Starmer geeft Israël een laatste kans om Britse erkenning van Palestina tegen te houden, maar de voorwaarden zijn voor Netanyahu onaanvaardbaar

Na weken van toenemende politieke en publieke druk op Keir Starmer om de Palestijnse staat te erkennen, maakte de Britse premier dinsdag een opvallende draai. Door te dreigen met erkenning van de Palestijnse staat probeert hij Israël onder druk te zetten om zich in te zetten voor een wapenstilstand en de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren.

Alleen als de Israëlische regering „substantiële maatregelen neemt om een einde te maken aan de verschrikkelijke situatie in Gaza, instemt met een staakt-het-vuren en zich inzet voor een langdurige, duurzame vrede, waardoor het vooruitzicht op een tweestatenoplossing weer nieuw leven wordt ingeblazen”, gaat de Britse erkenning van Palestina van tafel, zo kondigde Starmer aan. Daar hoort bij dat de Verenigde Naties hun hulpverlening ongestoord kunnen hervatten en dat er geen annexaties meer plaatsvinden op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever.

Formeel geeft Starmer de Israëlische regering met deze aankondiging een kans om de erkenning tegen te houden, door zich in te spannen voor hulp aan Gaza. Maar de Britse premier weet dat zijn eisen onaanvaardbaar zijn voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en zijn ministers. De Britse erkenning van de staat Palestina, een drukmiddel dat Starmer slechts één keer in kan zetten en waar hij nu de tijd rijp voor acht, lijkt daarmee een feit. In navolging van Frankrijk, dat eerder deze week aankondigde Palestina te erkennen bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september, zal naar verwachting ook de Britse erkenning rond die vergadering plaatsvinden.

Dat de Israëlische regering niet van plan is voor de Britse druk te buigen, bleek dinsdagavond uit de reacties op Starmers aankondiging. Netanyahu schreef in een bericht op X dat Starmer „het monsterlijke terrorisme van Hamas” beloont. „Een jihadistische staat aan de grens van Israël vandaag zal morgen een bedreiging vormen voor Groot-Brittannië.”

Ook het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken toonde zijn ongenoegen in een verklaring: „De verschuiving in het standpunt van de Britse regering op dit moment, na de Franse stap en interne politieke druk, vormt een beloning voor Hamas en schaadt de inspanningen om een staakt-het-vuren in Gaza en een kader voor de vrijlating van gijzelaars te bereiken.”

‘Het moment voor actie’

Het formele Britse standpunt is altijd geweest dat Downing Street een tweestatenoplossing nastreeft en bereid is de Palestijnse staat te erkennen als onderdeel van een vredesproces, net als in veel Europese landen, waaronder Nederland. Hoewel erkenning de situatie van de Gazanen niet direct verlicht, betekent het wel erkenning van de soevereiniteit van de Palestijnen en maakt het hen tot een volwaardig lid van de internationale gemeenschap.

De afgelopen weken nam de druk op Starmer toe om deze stap te zetten. Meer dan een derde van de parlementariërs van Starmers eigen Labour-partij ondertekende vorige week een brief waarin ze hun steun voor erkenning uitspraken. The Guardian schreef diezelfde week dat diverse ministers Starmer richting onmiddellijke erkenning probeerden te bewegen.

Nu de tweestatenoplossing meer onder druk staat dan ooit tevoren, is dit hét moment om in actie te komen.

Met de bekendmaking dat Frankrijk de Palestijnse staat als eerste lid van de G7 erkent, voerde president Emmanuel Macron de druk op Starmer verder op. De Britse premier hield de boot nog een paar dagen af, maar na een gesprek met de Amerikaanse president Donald Trump op diens Schotse golfbaan afgelopen maandag leek de laatste horde genomen. „Ik ga geen standpunt innemen; ik vind het niet erg als hij een standpunt inneemt”, zei Trump. Opvallend, want na de aankondiging van Macron zei Trump nog dat de Franse erkenning geen verschil zou maken.

Dinsdag riep Starmer het kabinet terug van het reces voor een noodvergadering. Tijdens een bijeenkomst van negentig minuten vroeg hij toestemming aan zijn ministers. „Nu de tweestatenoplossing meer onder druk staat dan ooit tevoren, is dit hét moment om in actie te komen”, zei Starmer. In september zal de Britse regering de situatie evalueren en een definitieve beslissing nemen. Starmer noemde daarbij ook Hamas: „Ze moeten onmiddellijk alle gijzelaars vrijlaten, een staakt-het-vuren ondertekenen, ontwapenen en accepteren dat ze geen rol zullen spelen in de regering van Gaza.”

Zoom in

‘Onderhandelingsmiddel’

Binnen de Labour-partij heeft de aankondiging van Starmer tot grote opluchting geleid – al vinden sommigen dat hij veel te lang heeft gewacht. De voorwaarden die hij aan erkenning verbond kwamen hem echter direct op kritiek te staan. Parlementariërs van de Liberaal-Democraten en de Groenen, die eerder al pleitten voor onmiddellijke erkenning, zijn ontsteld dat de regering erkenning van de Palestijnse staat als „onderhandelingsmiddel” inzet.

Anderen vrezen dat het Verenigd Koninkrijk hiermee zijn kans verspeeld heeft om op een later moment invloed uit te oefenen op de Israëlische regering. Aaron David Miller, voormalig vredesonderhandelaar en onderzoeker bij het Carnegie Endowment for International Peace, zei tegen The New York Times dat hij het voordeel van Starmers aanpak niet ziet. „Hij heeft in feite een situatie gecreëerd waarin hij niet de maximale invloed zal hebben.” Oud-ambassadeur Kim Darroch noemt Starmers beslissing in hetzelfde artikel „een boodschap aan de Israëliërs, niet aan de Palestijnen”.

De komende periode moet uitwijzen of de ommezwaai van de Britse regering tot een van de gewenste effecten leidt: een verandering van het Israëlische beleid in Gaza of een toename van de populariteit onder kiezers, die boos waren over de houding van de Britse regering ten opzichte van Israël. Volgens een recente peiling van Survation is 49 procent van de Britten voor erkenning, 13 procent is tegen.

Van een sneeuwbaleffect lijkt in ieder geval wel sprake: onder meer Australië, Canada en Nieuw-Zeeland schreven dinsdag in een gezamenlijke verklaring ook te overwegen om de Palestijnse staat in september te erkennen.

Delen





Mail de redactie