‘Studenten met migratieachtergrond vaker beschuldigd van fraude door DUO’

Fraudebestrijding Van de studenten die worden beschuldigd van fraude met studiefinanciering heeft het overgrote deel een migratieachtergrond, stelt onderzoeksplatform Investico. DUO, de instantie die erover gaat, heeft de eigen werkwijze nooit geëvalueerd.
Studenten van de Vrije Universiteit Amsterdam maken een tentamen.
Studenten van de Vrije Universiteit Amsterdam maken een tentamen. Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP

Studenten die worden beschuldigd van fraude door de Dienst Uitvoerend Onderwijs (DUO) hebben „opvallend vaak” een migratieachtergrond. Dat blijkt uit onderzoek van Onderzoeksplatform Investico, NOS op 3 en het Hoger Onderwijs Persbureau. Voor dat onderzoek spraken journalisten dertig advocaten, die in totaal 376 bezwaar- of beroepsprocedures voerden waarin studenten beschuldigd werden van fraude met hun studiefinanciering. In 367 gevallen (ruim 97 procent) had de student een migratieachtergrond.

DUO, de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor leningen aan studenten en studiefinanciering, registreert de migratieachtergrond van studenten niet. Maar na een eerste selectie door een algoritme beslissen DUO-medewerkers aan de hand van gemeentegegevens over de woonplaats en sociale media of een extra onderzoek wordt ingesteld naar bepaalde studenten. Volgens het onderzoek heeft het algoritme geen duidelijke wetenschappelijke onderbouwing, maar wordt deze gevoed met de ‘ervaringen’ van DUO-medewerkers. De instantie zegt tegen Investico dat de manier van fraude bestrijden nooit tegen het licht is gehouden, ook niet na de toeslagenaffaire.

DUO laat aan Investico weten zich niet bewust te zijn geweest van het grote aandeel studenten met een migratieachtergrond in fraudezaken. Op Twitter zegt Minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf (D66) de bevindingen „bijzonder serieus” te nemen. Hij wil „grondig nagaan” of de werkwijze juist is en „of er geen onbedoelde bijeffecten zijn”.

De studenten werden beschuldigd van fraude met de hogere studiefinanciering die geldt voor studenten die niet bij hun ouders wonen. In ongeveer tien jaar tijd zijn in totaal bijna 10.000 studenten beschuldigd van fraude met deze zogenoemde uitwonendenbeurs, van wie twee derde bezwaar maakte. 1.800 studenten kregen na bezwaar gelijk, meldt Investico op basis van DUO-cijfers. Vooral meerderjarige mbo-studenten worden door DUO gecontroleerd omdat zij als enige groep onder de invoering van het leenstelsel in 2015 nog een basisbeurs ontvingen. Investico meldt dat DUO vanaf het nieuwe studiejaar het aantal fraudecontroles wil verviervoudigen, omdat vanaf dan ook hbo- en wo-studenten weer een basisbeurs gaan ontvangen.