Spreidingwet per 2026 van tafel, maar asielminister Faber wil voordelen ervan behouden

Posted on by admin

Het kabinet wil de spreidingswet per februari 2026 afschaffen. Dat staat in een maandag gepubliceerde beleidsnota van minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) waarin wordt uitgelegd hoe zij de opvang van asielzoekers wil regelen zonder dat hiervoor een wet bestaat. Uit de nota blijkt alleen wel dat het kabinet op dezelfde voet als onder de spreidingswet wil doorgaan.

Weliswaar wil de minister de spreidingswet afschaffen, ze wil ook de verworvenheden ervan behouden, zo blijkt uit de nota. Zo moet het ministerie van Asiel en Migratie alsnog elke twee jaar met een zogenaamde capaciteitsraming voor het hele land komen, en per provincie en gemeente duidelijk maken hoe de verdeling van de benodigde opvangplekken eruit kan zien. Lokale overheden moeten vervolgens bij elkaar blijven komen om tot een definitieve verdeling te komen. Enig verschil is dat aan de verdeling geen officieel besluit ten grondslag ligt, waardoor van ‘plicht’ en ‘dwang’ geen sprake kan zijn.

Coalitiepartijen tegen spreidingswet

De spreidingswet werd begin vorig jaar ingevoerd met het idee dat er een evenwichtigere verdeling van asielplekken over het hele land moet worden geregeld. Doel daarbij was om overbelaste opvangplekken als Ter Apel en Budel te ontlasten, en te voorkomen dat nog langer gebruik moet worden gemaakt van dure en kwalitatief slechte crisisnoodopvangplekken. Voor provincies en gemeenten werd middels de spreidingswet duidelijk wat hun aandeel binnen de zogeheten asielopgave is. Voor de eerste cyclus, die twee jaar duurt en eind januari 2026 afloopt, kwam deze opgave neer op 96.000 permanente opvangplekken door heel Nederland.

Nog voor de wet werd ingevoerd maakten de huidige coalitiepartijen (PVV, VVD, NSC en BBB) duidelijk dat ze er niets van moesten hebben. Zij voelen niets voor het wettelijk verplichten van gemeenten tot asielopvang. Tijdens de formatie beloofden ze de zwaar bevochten wet in te zullen trekken.

Geen afstemming met Mona Keijzer

Tegelijkertijd blijkt de wet redelijk goed te werken. Gemeenten en provincies zeggen er houvast aan te hebben. Na onderling overleg kwamen zij afgelopen najaar tot een voorlopig aantal van 90.000 permanente asielbedden. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) maakte vorige week bekend dat zeker 75.000 asielbedden vanaf 1 juli beschikbaar zijn. Dit aantal, zo schrijft minister Faber in haar beleidsnota, kan ,,met een extra inspanning” hoger uitvallen.


Lees ook

COA: per 1 juli 75.000 van de benodigde 96.000 opvangplekken beschikbaar

Een asielzoekerscentrum in aanbouw in Alphen aan den Rijn in november.

Eind vorige maand toonde Faber zich ontevreden over premier Dick Schoof, omdat hij haar beleidsnota nog niet op de agenda van de ministerraad wilde zetten. Zij zou haar plannen nog onvoldoende hebben afgestemd met minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting, BBB) met het oog op het huisvesten van statushouders. Op dit moment bezetten zij meer dan een kwart van de asielopvangplekken. Afgelopen vrijdag stond Fabers plan wel op de agenda van de ministerraad. Hoe zij hierin staat is niet duidelijk, omdat de asielminister voorafgaand aan en na de ministerraad weigerde de pers te woord te staan.


Lees ook

Coalitie: nog altijd op zoek naar eenheid

Marjolein Faber (PVV), minister van Asiel en Migratie, voorafgaand aan de wekelijkse ministerraad in het Catshuis. Foto Bart Maat

30.000 euro per gehuisveste statushouder

De asielplekken die tot nu toe zijn toegezegd wil Faber ,,zoveel mogelijk” behouden, wat zij met bestuurlijke afspraken hoopt te bereiken. Zij maakt echter niet duidelijk wat zij hiertegenover wil stellen. Ook wordt niet uitgelegd hoe het kabinet het vertrek van statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) uit asielzoekerscentra op korte termijn gaat waarmaken. Faber noemt alleen dat gemeenten 30.000 of 38.000 euro per gehuisveste statushouder kunnen ontvangen, en dat zestig gemeenten ,,tot op zekere hoogte” bereid zijn om doorstroomlocaties te realiseren.

In ieder geval heeft Faber maandag de eerste stap richting het afschaffen van de spreidingswet gezet. Gedurende vier weken kunnen burgers, maatschappelijke organisaties en betrokken uitvoeringsorganisaties hun mening geven over haar voorgenomen beleid. Vervolgens moet er een intrekkingswet worden geschreven. Hiervoor geldt de normale wetgevingsprocedure, waardoor het sterk de vraag is of de deadline van 1 februari 2026 gehaald kan worden.

Related Posts

Rusland veroordeelt vier journalisten tot 5,5 jaar cel om banden met Navalny

Een rechtbank in Moskou heeft vier Russische journalisten ieder een gevangenisstraf van 5,5 jaar opgelegd wegens „extremisme”. Dat schrijft de onafhankelijke krant The Moscow Times dinsdag. De journalisten werden ervan beschuldigd banden te hebben met de organisatie van de vorig jaar in gevangenschap omgekomen oppositieleider Aleksej Navalny.

Het gaat om Antonina Favorskaja, Artjom Kriger, Konstantin Gabov en Sergej Karelin. Volgens de openbaar aanklager hadden de vier geholpen bij het maken van video’s voor Navaly’s YouTube-kabaal en zijn ‘Fonds voor de Strijd tegen Corruptie’. Die laatste organisatie werd in 2021 door een Russische rechtbank als extremistisch bestempeld.

De aanklager had tegen alle vier een gevangenisstraf van vijf jaar en elf maanden geëist. SOTAvision, het kanaal waar Favorskaja en Kriger voor werken, ontkende dat de twee ooit voor Navalny of zijn organisatie hadden gewerkt. Hoe het proces verliep is niet na te gaan: het vond in zijn geheel achter gesloten deuren plaats.

Het is niet de eerste keer dat Rusland mensen opsluit die in verband worden gebracht met de overleden oppositieleider. In januari werden drie voormalig advocaten van Navalny veroordeeld tot gevangenisstraffen tussen de 3,5 en 5,5 jaar.

Lees ook

Moderne martelaar Navalny bestreed het Kremlin te vuur en te zwaard

Aleksej Navalny, december 2018


Column | Feilloze oplichters

Je hebt oplichters in alle soorten en maten, maar één ding hebben ze gemeen: een gebrek aan medelijden. Bijna had ik het een gebrek aan empathie genoemd, maar dat zou uiterst dubieus zijn geweest.

Want empathie hebben oplichters juist wel, hun inlevingsvermogen is zelfs zo groot dat ze feilloos kunnen inschatten hoe hun toekomstige slachtoffers zich zullen gedragen. Zijn die oud, eenzaam en kwetsbaar? Zoek ze dan thuis op, of bel ze op, doe alsof je van de politie bent, suggereer dat hun geld en goederen in gevaar zijn, tenzij ze die subiet aan jou meegeven – en ga er vandoor als een oplichter in de nacht.

Deze vorm van oplichting komt steeds vaker in Nederland voor. Er wordt in de media veel voor gewaarschuwd, maar kennelijk heeft dat niet voldoende effect. Mij is het nog niet overkomen, een beetje tot mijn spijt, want ik zou graag zo’n nepagent aan de voordeur willen begroeten met een welgemeend: „Dat pak staat je verrekt goed.”

Toch is het de vraag of ik ook zo grappig zou reageren als die agent met overslaande stem roept: „Meneer, komt u onmiddellijk naar buiten, want er is een levensgevaarlijke brand uitgebroken in dit gebouw.” Zou ik dan niet beginnen te twijfelen, vooral als er op de achtergrond enkele nepbrandweerlieden verschijnen? Want als ze de waarheid spreken, is er weinig tijd voor twijfel. Daar sta je dan, beverig in je dunne pyjama, want je was net van plan geweest naar bed te gaan. „Schiet op, meneer”, roepen ze weer, „wij sluiten wel af.”

Ze wekken een diepe weerzin bij mij op, zulke oplichters, alleen al als ik aan hen denk. Wie van ons is nooit eens opgelicht? Ik herinner me uit mijn jeugd dat vriendelijke, beleefde echtpaartje dat aanbood een fotoserie over ons gezin te maken. Ze regelden een afspraak, kwamen keurig op tijd, deden hun werk terwijl wij met stijve glimlachjes poseerden, inden een aanbetaling met de toezegging dat ze de foto’s zo snel mogelijk zouden opsturen – en verdwenen onbereikbaar uit ons leven.

Het heeft, achteraf, bijna iets hilarisch, maar dat woord was niet van toepassing op de gevoelens in ons gezin. Misschien heb ik ook daarom later enige moeite gehad met de dubbelroman Lijmen/Het been van Willem Elsschot, een meesterlijk boek over geraffineerd bedrog. De slachtoffers – bedrijven en katholieke instituten – worden verleid om een groot aantal exemplaren van het zogeheten Wereldtijdschrift te bestellen, waarin een lovend artikel over hen zal verschijnen. Later blijkt dat tijdschrift geen abonnees te hebben en moet de bedrogene zelf maar afnemers zoeken.

Ik las het boek eerst als fictie, maar merkte naderhand dat Elsschot hier zijn eigen activiteiten als oplichter – een woord dat overigens zelden voor hem wordt gebruikt – had beschreven. De benadeelde uit Lijmen/Het been, mevrouw Lauwereyssen, was in werkelijkheid de moeder-overste van een groot aantal internaten. Elsschot smeerde haar 100.000 exemplaren van zijn neptijdschrift aan. Toen ze zich bedacht en een advocaat op hem afstuurde, werd die afgepoeierd door zijn kompaan Jules Valenpint, een sterke voormalige circusacrobaat: „Ik tel tot drie, en als u op drie niet buiten bent, trap ik u van de trappen af.”

Een groot schrijver bleek een ordinaire oplichter geweest. Ik voelde me bijna….


Ook in de laatste uren voor de deadline van de Voorjaarsnota is de coalitie het oneens over hoeveel geld er is

De onderhandelingen over de Voorjaarsnota gaan volgens de partijen aan tafel een cruciaal etmaal in. Maar zelfs in de laatste 24 uur is de coalitie het nog oneens over hoeveel geld er te verdelen is. Dat roept de vraag op hoeveel tijd de partijen nog hebben voor grote aanpassingen van de begroting, en of ze moeilijke keuzes weer vooruit zullen schuiven.

De Voorjaarsnota is een update van de lopende begroting over 2025, en een belangrijke vooruitblik voor de begroting van 2026. De discussie draait om een afspraak in het hoofdlijnenakkoord van de coalitie. De partijen zijn vorig jaar overeengekomen hoeveel geld er over vier jaar per dossier wordt uitgegeven, en ze spraken een ‘meevallerformule’ af. De kern van die formule is: als het begrotingstekort langjarig kleiner is dan 1,5 procent, dan zou er meer geld moeten zijn om uit te geven.

Onder andere NSC is van mening dat deze meevallerformule nu kan worden ingezet. De partij vindt dat er gekeken moet worden naar gerealiseerde begrotingstekorten om te beoordelen of de formule van kracht is, en de afgelopen drie jaar was het tekort kleiner dan 1,5 procent. De partij heeft deze dinsdag opnieuw duidelijk gemaakt aan tafel dat de formule van toepassing zou moeten zijn.

Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) is het daar niet mee eens. Heinen vindt juist dat het kabinet vooruit moet kijken, naar toekomstige tekorten, zoals de rekenmeesters van het Centraal Planbureau die ramen.

Koopkracht

En dat lijkt niet het enige discussiepunt. Bekend is dat de coalitiepartijen willen dat het kabinet iets doet voor de portemonnee van de Nederlander – ook al bleek uit de laatste economische ramingen van het Centraal Planbureau dat de lonen harder stijgen dan de inflatie, waardoor de koopkracht in principe toeneemt.

Heinen zei bij RTL dat afspraken over koopkracht „traditioneel in de zomer” worden gemaakt, en impliceerde daarmee dat het daarvoor nu niet het moment zou zijn.

De partijleiders wilden dinsdagmiddag bij het binnengaan van de grote debatzaal van de Tweede Kamer voor de stemmingen niets zeggen over de voortgang van de gesprekken over de Voorjaarsnota.

Vooruitschuiven

Nicolien Van Vroonhoven (NSC) en Henk Vermeer (BBB) spraken maandagavond en dinsdagochtend uit dat de Voorjaarsnota deze dinsdag af moet zijn. De vraag is of deze deadline haalbaar en realistisch is: gangbaar in zulke onderhandelingen is om eerst de financiële ruimte vast te stellen, voordat keuzes worden gemaakt over verdeling van geld.

Een mogelijkheid waar steeds meer rekening mee gehouden wordt, is dat de coalitie een aantal moeilijke dossiers verder voor zich uitschuift. Het is voor de voorspelbaarheid van overheidsbeleid wenselijk dat bij de Voorjaarsnota al afspraken worden gemaakt voor de uitgaven in 2026, maar wettelijk niet verplicht. De begrotingswetten voor 2026 worden pas gemaakt in augustus, in aanloop naar Prinsjesdag op de derde dinsdag van september.

Nederlandse gemeenten hebben wel deze dagen duidelijkheid nodig voor hun financiering. Ze voerden maandag in een brief aan premier Dick Schoof de druk op. Gemeenten krijgen vanaf 2026 jaarlijks 2,4 miljard euro minder van het Rijk, terwijl ze wel allerlei wettelijke taken extra moeten uitvoeren. Bovendien hebben gemeenten meer middelen nodig voor jeugdzorg, terwijl het Rijk daar juist op wil bezuinigen.

Rechter

Als de gemeenten geen geld krijgen bij deze Voorjaarsnota, dreigt de voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Sharon Dijksma, burgemeester van Utrecht, met een gang naar de rechter. „Een dieptepunt in de onderlinge verhoudingen”, noemt ze het in een brief.

Minister Heinen wil de plannen donderdag af hebben. Vanwege Goede Vrijdag is de ministerraad deze week een dag eerder, op donderdag. Dan wil minister Heinen een Voorjaarsnota voorleggen aan zijn collega’s, zei hij deze dinsdag bij RTL. Daardoor is woensdag de allerlaatste dag om te onderhandelen.

De agenda biedt verder weinig ruimte, omdat het kabinet eind deze maand begrotingsstukken moet inleveren in Brussel, zei Heinen. De Raad van State heeft nog tijd nodig om een advies uit te brengen over de Voorjaarsnota, net als de economen van het Centraal Planbureau, die de plannen moeten doorrekenen.

Lees ook

podcast Haagse Zaken live: de voorjaarsnota en een coalitie vol wantrouwen

Haagse Zaken live: de voorjaarsnota en een coalitie vol wantrouwen