.

Twee seconden na ‘vertrek’ bereikt de springer een snelheid van tachtig kilometer per uur. Drie seconden later, de skiër gaat inmiddels ruim negentig kilometer per uur, houdt de schans op. Na een vlucht van zo’n drie à vier seconden, enkele meters boven de grond, raakt hij de besneeuwde aarde weer. De tweede horde van het 73e Vierschansentoernooi is genomen. Als Müller is afgeremd, moet hij zich snel uit de voeten maken voor de volgende schansspringer.

Gouden beeld

Sinds 1953 trekken de topspelers tussen 29 december en 6 januari achtereenvolgens langs Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen, Innsbruck en Bischofshofen. Twee Duitse en twee Oostenrijkse plaatsen.

Het wedstrijdverloop is op elke schans hetzelfde. In de eerste ronde strijden de vijftig beste skispringers tegen elkaar, waarna er 25 winnaars overblijven én de 5 ‘beste’ verliezers: de lucky losers. Vervolgens gaat het dertigtal in een tweede ronde weer de strijd aan.

De Oostenrijkse Stefan Kraft komt van de schans.

Wie in totaal over alle vier de schansen genomen het verste springt en de meeste jurypunten krijgt – voor stijl, afsprong en landing – wint een gouden beeld van een adelaar en een ton prijzengeld.

Het blijkt een gouden televisieformule. Traditiegetrouw schakelen miljoenen kijkers wereldwijd op Nieuwjaarsdag speciaal in voor ‘Garmisch-Partenkirchen’.

Normaal gesproken is Martin Ervens (62) een van hen. Al sinds zijn tiende. Maar voor dit jaar heeft de Beierse technicus wedstrijdkaarten. Na al die edities wilde hij het eens in het écht meemaken. Nu staat hij samen met zijn vrouw in het stadion, dat in een halve cirkel om de schans is gebouwd. Als man met „een beetje” hoogtevrees fascineert het schansspringen de Duitse toeschouwer. „Voor nog geen 100.000 euro zou ik van die schans afspringen”, zegt hij terwijl hij omhoog tuurt.

Hoewel er na Sven Hannawald in 2002 geen Duitser het Vierschansentoernooi meer won, is het schansspringen onverminderd populair. Het stadion is een zee van nationale vlaggen, meegebracht door het publiek. Het zwart-rood-geel van de Duitse driekleur is in overvloede aanwezig. Het maakt dat de Oostenrijkse, Finse, Poolse en Japanse vlaggen extra in het oog springen.

„Als sporters uit een bepaald land presteren volgt de natie vanzelf”, geeft kantoormedewerker Hermann Westphal (58) uit de regio Hamburg als verklaring voor de Duitse belangstelling. Met een vriend zit hij tussen de mensenmassa op uitgeklapte driepootstoeltjes. In zijn hand heeft hij een halve liter bier. Ook de ticketprijzen maken het aantrekkelijk om naar het ‘nieuwjaarsspringen’ te komen, stelt Westphal. Afgelopen zomer legde hij nog driehonderd euro neer voor negentig minuten EK-voetbal. Nu is hij „slechts” 46 euro kwijt voor twee middagen schansspringen. Met zijn duo-ticket mocht hij ook op Oudejaarsdag het stadion betreden om te kijken naar de kwalificaties van de mannen en daaropvolgend de Two Nights Tour, een toernooi voor vrouwen.

Baarmoeder

Waar alle aandacht in het schansspringen van oudsher naar de mannen gaat, voelen vrouwelijke skispringers zich al jaren achtergesteld. Ze krijgen weliswaar niet meer te horen dat de sport levensgevaarlijk voor ze zou zijn, omdat de baarmoeder zou kunnen beschadigen bij de landing – een omstreden opmerking die de vorige president van de internationale skifederatie FIS rond de eeuwwisseling uitte – maar er valt nog een flinke emancipatieslag te maken.

Deelnemers aan het toernooi kunnen snelheden van meer dan 90 kilometer per uur halen op de schans.

Zo mogen de vrouwen tijdens de Two Nights Tour, die sinds 2023 rond elke jaarwisseling plaatsvindt, louter van de schansen in Garmisch-Partenkirchen (31 december) en Oberstdorf (1 januari) springen. De dagen dat de mannen geen finalewedstrijd hebben. Een lui compromis, zo vinden de vrouwen, die net als de mannen de twee Oostenrijkse schansen willen trotseren. Ze strijden voor Schanzengleichheit, oftewel een volwaardig vrouwelijk Vierschansentoernooi.

„Uiteraard” moet er een vrouwelijke editie komen, zegt toeschouwer Antonia Landgraf (27) uit München. De studente Sportwetenschappen houdt samen met haar vrienden stukken karton in de lucht waar de namen van Duitse skischansspringers op geschilderd zijn. Landgraf vindt het tijd dat vrouwen op hetzelfde niveau mogen skispringen als mannen. „Omdat de vrouwen lange tijd werden buitengesloten, is het logisch dat er een achterstand was. Maar nu is het tijd om de verhoudingen gelijk te trekken. Hopelijk maken goede mensen de juiste beslissing.”

„Misschien” is er „kleine kans” dat vrouwen rond de jaarwisseling van 2025 naar 2026 op vier schansen mogen starten, stelde de Duitse skibondvoorzitter afgelopen dinsdag tijdens een interview met het sportprogramma Sportschau. Maar waar is het wachten op? Een van de bezwaren luidt dat als de vrouwen meedoen, het een latertje zou worden. En in Innsbruck ontbreekt het aan stadionlampen waardoor er alleen overdag gesprongen kan worden. Ook willen de skibonden de kleinere schansen, waar de vrouwen nu vaak vanaf springen, in gebruik houden.

Toch worden er stappen gezet naar Schanzengleichheit. De FIS heeft aangekondigd dat de wedstrijdschema’s van de mannen en vrouwen vanaf 2026 gelijk lopen. In datzelfde jaar, tijdens de Winterspelen in Milaan, kunnen de vrouwelijke skispringers ook voor het eerst medailles winnen op de grote schans.

Maar daarmee is de financiële ongelijkheid nog niet opgelost. De Duitse skispringer Selina Freitag, die flink campagne voert voor een geëmancipeerde skisport, won afgelopen maandag de kwalificatie voor vrouwen. Mannen krijgen voor die prestatie ruim 3.000 euro, maar Freitag moest het doen met een gesponsord tasje met douchegel, shampoo en vier handdoeken. „Onder het motto: we hadden helaas geen bedrag van 500 euro meer over”, schamperde de winnares voor de camera’s van omroep ARD. „Ik wil er niet over zeuren, maar het verschil is zichtbaar.”

Levensmoe

Voor Nelly Apfel (41) uit München is het bijwonen van het toernooi „een droom die uitkomt”. De toegangsbewijzen waren een kerstcadeau van haar Oostenrijkse partner. „Ik moest huilen”, vertelt de productontwikkelaar van autobouwer BMW Group nu lachend. Ze vindt de sprongen er maar gevaarlijk uitzien. „Volgens mij zijn ze levensmoe, of gek.” Overigens maakt het haar niet uit wie er wint. „We zijn geen patriotten. De sport is het belangrijkste en de nationaliteit komt op de tweede plaats. De beste springer moet winnen.”

Menig toeschouwer staat net zo in de wedstrijd als Apfel. De sfeer in het stadion is gemütlich en familiair. Hele gezinnen met kinderwagens, vriendengroepen en oudere echtparen staan zij aan zij. Soms moeten ze even plaatsmaken voor een man met een tank vol Glühwein op zijn rug. Via een slang tapt hij plastic bekers vol voor vier euro.

De Noorse Marius Lindvik maakt een duikvlucht na de schans.

In de damp van een nabijgelegen braadworstkraam zweept de DJ de toeschouwers vanaf een podium op. Om het gemêleerde publiek tevreden te houden, wisselt hij dancenummers af met klassiekers als Über den Wolken van Reinhard Mey. Elke keer als een Duitse skispringers zijn opwachting maakt, schalt er een vrouwenstem door de speaker en klinkt er een opzwepend nummer. „Hou jullie vlaggen omhoog!” Aan de oproep wordt door velen gehoor gegeven. De Duitsers brullen ‘Sieggggg’ (zege). Fanatiekelingen blazen extra hard op hun vuvuzela.

In de afgeschermde spelerszone is de sfeer minder opgejaagd. De Japanse skispringers houden een balletje hoog, een Noor doet rek- en strekoefeningen.

Nederlandse skispringers zijn er al jaren niet bij. Gerrit-Jan Konijnenberg (61) voltooide in 1988 als enige Nederlander het Vierschansentoernooi. Jeroen Nikkel hield het in 2001 noodgedwongen bij de twee Duitse schansen. Volgens Konijnenberg is de kans dat een landgenoot hem evenaart „nihil”, laat hij desgevraagd telefonisch weten vanaf zijn vakantieadres. In ‘zijn’ tijd kon een skispringer nog semiprofessioneel meedoen. Ook scharrelde hij het benodigde budget zelf bij elkaar. Inmiddels is de sport enorm geprofessionaliseerd. Talenten hebben grote sponsoren nodig die het in ze zien zitten.

Veel tijd om de schans en de omstandigheden te ‘verkennen’ is er niet, zo weet Konijnenberg. „De springers mogen op de schans, die net geprepareerd is met kunstsneeuw, een dag van tevoren twee proefsprongen maken. Dan vindt de wedstrijd al plaats. En dat vier keer.” Daarbij, zegt hij, heeft elke schans een ander profiel qua snelheid en steilheid. Tegelijkertijd is het immens genieten, aldus Konijnenberg, omdat het een heerlijk gevoel geeft om door de lucht te zweven.

De Oostenrijker Daniel Tschofenig blijkt uiteindelijk de grote winnaar op de schans van Garmisch-Partenkirchen.

Hongarije verliest definitief 1 miljard euro aan Europese steun vanwege schendingen rechtsstaat

admin
January 1, 2025
0

Hongarije is definitief 1 miljard euro aan Europese steun kwijtgeraakt vanwege schendingen van de rechtsstaat. Dat heeft een woordvoerder van de Europese Commissie aan het Duitse persbureau DPA bevestigd. Hongarije kon tot uiterlijk eind 2024 maatregelen treffen om het steunbedrag alsnog te krijgen, maar heeft daar vanaf gezien.

Het geld, dat bedoeld was voor de ondersteuning voor economisch zwakkere regio’s, was al sinds 2022 bevroren, omdat Hongarije volgens de Europese Commissie niet aan bepaalde EU-normen voldoet en fundamentele waarden niet respecteert. Zo zou Hongarije te weinig doen tegen corruptie en belangenverstrengeling en is de rechtspraak niet onafhankelijk genoeg.

Het land kijkt inmiddels naar China voor financiële steun. De Chinese president Xi Jinping omschreef de band in mei als „zo zacht en rijk als [de Hongaarse] Tokaj-wijn”. Een maand eerder kreeg Hongarije een lening van 1 miljard euro bij Chinese staatsbanken. Ook Chinese bedrijven zijn actief in het land.

Alsnog probeert de Hongaarse premier Viktor Orbán het bevroren geld weer vrij te krijgen. In december 2022 blokkeerde Brussel in totaal ongeveer 22 miljard euro aan fondsen vanwege zorgen over de rechtsstaat. Een jaar later, december 2023, gaf de Commissie het land alsnog ongeveer 10 miljard euro. Als reactie daagde het Europese Parlement de Commissie voor de rechter.

Related Posts