Strijders van Slangeneiland en Azovstal keren terug naar huis

Posted on January 4, 2024 by admin

In een week van massale Russische luchtaanvallen op Oekraïense steden en een periode van stilstand aan het front en onzekere steun van het Westen, kon de Oekraïense president Zelensky woensdag schaars goed nieuws melden. Op Telegram en X kondigde hij aan dat 230 Oekraïners vanuit Russische gevangenschap terugkeren naar huis. In ruil daarvoor liet Oekraïne 248 Russische militairen vrij. Het is de grootste gevangenenruil sinds het begin van de Russische invasie in februari 2022, en de eerste ruil in vijf maanden.

Niet alleen de timing en de omvang van de ruil zijn opvallend. Meer dan de 48 eerdere ruilacties is dit een morele opsteker voor Oekraïne, in slechte tijden. Het gaat om veel militairen die al sinds het begin van de oorlog gevangen waren. Naast 130 militairen uit het leger gaat het om 55 leden van de Nationale Garde, 28 grenswachten, één politieagent en zes burgers. Van 48 geruilde gevangenen was niet bekend dat ze in Russische handen waren, ze waren vermist. De overige 182 hadden de formele status als krijgsgevangene, bevestigd door het Internationale Comité van het Rode Kruis.

Lees ook
Russen pesten met oorlogsmemes

Veel gevangenen waren betrokken bij acties met grote symbolische betekenis voor Oekraïne. Zo zijn er zeven verdedigers bij van Slangeneiland. Het onbewoonde eilandje voor de kust van Odesa werd in de eerste oorlogsdagen beroemd door het ‘Russisch oorlogsschip, go fuck yourself’ van de grenswachten toen ze vanaf het – later tot zinken gebrachte – oorlogsschip de Moskva werden gesommeerd om zich over te geven. De dertien verdedigers van Slangeneiland werden aanvankelijk dood gewaand. Andere grenswachten waren al vrij gekomen bij een ruil in maart 2022.

Leden van de Nationale Garde – een militaire eenheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken – vochten op de eerste oorlogsdag in de slag om Tsjernobyl, in een vergeefse poging om de kerncentrale en directe omgeving te beschermen tegen het Russische leger. Nog heroïscher was het langdurige verzet in de Azovstal-staalfabriek, het laatste Oekraïense bastion in de verwoeste havenstad Marioepol. In mei 2022 viel de fabriek en werden honderden Oekraïners gevangen genomen. In september 2022 werden al 215 Azov-strijders geruild tegen oligarch Viktor Medvedtjsoek, een goede vriend van president Poetin, en 54 Russen. Een onbekend aantal Azov-strijders is nu vrijgelaten.

Bemiddeling door Emiraten

Over de Russische gevangenen is dankzij een summiere verklaring van het Russische ministerie van Defensie alleen bekend dat het allemaal militairen zijn, en dat ze medische en psychische bijstand krijgen. Beide landen bedanken de Verenigde Arabische Emiraten voor de bemiddeling. Dat land zegt dat „het succes van de bemiddeling een weerspiegeling is van de sterke vriendschappelijke relaties tussen de VAE en de Russische Federatie en Oekraïne”. Vorige maand bezocht Poetin Abu Dhabi.

**Onder de 230 vrijgelaten Oekraïners** waren naast militairen ook grenswachten, politiemensen en enkele burgers.

Eerder speelde ook Turkije, dat net als de VAE met beide landen relaties onderhoudt, een rol als bemiddelaar. Die rol is waarschijnlijk voorbij nadat Zelensky vorige zomer vijf Azov-commandanten mee terug nam van Ankara naar Kyiv. Zij verbleven daar na een door Turkije bemiddelde ruil, met als voorwaarde dat ze tot het einde van de oorlog in Turkije moesten blijven. Het Kremlin was niet blij met de vroege terugkeer.

Volgens Dmytro Loebinets, de mensenrechtencommissaris (Ombudsman) van het Oekraïense parlement, zijn tot nu toe 2.828 Oekraïense gevangenen vrijgekomen door ruilacties. Hoeveel gevangenen aan beide zijden resteren is onbekend, beide landen zwijgen daarover. Zelensky eindigde zijn videoboodschap met dank aan de militairen die vijanden gevangen nemen aan het front. „Hoe meer Russen we gevangen nemen, hoe effectiever de onderhandelingen over ruilen.”

Zogenaamd vrijgelaten

Als voorbeeld van de behandeling van Oekraïners in Russische gevangenschap noemde Loebinets een vrouwelijke legerarts – onder de 230 gevangenen waren vijf vrouwen – die herhaaldelijk werd verplaatst omdat ze zogenaamd vrijgelaten zou worden, maar dan steeds weer werd teruggebracht naar haar cel.

Eerder sprak de BBC uitgebreid met een tiental vrijgelaten Oekraïense gevangenen, uit één Russische gevangenis. Zij vertelden over martelingen met slaag en elektrische schokken, en over gebrek aan voedsel en medische verzorging. Volgens Loebinets zeggen negen van de tien vrijgelatenen dat ze gemarteld zijn in Russische gevangenschap.

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”