Stakingsdreiging van FNV-personeel, wat is er aan de hand bij de grootste vakbond?

Een pijnlijke situatie voor vakbond FNV: In de eerste drie maanden verstuurde de FNV een recordaantal ultimatums aan werkgevers in cao- onderhandelingen. Er vonden ongeveer even veel stakingen plaats als normaal gesproken in een heel jaar. De vakbond vierde zo de ene loonsverhoging na de andere. De lonen zijn in veertig jaar niet zo hard gestegen. Nu overweegt het eigen personeel van de vakbond de werkzaamheden neer te leggen vanwege een geschil over de cao van de bond zelf.

1 Wat is er aan de hand bij de vakbond?

De FNV legt werkgevers in het hele land een arbeidsvoorwaardenagenda voor waarin staat dat de koopkracht voor iedereen minimaal gelijk moet blijven, en dat er daarom een automatische prijscompensatie voor de inflatie moet komen. Nu vraagt het FNV personeel om zo’n zelfde compensatie voor de eigen nieuwe cao, waar de werkgever en het personeel nu een paar maanden over onderhandelen. De afgelopen tien jaar zijn de lonen bij FNV jaarlijks met maximaal 3 procent gestegen.

Werkgever FNV kwam deze week met een eindbod. FNV Personeel vindt dat bod niet voldoende en stelde de werkgever daarom een ultimatum. Als die niet ingaat op de eisen, gaat het personeel actievoeren op de jaarlijkse FNV-mars op de Dag van de Arbeid op 1 mei. „De actievoerders zullen dan zichtbaar zijn door fel gele T-shirts en spandoeken te dragen”, zegt de woordvoerder namens FNV Personeel. Daarnaast zal het personeel de werkzaamheden vanaf 2 mei neerleggen. Tot de vakbond en de werkgever het eens zijn geworden over de nieuwe cao zullen er meerdere stakingen volgen.

2 Waar zijn de werkgever en het personeel het oneens over?

FNV Personeel wil dat werknemers gecompenseerd worden voor de inflatie door een automatische prijscompensatie (apc) in te voeren in de nieuwe cao. De werkgever wil een cao afsluiten voor drie jaar waarbij de lonen per 1 mei tussen de 3 en 7 procent stijgen, afhankelijk van het salaris van de werknemer. Pas vanaf volgend jaar wordt wat de werkgever betreft de apc ingevoerd met een maximum van 5 procent extra loon.

FNV Personeel vindt dit geen echte apc: „Als de inflatie zoals de afgelopen tijd hartstikke hoog is, heb je vrijwel niets aan een automatische prijscompensatie waar een maximum van 5 procent aan zit”, aldus bestuurder FNV Personeel Judith Westhoek.

Volgens de voorzitter van de werkgeversdelegatie Mariska Razoux Schultz is het voorstel in lijn met het FNV arbeidsvoorwaardenbeleid en krijgen werknemers dus wel een apc. „Als werkgevers (..) hebben wij daarnaast een verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met het geld van de leden en te zorgen voor een sluitende begroting.”

3 Wie gaan er mogelijk actie voeren en staken?

Bij FNV Personeel zijn zo’n 1.600 medewerkers aangesloten. De groep loopt uiteen van bestuurders en secretarissen tot aan beveiligers en facilitaire dienstverlening.

Dat het FNV-personeel gaat staken, is opmerkelijk. „Het is een unieke situatie”, zegt de woordvoerder namens het personeel. „Sinds de FNV na de fusie in 2013 in de huidige vorm bestaat, heeft het personeel nog nooit gestaakt.”

4 Lijdt de FNV gezichtsverlies door de mogelijke staking?

„Dat ligt eraan of de werkgevers uiteindelijk onze eisen inwilligen,” zegt de personeelswoordvoerder. „Als dat niet gebeurt, gaan wij verder escaleren door nog meer te staken. Voor de uitstraling van onze bestuurders die bij andere werkgevers aan de onderhandelingstafel zitten, is het belangrijk dat de FNV het goede voorbeeld geeft.”

Volgens bestuurder Westhoek zijn FNV’ers „niet anders dan de mensen die bijvoorbeeld bij KLM of in de zorg werken”. Het is voor iedereen spannend om te staken, zegt ze. Maar een mogelijke stakingsactie was volgens haar niet nodig geweest als de FNV in de onderhandelingen met het personeel beter had ingespeeld op het eigen beleid. „Wij vinden dat het bestuurders op deze manier onmogelijk wordt gemaakt om iets anders van andere werkgevers te vragen dan ons door de FNV gegeven wordt. Met wat voor boodschap stuur je mij de wereld in?, denken onze bestuurders.”

Werkgeversdelegatie-voorzitter Mariska Razoux Schultz noemt de FNV „ook gewoon een organisatie waar we het af en toe niet eens zijn” en dat leidt volgens haar „soms tot een actie of staking”.

Martin Pikaart, voorzitter van de alternatieve vakbond AVV, noemt de worsteling tussen de FNV en het eigen personeel „ontzettend slecht voor het imago”. „Werkgevers zullen aan de onderhandelingstafel zeggen: wij lazen dat een automatische prijscompensatie met een maximum van 5 procent volgens jullie ook wel voldoende is.”

5 Was het nog een optie om geen mogelijke stakingsactie op te zetten, om een ongemakkelijke situatie als deze te voorkomen?

Westhoek: „De kern van vakbondswerk is opkomen voor arbeidsvoorwaarden. Als we dat binnen ons bedrijf niet doen, hoe kunnen wij dat dan wel in de buitenwereld doen?”