Nog een kleine maand en dan mag de Nederlandse staat niet langer gedogen dat vliegtuigen van en naar Schiphol te veel geluidshinder veroorzaken. Iedereen die last heeft van ernstige geluidshinder en slaapverstoring door het vliegverkeer moet bovendien aanspraak kunnen maken op concrete rechtsbescherming. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat krijgt geen uitstel van het gerechtshof in Den Haag van de deadline die de (lagere) rechtbank in Den Haag vorig jaar stelde.
Dat staat in een tussentijds vonnis dat het hof dinsdag publiceerde in de langlopende procedure van de Stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV) tegen de staat vanwege de overlast door de luchtvaart. RBV vertegenwoordigt omwonenden van de Amsterdamse luchthaven. Volgens de organisatie zijn er circa 1,5 miljoen gedupeerden.
De uitspraak van dinsdag volgt op het vonnis van de rechtbank in Den Haag van bijna een jaar geleden. Op 20 maart 2024 stelde de Haagse rechter dat de Nederlandse overheid jarenlang heeft gefaald in het beschermen van haar burgers tegen de ernstige geluidsoverlast van Schiphol.
Verzwakt
De Haagse rechter stelde destijds dat Nederland het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens schond door de belangen van omwonenden van Schiphol „stelselmatig” achter te stellen bij de economische belangen van de luchthaven en de luchtvaartmaatschappijen.
De rechter droeg de Nederlandse staat op binnen twaalf maanden na het vonnis de geldende wet- en regelgeving op het gebied van geluidsoverlast door de luchtvaart te handhaven. Ook moest de staat een vorm van „praktische en effectieve rechtsbescherming” in het leven roepen voor alle ernstig gehinderden en slaapverstoorden – ook voor hen die buiten de huidige grenzen wonen die Infrastructuur en Waterstaat hanteert voor de geluidsnormen van Schiphol.
Die rechterlijke deadline nadert snel. Over een kleine maand, op 20 maart, is het zover. Het ministerie van I&W stelde al snel na het vonnis van de Haagse rechtbank dat het de deadline niet zou kunnen halen. Optuigen van nieuwe regels – zoals het vaststellen van een zogenoemd Luchthavenverkeersbesluit (LVB) – zou veel meer tijd kosten. Dat heeft onder meer te maken met een Europese procedure voor de geluidsbeperkende krimp van Schiphol. In december meldde minister Barry Madlener (I&W, PVV) dat Schiphol wat hem betreft vanaf november 478.000 vluchten mag faciliteren. De Europese Commissie moet hierover binnenkort advies uitbrengen.
De staat vroeg het gerechtshof daarop om de rechterlijke deadline op te schorten, maar dat verzoek heeft het hof nu afgewezen. Het gevolg: vanaf 20 maart 2025 voldoet de staat niet aan het vonnis van de Haagse rechtbank. Dit verzwakt de positie van de staat in het vervolg van de RBV-zaak. Die gaat de komende maanden verder met het hoger beroep dat de staat heeft aangespannen tegen de rechterlijke uitspraak van 20 maart 2024.
Misbruiken
De inhoudelijke behandeling van die RBV-zaak vindt vermoedelijk in oktober plaats. Dat is later dan verwacht. De vertraging komt doordat luchthaven Schiphol, zeven luchtvaartmaatschappijen waaronder KLM en twee internationale brancheorganisaties van de luchtvaart mogen deelnemen aan de zaak. Zij gaan nu eerst hun argumenten op papier zetten en dat kost extra tijd.
In het tussenvonnis van dinsdag heeft het gerechtshof in Den Haag het verzoek van de luchtvaartsector gehonoreerd tot ‘tussenkomst’, zoals dat juridisch heet. De maatschappijen van de KLM Groep (KLM, KLM Cityhopper, Transavia en vrachtvervoerder Martinair), alsmede Delta Air Lines, TUI Airlines Nederland en Corendon Dutch Airlines mogen deelnemen aan het hoger beroep. Dat geldt ook voor brancheorganisaties IATA en A4A.
Volgens het hof hebben de luchtvaartbedrijven en -organisaties een concreet belang bij de rechtszaak. Maar zij mogen hun tussenkomst niet misbruiken door geheel nieuwe zaken in te brengen, aldus het hof.
