Stop een beetje Augustinus in je vakantie

Soms voel ik me als een plastic zak in de wind. Als ik in drukke weken naar mijzelf kijk, zie ik vooral chaos. Ik wil er zijn voor mijn dierbaren, maar mijn werk trekt aan me. Ik ben tegen energieverspilling, maar gebruik vrolijk allerlei AI-tools. Ik snak naar rust, maar wil ook niets missen. Misschien is het tijd voor een beetje Augustinus deze zomer.

De ‘ordo amoris’

Volgens Augustinus (filosoof/kerkvader/354-430) komt de chaos in ons leven niet voort uit slechte keuzes, maar uit goede dingen waar we te veel van houden. Werk is niet slecht. Maar té veel liefde voor werk, dat leidt tot problemen. De kunst is om de liefdes in je leven op de juiste manier te rangschikken. Virtus est ordo amoris”, schreef Augustinus; deugd is de ordening van de liefde. De kunst is om je prioriteiten op orde te krijgen. Wat komt er op de eerste plaats, de tweede, enzovoort. Daarbij gaat het om meer dan kennis. Het gaat om je liefdes. Want alleen liefde zet aan tot actie, volgens Augustinus.

Verandering

Even een zijpad. De term ordo amoris dook begin dit jaar nog op in de Amerikaanse politiek. Vicepresident JD Vance haalde hem aan om de stelling te verdedigen dat Amerikanen eerst voor hun landgenoten dienen te zorgen en dan pas voor migranten. Vervolgens werd hij op de vingers getikt door paus Franciscus, die schreef dat de ware christelijke ordo amoris gaat over liefde voor alle mensen. Goed. Terug naar Augustinus. Die moest ook gecorrigeerd worden waar het ging om zijn prioriteiten. In zijn jonge jaren hunkerde hij naar maatschappelijk succes en bewondering. Maar gaandeweg drong tot hem door dat deze liefdes zijn innerlijke leegte nooit zouden vullen. Er was een diepgaande verandering nodig.

Geen zelfhulp

Volgens de Amerikaanse schrijver David Brooks ontdekte Augustinus dat je een nieuw leven niet kunt bouwen op oude methodes. Methodes waarbij je je eigen redding organiseert door heel hard te werken aan jezelf. Een beetje zoals in moderne zelfhulp. Augustinus ging uiteindelijk voor ‘zelfvergetelheid’: niet langer bezig zijn met jezelf en hoe je overkomt. Hij zette God bovenaan zijn lijstje met liefdes, vond zo innerlijke rust en kwam toen pas werkelijk tot bloei. „Rusteloos is ons hart, totdat het rust vindt in U”, schreef hij in zijn Belijdenissen.

Hoe verder?

Tja. Hoe kun je ‘niet-al-te-zelfhulperig’ aan de slag met Augustinus’ ordo amoris? Een poging…

– Schrijf deze zomer eens op van wie en wat je echt houdt. Doe dit een paar keer, op verschillende tijden en plekken. Deze afwisseling helpt om beter te kijken.

– Kun je een rangschikking aanbrengen in je liefdes?

– Kijk dan eens eerlijk in je agenda: waar gaat je tijd naartoe?

– Ervaar je een (groot) contrast? Redeneer het niet meteen weg, maar voel er iets bij. Het gaat tenslotte om liefde. Augustinus huilde lang en hard om zijn leven voor er verandering kwam.

– Gebruik dit als inspiratie voor nieuwe keuzes.

Ben Tiggelaar schrijft wekelijks over persoonlijk leiderschap, werk en management. Hij is terug op 6 september.