Stemmen lijkt zinloos in Rusland, maar de oppositie vraagt burgers om toch te gaan

Posted on September 7, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Verkiezingen Rusland In ruim vijftig Russische regio’s, waaronder Moskou, worden dit weekend tientallen gouverneurs, burgemeesters en lokale bestuurders gekozen.

Eva Cukier

7 september 2023 om 21:01

Leestijd 3 minuten

Verkiezingsposter voor het burgemeesterschap in Moskou. Foto Yuri Kochetkov/EPA

Willen Russen zich laten slaan met een grote stok, of liever met een kleine stok? Zo vatte de onafhankelijke Russische verkiezingswaakhond Golos de keuze samen die Russen tijdens regionale verkiezingen komend weekend, wordt geboden. In ruim vijftig Russische regio’s, waaronder Moskou, worden dit weekend tientallen gouverneurs, burgemeesters en lokale bestuurders gekozen.

In de door Rusland bezette delen van de Oekraïense provincies Cherson, Zaporizja, Loehansk en Donetsk gingen de verkiezingen al eerder van start onder grote kritiek van Oekraïne en westerse landen, die de stembusgang een „farce” noemden. Inwoners nabij de frontlinie moesten stemmen in mobiele stembureaus, onder toeziend oog van Russische soldaten. In Moskou gaat de populaire – in de ogen van het Kremlin misschien te populaire – burgemeester Sergej Sobjanin op voor zijn derde termijn. Als kandidaat namens Verenigd Rusland neemt hij het op tegen Leonid Zjoeganov, de kleinzoon van communistenleider Gennadi Zjoeganov.

Opmaat presidentsverkiezingen

Ook in de rest van Rusland, sinds de invasie in Oekraïne in de greep van repressie en censuur, is van werkelijke verkiezingen nauwelijks sprake, zo stellen waarnemers. Onafhankelijke media zijn gesloten, de militaire censuur loert overal en de weinige oppositie-kandidaten met potentie om de bevolking te mobiliseren, zitten jarenlange celstraffen uit of zijn gevlucht. Golos, in 2021 tot ‘buitenlands agent’ verklaard, noemde de verkiezingscampagne in een deze week verschenen rapport dan ook de „saaiste en minst inhoudelijke” in de moderne geschiedenis van Rusland.

Sinds de invasie is Rusland in de greep van repressie en censuur, en is er van werkelijke verkiezingen nauwelijks sprake, zo stellen waarnemers

Dat wil niet zeggen dat het Kremlin op zijn lauweren kan rusten. De stembusgang van komend weekend vormt de opmaat voor de presidentiële verkiezingen in maart 2024, waar Poetin naar alle waarschijnlijkheid zal opgaan voor zijn vijfde termijn en de mysterieuze vliegtuigcrash van Wagnerbaas Prigozjin, afgelopen maand, maakte de buitenwereld duidelijk hoe instabiel Poetins ‘ijzeren’ regime werkelijk is.

Daarnaast is regeringspartij Verenigd Rusland al jaren diep impopulair onder de bevolking, mede vanwege impopulaire pensioenhervormingen, corruptie en wanbeleid. Tegelijkertijd heeft de oorlog de rol en invloed van regionale bestuurders, voorheen niet meer dan onzichtbare uitvoerders van Poetins beleid, ontegenzeggelijk groter gemaakt, zeker in grensgebieden als Rostov en Belgorod.

Kiezer staat bij een mobiel stembureau in de door Rusland bezette industriestad Makijivka.
Foto Alexander Ermochenko/Reuters

De druk om de verkiezingen, en daarmee Poetins machtsbasis in de regio’s, veilig te stellen is volgens insiders dan ook torenhoog. „De politieke afdeling van de president werkt non-stop om ervoor te zorgen dat de resultaten zo gunstig mogelijk zijn voor het Kremlin”, zei een anonieme bron uit de presidentiële kring deze week tegen The Moscow Times. Volgens bronnen van de krant zou de Wagner-muiterij van afgelopen juni en de dood van Prigozjin in juli het Kremlin daarnaast hebben genoopt tot een aanpassing van het campagneverhaal, waarbij niet de verheerlijking van oorlogshelden voorop staat, maar de oorlog juist zo veel mogelijk wordt geminimaliseerd tot „slechts één aspect van het dagelijkse leven.” Een lastige boodschap, met zoveel gezinnen die hun mannen moeten missen en de frequente droneaanvallen vanuit Oekraïne.

Kiesstelsel

In zware tijden komt de trukendoos van de Russische kiescommissie goed van pas. Afgelopen maanden werden in verschillende regio’s nog snel de kiesstelsels en -wetten aangepast, wat onafhankelijke controle van het stemproces door waarnemers en journalisten vrijwel onmogelijk maakt. Daarbij worden burgers al sinds de coronapandemie aangespoord – soms gedwongen – om online hun stem uit te brengen, wat fraude vergemakkelijkt. Fysiek geweld tegen kandidaten, kiezers en waarnemers wordt niet geschuwd en in sommige gevallen kregen burgers geld geboden voor hun stem. Ella Pamfilova, voorzitter van de Kiescommissie, liet half augustus al weten niets met de westerse interpretatie van democratie op te hebben en noemde haar instantie „een van de effectiefste” van het land.

Volgens Golos hebben de Russische veiligheidsdiensten hun bemoeienis met de stembusgang mede vanwege de onzekerheden flink opgeschroefd. „Het lijkt erop dat de ‘siloviki’ twijfelen aan de mate van steun onder de bevolking voor de autoriteiten en zij het heft in eigen handen willen nemen.” Meerdere (semi-)onafhankelijke kandidaten kregen aan de vooravond van de verkiezingen bezoekjes van politie en veiligheidsdiensten. In verschillende steden werd campagnemateriaal van de communistische KPRF en het liberale Jabloko in beslag genomen en bijeenkomsten verboden.

Hoe zinloos, zelfs gevaarlijk stemmen in Rusland ook lijkt, toch zijn er flintertjes hoop voor de oppositie. Zo ontspon zich in de Siberische regio Chakassië een ware verkiezingsrace, waarin de 35-jarige oppositiepoliticus Valentin Konovalov zijn gouverneurszetel succesvol lijkt te hebben verdedigd tegen regeringskandidaat Sergej Sokol. De steenrijke Sokol, die enkele maanden vocht in Oekraïne, bleek niet de benodigde steun van de plaatselijke elites te hebben. Afgelopen week verklaarde hij plotseling uit de race te stappen. Stanislav Andrejtsjoek van Golos noemde het vertrek van Sokol een „wanhopige poging” van het Kremlin om een nederlaag en gezichtsverlies te voorkomen.

Zulke kleine openingen maken dat de gevangen oppositieleider Aleksej Navalny Russen al weken oproept om toch te gaan stemmen. „Wij moeten de gewoonte behouden om te gaan stemmen. Vroeg of laat zullen er relatief onafhankelijke verkiezingen komen in ons land en die moeten wij winnen. Dat heeft geen zin als wij ons ervan overtuigen dat verkiezingen nutteloos zijn”, zou klonk het in een Youtube-video afgelopen maand. Daarnaast vindt Navalny dat de schaarse, maar uiterst moedige onafhankelijke kandidaten waar mogelijk moeten worden gesteund. Juist die kandidaten wil hij openlijk niet bij naam noemen. „Zij zouden niet alleen uit de race worden gehaald, maar meteen in de gevangenis belanden.”

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 8 september 2023.

NSC onder vuur tijdens debat over kabinetsbesluit om geen extra Afghaanse bewakers naar Nederland te laten komen

admin
October 3, 2024
0

Coalitiepartij NSC is donderdag zwaar onder vuur komen liggen over de beslissing van het kabinet om geen extra Afghaanse bewakers naar Nederland te laten komen. Tijdens een debat van de vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken wist NSC-woordvoerder Isa Kahraman niet uit te leggen waarom zijn partij een eerdere beslissing van het demissionaire kabinet-Rutte IV heeft herroepen.

Kahraman kwam daarmee onder vuur van zowel de linkse oppositie als voormalige coalitiepartijen van Rutte IV.

Nederland heeft vanaf 2002 militaire missies uitgevoerd in Afghanistan, waarbij vaak lokaal personeel is ingehuurd. Een commissie onder leiding van oud-topambtenaar Ruys concludeerde vorig jaar dat er onvoldoende is nagedacht over de veiligheid van Afghaanse bewakers van de Nederlandse ambassade in Kabul en de militaire bases in Uruzgan. Naar aanleiding daarvan stemde een ruime Kamermeerderheid (inclusief kamerlid Pieter Omtzigt) voor een motie van Kati Piri (GroenLinks/PvdA) om meer te doen voor Afghaanse bewakers, die sinds de machtsovername van de Taliban gevaar lopen.

‘Schaamte’

„Ik zit hier met een gevoel van schaamte”, zei buitenlandwoordvoerder Don Ceder (ChristenUnie) – die ook reserve-officier is bij de Koninklijke Landmacht. CDA-woordvoerder Derk Boswijk – ook reserve-officier – deed een persoonlijk beroep aan minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC). „De minister is een mens, en geen robot.”

Afgelopen dinsdag stemde een meerderheid van de Tweede Kamer tegen een plenair debat over de Afghaanse bewakers. Tijdens het commissiedebat van donderdag bleek echter een meerderheid van de Kamer ontevreden over de ambtelijke stukken waarom de commissie had gevraagd. De Vaste Commissie Buitenland van de Tweede Kamer zal daarom volgende week opnieuw samenkomen om te debatteren over de kwestie.

Kabinet laat koppeling tussen ontwikkelingssamenwerking en economie los, tot verrassing van coalitiepartner NSC

admin
October 3, 2024
0

De financiële plannen van het kabinet leken na de onderhandelingen in augustus waterdicht. Op Prinsjesdag liep minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) lachend met zijn koffertje de grote debatzaal van de Tweede Kamer binnen. Om zijn begroting en de Miljoenennota zat een strik: hij was klaar. Tenminste, dat dácht hij. Want hoewel Heinen voor de begroting steun lijkt te krijgen, blijken de toekomstplannen nog een gevoelig los einde te hebben.

Tweede Kamerlid Tjebbe van Oostenbruggen van coalitiepartij NSC was namelijk „onaangenaam verrast” door een bezuiniging op ontwikkelingshulp. Dat zei hij tijdens het jaarlijkse debat over de begroting met de minister van Financiën woensdag en donderdag.

De coalitiepartijen zijn overeengekomen dat het kabinet meer dan 2 miljard bezuinigt op ontwikkelingshulp. Maar daar bovenop, bleek uit de begroting, snijdt het kabinet meer, ook komende jaren. Het laat namelijk een tientallen jaren oude norm los waarmee de uitgaven aan ontwikkelingshulp gekoppeld zijn aan de grootte van de economie. Dáár heeft NSC niet mee ingestemd, zegt Van Oostenbruggen.

Waarom levert dit een extra bezuiniging op? De economie groeide in de economische voorspellingen van het Centraal Planbureau afgelopen augustus. Daarom heeft het kabinet tijdens de onderhandelingen kort voor Prinsjesdag bijvoorbeeld extra geld moeten bijleggen voor Defensie om aan de NAVO-norm van 2 procent van de economie te voldoen. Voor ontwikkelingshulp gold een norm van 0,7 procent van de economie. Ontwikkelingshulp kon daarom in augustus ook aanspraak maken op extra geld.

Minister Reinette Klever (PVV), die over ontwikkelingshulp gaat, heeft verwijzend naar de norm tijdens de onderhandelingen in de ministerraad afgelopen augustus ook om meer geld gevraagd. Dat financiële probleem is volgens bronnen rond het kabinet op voorspraak van minister Heinen opgelost door te zeggen: laten we die norm loslaten, in ieder geval voor 2025.

Eelco Heinen, minister van Financiën, aan het woord tijdens de tweede dag van de Algemene Financiële Beschouwingen.

Nachtelijk overleg

Dat is best uitzonderlijk. De norm is in 1972 afgesproken bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en is later bevestigd door de Verenigde Naties. Nederland heeft zich daar sindsdien altijd aan gecommitteerd en kwam lang uit boven de 0,7 procent, zegt Peter Ras, woordvoerder van Oxfam Novib.

Het kabinet Rutte I en II schroefden dat tot ver onder de 0,7 terug. Rutte III en Rutte IV gaven weer iets meer uit aan ontwikkelingshulp, tot 0,66 procent, zegt Ras. Maar uitgaven aan ontwikkelingshulp bleven, ook bij dat terugschroeven, verbonden aan de economische groei. Vervolgens werden de bezuinigingen daarvan afgetrokken. Dit kabinet lijkt nu dus helemaal te willen afstappen van de koppeling, waardoor minister Klever niet automatisch aanspraak zou kunnen maken op extra geld als de economie groeit.

Het punt van Van Oostenbruggen is: op het volledig loslaten van de norm hebben de partijen die dit kabinet steunen in de Tweede Kamer nooit een akkoord gegeven. NSC en BBB zeggen allebei dat daar tijdens de coalitieonderhandelingen geen afspraken over zijn gemaakt.

En, zegt de NSC’er: tijdens de nachtelijke bijpraatsessies eind augustus op het ministerie van Financiën over de begroting, heeft de minister de aanwezige Kamerleden van de coalitiepartijen daar ook niet op gewezen. Hij wil daarom weten: heeft de minister van Financiën hier dan steun voor bij ándere partijen?

Heinen keek fronsend toe vanuit het ministersvak. Op donderdag gaf hij een ingewikkeld antwoord. Hij kon niet garanderen dat het budget voor ontwikkelingshulp automatisch gekoppeld blijft aan de ontwikkelingen van de economie. En simpel omschreven zei hij ook: als je wél zou koppelen, dan moeten we daar geld voor vinden bij de volgende momenten als we daarover beslissen. Oók in komende jaren.

Het is zeer de vraag of Heinen voldoende steun heeft voor het loslaten van de koppeling. De ChristenUnie heeft namelijk een motie klaarliggen waarin het oproept om de 0,7-procentsnorm te behouden. De motie is ook ondertekend door GroenLinks-PvdA, D66, CDA, SGP en Volt. Ook SP, Partij voor de Dieren en Denk zullen de motie naar verwachting steunen.

Als NSC dinsdag ook voor de motie stemt, ziet Heinen een meerderheid tegenover zich. Het is nog niet duidelijk hoe NSC dinsdag zal stemmen. Van Oostenbruggen zegt tegen NRC de motie eerst met zijn fractie te willen bespreken.

Hans Vijlbrief (D66) tijdens de tweede dag van de Algemene Financiële Beschouwingen.

Tom van der Lee (Groenlinks/Pvda) en Jimmy Dijk (SP) tijdens de tweede dag van de Algemene Financiële Beschouwingen.

Btw-verhoging

Het kán, als de minister van Financiën het slim speelt, ook een kans zijn. Voor de begroting van 2025 heeft het kabinet in de Eerste Kamer nog geen meerderheid. Heinen is in de augustusonderhandelingen de christelijke partijen al tegemoetgekomen door de versobering van de giftenatrek deels terug te draaien. Als hij een oplossing weet te vinden voor de 0,7-procentsnorm, heeft hij op nog een punt geluisterd naar de christelijke partijen.

Verder verliepen de financiële beschouwingen rimpelloos. Op andere punten van de begroting hield de coalitie het front wel gesloten. Begrotingsaanpassingen leken niet mogelijk. Voor de oppositiewens om de btw-verhoging op onder andere boeken en cultuur terug te draaien, is vooralsnog geen geld gevonden. Als dat wel gevonden wordt, dan hebben de coalitiepartijen afgesproken dat ze het alle vier eens moeten zijn met de herkomst van het geld.

Een aantal partijen was ontevreden over de economische voorspellingen van het CPB. Die laten vaak een negatief beeld zien, zeggen partijen, maar achteraf valt dat vaak mee. Eind september bleek bijvoorbeeld dat Nederland, in tegenstelling tot eerdere verwachtingen, meer geld ontvangt dan het uitgeeft. Heinen reageerde dat Nederland beter raamt dan andere landen en wijst erop dat we door de coronapandemie uit economisch lastig voorspelbare jaren komen. Hij werkt aan een manier om realistischer te begroten en stelt daarvoor een „expertgroep” op.

Ajax met tien man naar 1-1 gelijkspel tegen Slavia Praag

admin
October 3, 2024
0

Ajax heeft in zijn tweede wedstrijd in de Europa League geen vervolg kunnen geven aan de eerdere klinkende start in het toernooi. In Tsjechië werd het 1-1 tegen Slavia Praag. De Amsterdammers speelden het laatste kwartier met tien man na een rode kaart voor verdediger Youri Baas.

Trainer Francesco Farioli moest puzzelen voor de wedstrijd, nadat Jordan Henderson, Kian Fitz-Jim en Bertrand Traoré zich in de ziekenboeg meldden, waar onder meer Wout Weghorst, Steven Berghuis en Sivert Mannsverk al in zaten. Kristian Hlynsson en Branco van den Boomen kregen daardoor een kans in de basis.

Ondanks een fel begin van Slavia Praag waren de eerste kansen voor Ajax-spits Brian Brobbey, die het vizier niet op scherp had staan. Branco van den Boomen had dat wel: hij benutte in de 18e minuut een penalty nadat rechtsbuiten Christian Rasmussen in het strafschopgebied onderuit werd gehaald. Slavia Praag kreeg steeds meer de controle over de wedstrijd, al resulteerde dat voor rust niet in grote kansen. Brobbey had nog wel de mogelijkheid op de 0-2, maar schoot naast.

Overleven in Praag

De tweede helft werd overleven voor Ajax: Slavia Praag zette de bezoekers constant onder druk en het lukte de Amsterdammers niet om daar onderuit te voetballen. Hoe beperkt de keuzes voor trainer Farioli waren, bleek toen vleugelverdedigers Owen Wijndal en Anton Gaaei werden ingebracht voor buitenspelers Mika Godts en Christian Rasmussen.

De boomlange invaller Tomas Chory kopte niet veel later de gelijkmaker binnen, en toen Youri Baas zijn tweede gele kaart kreeg, kon Ajax al helemaal niet meer dan proberen tegen te houden. De Tsjechen kwamen echter niet meer tot grote kansen en Ajax zal tevreden zijn met het gelijkspel, het hoogst haalbare in Praag.

Luister naar